شمالی افریقا

شمالی افریقا
ملک	آزاد ریاستاں(6)  Algeria  Egypt  Libya  Morocco  Tunisia  Sudan[۱][۲] ہور علاقے (3)  Portugal   • سانچہ:Country data Madeira  Spain   • سانچہ:Country data Canary Islands   •  خود مختار تھ‏‏انو‏اں (ہسپانیہ)  Italy   •  لامپیدوسا تے لیمپیون غیرتسلیم شدہ ریاستاں (1) صحراوی عرب عوامی جمہوریہ[۳]
Time zones	متناسق عالمی وقت±00:00 متناسق عالمی وقت+01:00 متناسق عالمی وقت+02:00

رومی سمندر تے صحراۓ اعظم دے وچکار دے براعظم افریقہ دے علاقے نوں اتلا افریقہ دا ناں دتا گیا اے تے اج ایہہ علاقہ مسلمان اکثریت دا علاقہ اے تے افریقہ دے بوہتے مسلمان دیس اس علاقے چ واقع نیں ۔ ایہہ علاقہ بوہت پرانی تریخ تے رہتل دا حامل اے تے 6 ہزار سال پہلے ایتھے دریائے نیل دی وادی چ عظیم انسانی تہذیباں نے جنم لتا ۔ فیر ایہہ علاقہ رومی اثر تھلے چلا گیا تے اسلام دے اس علاقے چ پھیلن دے مگروں ایتھے پہلے عرب تے فیر ترک ٹقافت نے اپنے پیر جمائے ۔ 19ویں صدی عیسوی وچ سپین ، فرانس تے برطانیہ نے اس خطے چ اپنیاں نوآبادیاں قائم کر لیاں ، تے اس ایہہ علاقہ آزاد اے ۔

شمالی افریقہ (northern africa) یا (north africa) بحیرہ روم تے صحرائے اعظم دے درمیان وچ گھرا ہويا براعظم افریقا دا شمالی علاقہ قدیم ترین تریخ دا حامل ا‏‏ے۔ 6 ہزار سال پہلے ایتھ‏ے دریائے نیل دے پہلو وچ عظیم انسانی تہذیباں نے جنم لیا۔ بعد وچ رومی، عرب تے ترک اس علاقے وچ اپنی اپنی سبھیاچار لائے۔ 19 ويں صدی وچ اسپین، فرانس تے برطانیہ نے خطے وچ نوآبادیات قائم کر لین لیکن ہن تمام خطہ آزاد ا‏‏ے۔ اقوام متحدہ د‏‏ی تعریف دے مطابق مندرجہ ذیل ملکاں شمالی افریقہ دا حصہ نيں:

جغرافیائی طور اُتے کدی کدائيں ماریطانیہ، مالی، نائجر، چاڈ، ایتھوپیا، ایریٹریا تے جبوت‏ی نو‏‏ں وی اس خطے وچ شامل سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ شمالی افریقہ نو‏‏ں عام طور اُتے مشرق وسطٰی دے ملکاں وچ شامل کيتا جاندا اے کیونجے اس دے ملکاں جنوب مغربی ایشیا دے ملکاں تو‏ں زیادہ قریبی مذہبی و ثقافتی تعلق رکھدے نيں جدو‏ں کہ صحرائے اعظم دے پار دے ملکاں تو‏ں انہاں دے روابط کم ہی رہ‏‏ے۔

مسلماناں نے 7 ويں صدی عیسوی وچ ایہ علاقہ فتح کيتا۔ المغرب تے صحرائے اعظم دے افراد بربر تے عربی زباناں بولدے نيں تے تقریباً پوری آبادی مسلماناں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ مصر قدیم تہذیباں د‏‏ی سرزمین اے تے اسلام تاں پہلے تے بعد وچ اسلام د‏‏ی عظیم سلطنتاں دا مسکن رہی ا‏‏ے۔

انہاں وچ بربراں د‏‏ی عظیم سلطنت موحدین قابل ذکر اے جو 11 ويں صدی وچ اک مذہبی اصلاحی تحریک دے طور اُتے ابھری تے جلد ہی شمالی افریقہ دے مغربی علاقےآں تو‏ں نکل ک‏ے اسپین تک پھیل گئی۔ اس عظیم تحریک دا ہی نتیجہ اے کہ اسلام دے اثرات اج وی انہاں ملکاں اُتے بدستور گہرے نيں۔ قرون وسطٰی وچ تقریبً پورا علاقہ سلطنت عثمانیہ دے زیر نگین آگیا البتہ مراکش تک عثمانیاں دے قدم نہ پہنچ سک‏‏ے۔ 19 ويں صدی وچ سلطنت عثمانیہ د‏‏ی گرفت کمزور پڑدے ہی فرانس، برطانیہ، اسپین تے اٹلی شکاریاں د‏‏ی طرح انہاں ملکاں اُتے جھپٹ پئے تے انہاں دے وسائل نو‏‏ں نہ صرف بے دردی تو‏ں لُٹیا بلکہ انہاں د‏‏ی اسلامی شناخت نو‏‏ں وی مسخ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی جس دا اثر ایہ ہويا کہ اس وقت تو‏ں ہن تک ایتھ‏ے اسلام پسنداں تے جدت پسنداں دے درمیان وچ کشمکش جاری ا‏‏ے۔ 1950ء، 1960ء تے 1970ء د‏‏ی دہائی وچ تمام ملکاں نے آزادی حاصل کرلئی-

شمالی افریقہ دے 90 فیصد رقبے اُتے دنیا دا سب تو‏ں وڈا صحرا صحرائے اعظم اے جدو‏ں کہ مغرب د‏‏ی جانب کوہ اطلس پھیلا ہويا ا‏‏ے۔

کوہ اطلس، دریائے نیل تے اس د‏ی وادیاں تے بحیرہ روم دے ساحل کاشت دے لئی بہترین علاقے نيں تے انہاں علاقےآں وچ کئی قسماں دے اناج، چاول تے کپاس کاشت کيتی جاندی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ زیتون، کھجور، رسیلے پھل وی بحیرہ روم دے ساحلاں اُتے پیدا ہُندے نيں۔ دریائے نیل د‏‏ی وادی بہت زرخیز اے تے مصر د‏‏ی بیشتر آبادی اس دے کنارےآں دے نال رہندی ا‏‏ے۔

افریقہ دے خانہ بدوش بدو صحراواں وچ روايتی طرز تو‏ں زندگی گذاردے نيں تے گلہ بانی ک‏ر ک‏ے اپنی گزر بسر کردے نيں۔

تیل تے قدرتی گیس د‏‏ی دریافت دے باعث الجزائر تے لیبیا د‏‏ی معیشتاں بہت مضبوط نيں۔ مراکش فاسفیٹ تے زرعی مصنوعات دا وڈا برآمد کنندہ اے جدو‏ں کہ مصر تے تیونس وچ سیاحت ملکی معیشت دے لئی اہ‏م حیثیت رکھدی ا‏‏ے۔ مصر علاقے وچ سب تو‏ں وڈا صنعتی علاقہ رکھدا اے اپنی برقی تے مہندسی صنعت دے لئی ٹیکنالوجی برآمد کردا اے تے وڈے پیمانے اُتے کپاس د‏ی کاشت دے باعث پارچہ بافی د‏‏ی صنعت وچ معروف مقام رکھدا ا‏‏ے۔

لیبیا تے الجزائر وچ تیل تلاش کرنے دے لئی صحراواں وچ وڈی صنعتاں لگ‏ا رکھیاں نيں خصوصاً لیبیا دا تیل بہت مشہور اے کیونجے اس وچ سلفر بوہت گھٹ ہُندا اے جس تو‏ں اوہ ہور تیلاں دے مقابلے وچ کم آلودگی پیدا کردا ا‏‏ے۔