لداخ

لداخ بھارت دے زیر قبضہ جموں و کشمیر دا ہک مجوزہ یونین علاقہ ہے۔ ایہ شمال اچ قراقرم تے جنوب وچ ہمالیہ دے پہاڑی سلسلیاں دے درمیان ہے۔ ایہ بھارت دے زیر قبضہ علاقیاں وچ سب توں کم آباد علاقیاں وچوں ہک ہے۔

لداخ اپݨی خوبصورتی تے ٻدھ ثقافت دے باعث مشہور ہے۔ علاقے تے تبتی ثقافت دی گہری چھاپ ہے تے اینکوں "تبت صغیر" (Little Tibet) وی آکھا ویندے۔ لداخ دے ݙو وݙے قصبے لیہہ تے کارگل ہن۔ لیہہ دی اکثریت ٻدھ مذہب نال تعلق رکھدی ہے جبکہ کارگل دی آبادی شیعہ مسلمان ہے۔ اتھوں دے مکیناں نے حال ہی وچ لداخ کوں مسلم اکثریتی ریاست کشمیر توں الڳ ریاست بݨاوݨ دا مطالبہ کیتا ہے۔ ایہ علاقہ کیونکہ ریاست جموں و کشمیر دا حصہ ہے، جیہڑا پاکستان تے بھارت دے درمیان تنازعے دا بنیادی سبب ہے، ایں واسطے عالمی سطح تے اینکوں متنازع علاقہ سمجھا ویندے۔ تاریخی لحاظ نال ایہ علاقہ، بلتستان، زانسکر، لاہول سپتی نوبرا وادی تے اکسیئ چن تے مشتمل ہئی۔ موجودہ لداخ دی سرحداں مشرق اچ چین دے علاقے تبت، جنوب وچ ہماچل پردیش، مغرب وچ جموں، شمال اچ چین نال تے جنوب مغرب وچ پاکستان نال ملدن۔ 1960ء اچ چینی اہلکاراں نے علاقے دا تاریخی تجارتی رستہ جیہڑا مشہور ریشم رستے دا حصہ ہئی، کوں بند کر ݙتا ہئی جیندے نال پہلے ایہ علاقہ وسط ایشیا دے قدیم تجارتی مقامات کوں جوڑیندا ہئی۔ 1970ء دے ݙہاکے وچ بھارتی حکومت نے علاقے دی سیاحت دے شعبے کوں کامیابی دے نال فروغ ݙتا۔^[١]

1. ↑ تحقیق و تحریر، اسماعیل بھٹہ