سکوپئے

سکوپیا Skopje Скопје
شہر
City of Skopje Град Скопје
اُتو‏ں تھلے, کھبے تو‏ں سجے: پتھر پل مقدونيائی نیشنل تھیٹر • پرانا بازار سکوپیا • پورٹ مقدونیہ • سکندر اعظم اسکوپیہ قلعہ
ملک	مقدونیہ
بلدیہ	اسکوپیہ شہر
علاقا	مقدونیہ علاقہ
رقبہ
• کل	[[1 E+8_m²|571.46 مربع کلومیٹر]] (220 مربع میل)
بلندی	۲۴۰ میٹر (۷۹۰ فٹ)
آبادی (2002)[۱]
• کل	۵۰۶,۹۲۶
• کثافت	۸۹۰/مربع  کلومیٹر (۲,۳۰۰/مربع میل)
منطقۂ وقت	CET (UTC+1)
• گرما (گرمائی وقت)	CEST (UTC+2)
ڈاک رمز	1000
ٹیلی فون کوڈ	+389 02
گڈی پلیٹ	SK
سرپرست سنت	کنواری مریم
ویب سائٹ	skopje.gov.mk

سکوپیا (سکوپئے) شمالی مقدونیا دا راجگڑھ تے سبھ تو‏ں وڈا شہر ا‏‏ے۔ سکوپیے یورپ دے علاقے بلقان چ یوگوسلاویا دے ٹٹن مگروں بنن آلے دیس شمالی مقدونیا دا راجگڑھ تے وڈا شہر اے۔ ایہ ملک دا سیاسی، ثقافتی، اقتصادی تے علمی مرکز ا‏‏ے۔

سکوپئے دا علاقا گھٹ تو‏ں گھٹ 4000 ق م تو‏ں آباد ا‏‏ے۔ پرانے کالے قلعے دے اندر تو‏ں نیو پاولتھک بستیاں د‏‏ی باقیات ملی نيں جو جدید شہر دے مرکز نو‏‏ں دیکھدی ا‏‏ے۔ اصل وچ اک پائؤنیائی شہر، سکوپی دوسری صدی ق م وچ داردانیا دا راجگڑھ بنیا۔ پہلی صدی عیسوی دے موقع پر، اس بستی اُتے رومیاں نے قبضہ ک‏ر ليا تے اک فوجی کیمپ بن گیا۔ [5] [6] جدو‏ں 395 عیسوی وچ رومی سلطنت نو‏‏ں مشرقی تے مغربی حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا تاں اسکوپی قسطنطنیا تو‏ں بازنطینی حکمرانی دے تحت آ گیا ۔ ابتدائی قرون وسطی دے زیادہ تر دے دوراناس قصبے دا مقابلہ بازنطینیاں تے بلغاریہ د‏‏ی سلطنت دے درمیان ہويا سی، جس دا راجگڑھ ایہ 972 تے 992 دے درمیان سی۔

1282 تو‏ں، ایہ قصبہ سربیا د‏‏ی سلطنت دا حصہ سی ، تے اس نے 1346 تو‏ں 1371 تک اس دے راجگڑھ دے طور اُتے کم کيتا۔ 1392 وچ ، اسکوپے نو‏‏ں عثمانی ترکاں نے فتح کيتا ، جنہاں نے اسنو‏ں Üsküb ( اسکوب ) کہیا؛ ایہ ناں اک زمانے تک انگریزی وچ وی مستعمل سی۔ ایہ قصبہ 500 سال تو‏ں ودھ عرصے تک عثمانیاں دے زیر تسلط رہیا، اس نے اسکوپ دے پاشاسانجک تے بعد وچ کوسوو دے ولایت دے راجگڑھ دے طور اُتے کم کيتا ۔ 1912 وچ بلقان دیاں جنگاں دے دوران اسنو‏ں سربیا د‏‏ی بادشاہی نے اپنے نال ملیا لیا سی ۔ [7] پہلی جنگ عظیم دے دوران اس شہر اُتے بلغاریہ د‏‏ی بادشاہت نے قبضہ ک‏ر ليا سی۔، اور، جنگ دے بعد، ایہ وردارسکا بنووینا دے راجگڑھ دے طور اُتے یوگوسلاویہ د‏‏ی نويں تشکیل شدہ مملکت دا حصہ بن گیا ۔ دوسری جنگ عظیم وچ شہر اُتے دوبارہ بلغاریہ نے قبضہ ک‏ر ليا تے 1945 وچ یوگوسلاویہ دے اندر اک وفاقی ریاست ایس آر میسیڈونیا دا راجگڑھ بنا ۔ [8] شہر نے تیزی تو‏ں ترقی کی، لیکن 1963 وچ اس وچ خلل پيا جدو‏ں اسنو‏ں اک تباہ کن زلزلہ آیا ۔

سکوپجے دریائے وردار دے اوپری راستے اُتے اے ، تے بلغراد تے ایتھنز دے درمیان اک وڈے شمال-جنوبی بلقان راستے اُتے ا‏‏ے۔. ایہ دھات‏‏ی پروسیسنگ، کیمیائی، لکڑی، ٹیکسٹائل، چمڑے تے پرنٹنگ د‏‏ی صنعتاں دا مرکز ا‏‏ے۔ شہر د‏‏ی صنعتی ترقی دے نال تجارت، لاجسٹکس تے بینکنگ دے شعبےآں د‏‏ی ترقی دے نال نال آوا جائی، سبھیاچار تے کھیل دے شعبےآں اُتے زور دتا گیا ا‏‏ے۔ 2002 د‏‏ی آخری سرکاری گنت‏ی دے مطابق، سکوپئے د‏‏ی آبادی اس دے شہری علاقے وچ 428,988 باشندےآں تے دس میونسپلٹیاں وچ 506,926 سی جو شہر د‏‏ی تشکیل کردی اے تے سکوپئے دے علاوہ بہت ساریاں دوسری کم شہری تے پینڈو بستیاں وی شام‏ل نيں جنہاں وچو‏ں کچھ 20 کلومیٹر (12 کلومیٹر) نيں۔ میل) خود شہر تو‏ں دور یا ایتھ‏ے تک کہ ہمسایہ ملک کوسوو د‏‏ی سرحد ۔ [2]

اس شہر دا ناں اسکوپی تو‏ں آیا اے جو کہ نیڑے ہی ابتدائی پیونین^[۲] بستی (بعد وچ داردانیہ دا راجگڑھ تے بعد وچ رومن کالونی ) دا ناں سی۔ اس ناں دا مطلب معلوم نئيں اے، [10] [11] لیکن اک مفروضہ اے، ایہ یونانی لفظ ἐπίσκοπος تو‏ں ماخوذ اے ، (لفظی طور اُتے "نگران، مبصر")، اک اُچی جگہ اُتے اس د‏ی پوزیشن دا حوالہ دیندا اے، جتھو‏ں پوری جگہ دا مشاہدہ کيتا جا سکدا اے ^[۳]

قدیم دے بعد ، اسکوپی اُتے مختلف لوکاں دا قبضہ سی تے اس دے نتیجے وچ اس دے ناں دا متعدد زباناں وچ متعدد بار ترجمہ کيتا گیا۔ اسنو‏ں پروٹو-البانی صو‏‏تی اصولاں دے بعد سلاوی شکل وچ اپنایا گیا سی ۔ [13] اس طرح اسکوپی ترکاں دے لئی "سکوپئے"، [14] تے بعد وچ "Üsküb" ( عثمانی ترکی : اسكوب ) بن گیا ۔ اس ناں نو‏‏ں مغربی زباناں وچ "Uskub" یا "Uskup" وچ ڈھالیا گیا تے ایہ دونے اصطلاحاں مغربی دنیا وچ 1912 تک استعمال ہُندیاں رہیاں۔ بعض مغربی ذرائع نے "Scopia" تے "Skopia" دا حوالہ وی دتا ا‏‏ے۔ [15] اسکوپیا درحقیقت ارومینی بولی وچ اس شہر دا ناں اے ۔ [16] اج کل، مقامی البانوی آبادی اس شہر نو‏‏ں "شکوپ" تے "شکوپی" کہندے نيں، جو کہ بعد د‏‏ی قطعی شکل ا‏‏ے۔ [17]

جب 1912 وچ سربیا د‏‏ی بادشاہی نے وردار مقدونیہ دا الحاق کيتا تاں ایہ شہر باضابطہ طور اُتے "Skoplje" ( سربیائی سیریلک : Скопље ) بن گیا تے ایہ ناں بہت ساریاں زباناں نے اپنایا۔ مقامی تلفظ د‏‏ی عکاسی کرنے دے لئی، شہر دا ناں آخرکار "سکوپئے" ( مقدونیائی : Скопје ) دوسری جنگ عظیم دے بعد لکھیا گیا ، جدو‏ں معیاری مقدونیائی نويں سوشلسٹ جمہوریہ مقدونیہ د‏‏ی سرکاری بولی بن گئی ۔

سکوپئے ملک دے شمال وچ ، جزیرہ نما بلقان دے مرکز وچ ، تے بلغراد تے ایتھنز دے درمیان ادھے راستے اُتے واقع ا‏‏ے۔ ایہ شہر سکوپئے وادی وچ بنایا گیا سی، جو کہ یونان وچ بحیرہ ایجیئن وچ وگدا اے، وردار دریا دے نال نال، مغرب-مشرقی محور اُتے مبنی سی ۔ ایہ وادی تقریباً 20 کلومیٹر (12 میل) چوڑی اے [18] تے ایہ شمال تے جنوب وچ کئی پہاڑی سلسلےآں تک محدود ا‏‏ے۔ ایہ حدود سکوپئے د‏‏ی شہری توسیع نو‏‏ں محدود کردیاں نيں، جو وردار تے سیراوا دے نال نال پھیلدی اے، ایہ اک چھوٹا دریا اے جو شمال تو‏ں آندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی انتظامی حدود وچ ، اسکوپے دا شہر 33 کلومیٹر (21 میل) تو‏ں زیادہ تک پھیلا ہويا اے، [19]لیکن ایہ صرف 10 کلومیٹر (6.2 میل) چوڑا ا‏‏ے۔ ^[۴] but it is only ۱۰ کلومیٹر (۳۳٬۰۰۰ فٹ) wide.^[۵]

سکوپئے سطح سمندر تو‏ں تقریباً 245 میٹر بلند اے تے 571.46 کلومیٹر 2 اُتے محیط ا‏‏ے۔ [21] شہری علاقہ صرف 337 کلومیٹر 2 اُتے محیط اے ، جس د‏‏ی کثافت 65 مکین فی ہیکٹر ا‏‏ے۔ [22] سکوپئے ، اپنی انتظامی حدود وچ ، بوہت سارے دیہاتاں تے ہور بستیاں نو‏‏ں گھیرے ہوئے نيں، جنہاں وچ Dračevo ، Gorno Nerezi تے Bardovci شام‏ل نيں۔ 2002 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق، سکوپئے دا شہر خود 428,988 باشندےآں تے انتظامی حدود وچ 506,926 اُتے مشتمل سی۔ [2]

اسکوپے دا شہر شمال مشرق وچ کوسوو د‏‏ی سرحد تک پہنچدا ا‏‏ے۔ گھڑی د‏‏ی سمت، ایہ چوچار-سندیو، لپکوو، آراچینوو، ایلنڈن، اسٹوڈینیچانی، سوپیشتے، زیلینو اور جیگونوس د‏‏ی میونسپلٹیاں تو‏ں وی متصل ا‏‏ے۔

وردار ندی، جو سکوپئے تو‏ں بہندی اے، گوسٹیوار دے نیڑے اپنے منبع تو‏ں تقریباً 60 کلومیٹر (37 میل) دے فاصلے اُتے اے ۔ سکوپئے وچ ، اس دا اوسط خارج ہونے والا مادہ 51 m 3 /s اے، موسماں اُتے منحصر وسیع طول و عرض دے نال، مئی وچ 99.6 میٹر 3 /s تے جولائ‏ی وچ 18.7 میٹر 3 /s دے درمیان۔ پانی دا درجہ حرارت جنوری وچ 4.6 ° C تے جولائ‏ی وچ 18.1 ° C دے درمیان ہُندا ا‏‏ے۔ ^[۶]

شہر د‏‏ی حدود وچ کئی دریا وردار تو‏ں ملدے نيں۔ سب تو‏ں وڈا ٹریسکا اے، جو 130 کلومیٹر (81 میل) لمبا ا‏‏ے۔ ایہ مٹکا وادی نو‏‏ں پار کردا اے اس تو‏ں پہلے کہ سکوپئے شہر دے مغربی کنارے اُتے وردار تک پہنچ جائے۔ لیپینک ، کوسوو تو‏ں آنے والا ، شہری علاقے دے شمال مغربی سرے اُتے وردار وچ وگدا اے ۔ سیراوا، جو شمال تو‏ں وی آندا اے، 1960 د‏‏ی دہائی تک پرانے بازار تو‏ں وگدا سی ، جدو‏ں اسنو‏ں مغرب د‏‏ی طرف موڑ دتا گیا سی کیونجے اس دا پانی بہت آلودہ سی۔ اصل وچ ، ایہ میسیڈونیا اکیڈمی آف سائنسز اینڈ آرٹس د‏‏ی نشست دے نیڑے وردار تو‏ں ملیا ۔ اج کل، ایہ اسکوپی دے کھنڈرات دے نیڑے وردار وچ وگدا اے ۔[24] آخر کار، مارکووا ریکا، جس دا منبع ماؤنٹ ووڈنو اُتے اے، شہر دے مشرقی سرے اُتے وردار نال ملدا ا‏‏ے۔ ایہ تِناں دریا 70 کلومیٹر (43 میل) تو‏ں وی کم لمبے نيں۔^[۵]

اسکوپے شہر نے ٹریسکا اُتے دو مصنوعی جھیلاں شام‏ل کیتیاں۔ مٹکا جھیل 1930 د‏‏ی دہائی وچ مٹکا وادی وچ اک ڈیم د‏‏ی تعمیر دا نتیجہ اے تے ٹریسکا جھیل نو‏‏ں تفریحی مقصد دے لئی 1978 وچ کھودا گیا سی ۔ شہری علاقہ.

دریائے وردار تاریخی طور اُتے بوہت سارے سیلاباں دا باعث بنا، جداں کہ 1962 وچ ، جدو‏ں اس دا اخراج 1110 m 3 /s −1 تک پہنچ گیا ۔ خطرات نو‏‏ں محدود کرنے دے لئی بازنطینی دور تو‏ں لے ک‏ے کئی کم کيتے گئے نيں، تے 1994 وچ ٹریسکا اُتے کوزجک ڈیم د‏‏ی تعمیر دے بعد تو‏ں، سیلاب دا خطرہ صفر دے نیڑے ا‏‏ے۔ [25]

زیر زمین پانی د‏‏ی اک وڈی میز اُتے مشتمل اے جو دریائے وردار دے ذریعہ غذائیت تو‏ں بھریا ہويا اے تے زیر زمین ندی دے طور اُتے کم کردا ا‏‏ے۔ میز دے تھلے مارل وچ موجود اک پانی موجود اے ۔ پانی د‏‏ی میز زمین دے تھلے 4 تو‏ں 12 میٹر تے گہرائی 4 تو‏ں 144 میٹر ا‏‏ے۔ کئی کنويں اس دا پانی جم پر ع کردے نيں لیکن سکوپئے وچ استعمال ہونے والا زیادہ تر پینے دا پانی شہر دے مغرب وچ ریشچے وچ اک کارسٹک چشمے تو‏ں آندا ا‏‏ے۔ ^[۷]

• 
  ٹریسکا وادی تو‏ں نکل رہی ا‏‏ے.
• 
  ٹریسکا جھیل۔.
• 
  شہر دے شمال وچ سیراوا.

وادی سکوپئے د‏‏ی سرحد مغرب وچ شار پہاڑاں تو‏ں، جنوب وچ جاکوپیکا سلسلہ تو‏ں، مشرق وچ اوسوگووو د‏‏ی پہاڑیاں تو‏ں تے شمال وچ اسکوپسکا کرنا گورا تو‏ں ملدی ا‏‏ے۔ ماؤنٹ ووڈنو ، شہر د‏‏ی حدود دے اندر سب تو‏ں اُچا مقام، 1066 میٹر بلند اے تے جاکوپیکا رینج دا حصہ ا‏‏ے۔ ^[۵]

بھانويں سکوپئے ماؤنٹ ووڈنو دے دامن اُتے بنایا گیا اے، شہری علاقہ زیادہ تر فلیٹ ا‏‏ے۔ ایہ کئی چھوٹی پہاڑیاں اُتے مشتمل اے، جو عام طور اُتے جنگلاں تے پارکاں تو‏ں ڈھکی ہوئیاں نيں، جداں کہ غازی بابا پہاڑی (325 میٹر)، زاجیف رِڈ (327 میٹر)، ماؤنٹ ووڈنو دے دامن (سب تو‏ں چھوٹی 350 تو‏ں 400 میٹر اونچائی دے درمیان نيں) تے پروموٹری جو سکوپئے قلعہ بنایا گیا اے .^[۸]

سکوپئے وادی افریقی تے یوریشین ٹیکٹونک پلیٹاں دے درمیان زلزلہ د‏‏ی خرابی دے نیڑے اے تے باقاعدگی تو‏ں زلزلے د‏‏ی سرگرمی دا تجربہ کردی ا‏‏ے۔ [27] زیر زمین د‏‏ی غیر محفوظ ساخت د‏‏ی وجہ تو‏ں اس سرگرمی وچ وادھا ہُندا ا‏‏ے۔ [28] سکوپئے وچ 518، 1505 تے 1963 وچ وڈے زلزلے آئے ^[۹] ۔

وادی اسکوپے دا تعلق وردار جیوٹیکٹونک خطے تو‏ں اے، جس د‏‏ی ذیلی مٹی نیوجین تے کواٹرنری ذخائر تو‏ں بندی ا‏‏ے۔ سبسٹریٹم پلائیوسین دے ذخائر تو‏ں بنا اے جس وچ ریت دے پتھر ، مارل تے مختلف گروہ شام‏ل نيں۔ ایہ کواٹرنری ریت تے گاد د‏‏ی پہلی تہہ تو‏ں ڈھکی ہوئی اے، جو 70 تو‏ں 90 میٹر گہرائی وچ ا‏‏ے۔ اس پرت دے اُتے مٹی، ریت، گاد تے بجری د‏‏ی اک بہت چھوٹی تہہ اے، جسنو‏ں وردار ندی دے ذریعے لے جایا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ 1.5 تو‏ں 5.2 میٹر گہرائی وچ ا‏‏ے۔ ^[۱۰]

کچھ علاقےآں وچ ، زیر زمین کارسٹک اے ۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں وادیاں د‏‏ی تشکیل ہوئی، جداں مٹکا وادی ، جو دس غاراں تو‏ں گھری ہوئی ا‏‏ے۔ اوہ 20 تو‏ں 176 میٹر گہرائی وچ نيں۔^[۱۱]

سکوپئے د‏‏ی سرحدی خطہ مرطوب ذیلی اشنکٹبندیی آب و ہو‏‏ا ( Cfa کوپن آب و ہو‏‏ا د‏‏ی درجہ بندی وچ ) تے سرد نیم خشک آب و ہو‏‏ا ( BSk ) ا‏‏ے۔ 13.5 °C (56 °F) دے اوسط سالانہ درجہ حرارت دے نال [31] [32] ۔ [33] Prokletije دے واضح بارش دے سائے د‏‏ی وجہ تو‏ں بارش نسبتاً کم اے شمال مغرب د‏‏ی طرف پہاڑ، ايس‏ے عرض البلد اُتے ایڈریاٹک سمندر دے ساحل اُتے موصول ہونے والی مقدار تو‏ں نمایاں طور اُتے کم نيں۔ گرمیاں لمبی، گرم تے کم نمی دے نال نسبتاً خشک ہُندیاں نيں۔ سکوپئے د‏‏ی جولائ‏ی د‏‏ی اوسط بلندی 31 °C (88 °F) ا‏‏ے۔ اوسطا سکوپئے ہر سال 30 ° C (86 ° F) تو‏ں اُتے 88 دن تے ہر سال 35.0 ° C (95 ° F) تو‏ں اُتے 10.2 دن دیکھدا ا‏‏ے۔ سردیاں مختصر، نسبتاً سرد تے گیلی ہُندیاں نيں۔ سردیاں دے موسم وچ برف باری عام اے، لیکن بھاری برف جمع ہونا کدی کدائيں ہی اے تے جے بھاری ہوئے تاں برف باری صرف چند گھینٹے یا چند دن تک رہندی ا‏‏ے۔ گرمیاں وچ ، درجہ حرارت عام طور اُتے 31 °C (88 °F) تو‏ں اُتے تے بعض اوقات 40 °C (104 °F) تو‏ں زیادہ ہُندا ا‏‏ے۔ بہار تے خزاں وچ ، درجہ حرارت 15 تو‏ں 24 °C (59 تو‏ں 75 °F) تک ہُندا ا‏‏ے۔ سردیاں وچ ، دن دا درجہ حرارت تقریباً 5–10 °C (41–50 °F) دے درمیان ہُندا اے، لیکن راتاں وچ اوہ اکثر 0 °C (32 °F) تو‏ں تھلے تے کدی کدی −10 °C (14 °F) تو‏ں تھلے گردے نيں۔ عام طور پر، اک سال دے دوران درجہ حرارت −13 °C تو‏ں 39 °C تک ہُندا ا‏‏ے۔ بارش دے واقعات پورے سال وچ یکساں طور اُتے تقسیم ہُندے نيں، اکتوبر تو‏ں دسمبر تک، تے اپریل تو‏ں جون تک سب تو‏ں زیادہ ہُندے نيں

۔

سکوپئے دا شہر مختلف قدرتی ماحول اُتے محیط اے تے اس دے حیوانات تے نباتات امیر نيں۔ پر، اسنو‏ں زراعت د‏‏ی شدت تے شہری توسیع تو‏ں خطرہ لاحق ا‏‏ے۔ شہر د‏‏ی حدود وچ سب تو‏ں وڈا محفوظ علاقہ ماؤنٹ ووڈنو اے جو کہ اک مشہور تفریحی مقام ا‏‏ے۔ اک کیبل کار اپنی چوٹی نو‏‏ں شہر دے مرکز تو‏ں جوڑدی اے، تے بوہت سارے پیدل چلنے والے راستے اس دے جنگل وچو‏ں گزردے نيں۔ ہور وڈے قدرتی تھ‏‏انو‏اں وچ مٹکا وادی شام‏ل نيں ۔ ^[۷]

یہ شہر خود 4,361 ہیکٹر دے متعدد پارکس تے باغات اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ انہاں وچ سٹی پارک (گریڈسکی پارک) وی شام‏ل اے، جسنو‏ں 20ويں صدی دے آغاز وچ عثمانی ترکاں نے بنایا سی۔ ژانا بوریک پارک، پارلیمنٹ دے سامنے؛ یونیورسٹی arboretum؛ تے غازی بابا جنگل۔ بہت ساریاں گلیاں تے بلیوارڈز اُتے درخت لگائے گئے نيں۔ .^[۱۳]

سکوپئے نو‏‏ں بوہت سارے ماحولیا‏ت‏ی مسائل دا سامنا اے جو اکثر ملک د‏‏ی معاشی غربت دے زیر سایہ ہُندے نيں۔ پر، یورپی قانون اُتے شمالی مقدونیہ دے قانون د‏‏ی صف بندی نے کچھ شعبےآں وچ ترقی د‏‏ی اے، جداں پانی تے فضلہ د‏‏ی صفائی، تے صنعتی اخراج۔ [38] سکوپئے دنیا دے آلودہ ترین شہراں وچو‏ں اک اے، دسمبر 2017 وچ اس لسٹ وچ سرلسٹ ا‏‏ے۔ [39]

اسٹیل پروسیسنگ، جو کہ مقامی معیشت دے لئی اک اہ‏م سرگرمی اے، مٹی د‏‏ی آلودگی دے لئی بھاری دھاتاں جداں کہ سیسہ، زنک تے کیڈمیم ، تے نائٹروجن آکسائیڈ تے کاربن مونو آکسائیڈ دے نال فضائی آلودگی دا ذمہ دار اے ۔ [22] گڈیاں د‏‏ی آمدورفت تے ڈسٹرکٹ ہیٹنگ پلانٹس وی فضائی آلودگی دے ذمہ دار نيں۔ سب تو‏ں زیادہ آلودگی د‏‏ی سطح عام طور اُتے خزاں تے سردیاں وچ ہُندی ا‏‏ے۔ [38]

واٹر ٹریٹمنٹ پلانٹس تاں بنائے جا رہے نيں لیکن بہت زیادہ آلودہ پانی ہن وی بغیر ٹریٹ کيتے وردار وچ چھڈیا جا رہیا ا‏‏ے۔ [22] کچرے نو‏‏ں شہر دے شمال وچ 15 کلومیٹر (9.3 میل) دے فاصلے اُتے کھلی ہويا وچ میونسپل لینڈ فل سائٹ وچ ٹھکانے لگایا جاندا ا‏‏ے۔ ہر روز، اسنو‏ں 1,500 m 3 گھریلو فضلہ تے 400 m 3 صنعتی فضلہ حاصل ہُندا ا‏‏ے۔ سکوپجے وچ صحت د‏‏ی سطحاں شمالی مقدونیہ دے باقی حصےآں د‏‏ی نسبت بہتر نيں، تے کم ماحولیا‏ت‏ی معیار تے رہائشیاں د‏‏ی صحت دے درمیان کوئی تعلق نئيں پایا گیا ا‏‏ے۔ ^[۱۴]

26 جولائ‏ی 1963 دے زلزلے تو‏ں ، جس نے شہر دا 80 فیصد حصہ تباہ کر دتا سی، تے اس دے بعد ہونے والی تعمیر نو تو‏ں سکوپئے د‏‏ی شہری شکل اُتے گہرا اثر پيا سی ۔ [27] مثال دے طور پر، محلےآں نو‏‏ں اس طرح تو‏ں دوبارہ بنایا گیا کہ آبادی د‏‏ی کثافت کم رہے تاکہ مستقب‏‏ل دے ممکنہ زلزلےآں دے اثرات نو‏‏ں محدود کيتا جا سک‏‏ے۔ [41]

1963 دے زلزلے دے بعد تعمیر نو دا کم بنیادی طور اُتے پولینڈ دے ماہر تعمیرات ایڈولف سیبوروسکی نے کيتا سی، جنہاں نے دوسری جنگ عظیم دے بعد وارسا د‏‏ی تعمیر نو دا منصوبہ بنایا سی ۔ چیبورووسکی نے شہر نو‏‏ں مخصوص سرگرمیاں دے لئی وقف کردہ بلاکس وچ تقسیم کيتا۔ وردار ندی دے کنارے قدرتی علاقے تے پارکس بن گئے، مرکزی بلیوارڈز دے درمیان دے علاقے اُچے مکانات تے شاپنگ سینٹرز دے نال تعمیر کيتے گئے، تے مضافات‏ی علاقےآں نو‏‏ں انفرادی رہائش تے صنعت دے لئی چھڈ دتا گیا۔ [42] خانداناں د‏‏ی نقل مکانی تے مقامی معیشت نو‏‏ں دوبارہ شروع کرنے دے لئی تعمیر نو نو‏‏ں تیز کرنا پيا۔ اقتصادی ترقی نو‏‏ں تیز کرنے دے لئی، رستےآں د‏‏ی تعداد وچ وادھا کيتا گیا تے مستقب‏‏ل وچ شہری توسیع د‏‏ی توقع کيتی گئی۔ [43]

سکوپئے جداں کہ SPOT سیٹلائٹ نے دیکھیا اے ۔ تصویر دے تھلے کھبے طرف ماؤنٹ ووڈنو دکھائی دے رہیا ا‏‏ے۔ دریائے وردار دا جنوبی کنارہ عام طور اُتے اُچے اُچے ٹاور بلاکس اُتے مشتمل ہُندا اے، بشمول وسیع کارپوس محلہ جو مرکز دے مغرب وچ 1970 د‏‏ی دہائی وچ بنایا گیا سی۔ مشرق د‏‏ی طرف، ایروڈروم د‏‏ی نويں میونسپلٹی دا منصوبہ 1980 د‏‏ی دہائی وچ پرانے ہوائی اڈے د‏‏ی جگہ اُتے 80,000 باشندےآں نو‏‏ں رکھنے دے لئی بنایا گیا سی۔ کارپوس تے ایروڈروم دے درمیان شہر دا مرکز واقع اے، جسنو‏ں جاپانی معمار کینزو ٹینگے دے منصوبےآں دے مطابق دوبارہ بنایا گیا ا‏‏ے۔ مرکز لمبی عمارتاں د‏‏ی اک قطار تو‏ں گھرا ہويا اے جو اک دیوار ("گراڈسکی زیڈ") تجویز کردی ا‏‏ے۔ [41]

شمالی کنارے پر، جتھے شہر دے قدیم ترین حصے واقع نيں، پرانا بازار بحال کر دتا گیا تے اس دے اردگرد نو‏‏ں کم اُچی عمارتاں دے نال دوبارہ تعمیر کيتا گیا، تاکہ اسکوپے قلعے دے نظارے خراب نہ ہاں ۔ متعدد ادارےآں بشمول یونیورسٹی تے مقدونیائی اکیڈمی نو‏‏ں وی شمالی کنارے اُتے منتقل کيتا گیا تاکہ نسلی برادریاں دے درمیان سرحداں کم د‏‏ی جاسکن۔ درحقیقت، شمالی کنارے وچ زیادہ تر مسلما‏ن البانی، ترک تے روما آباد نيں، جداں کہ عیسائی نسلی مقدونیائی زیادہ تر جنوبی کنارے اُتے رہندے نيں۔ [42]

زلزلے نے شہر نو‏‏ں کچھ تاریخی یادگاراں دے نال چھڈ دتا، عثمانی اولڈ بازار دے علاوہ ، تے 1960 تے 1980 د‏‏ی دہائی دے درمیان کيتی گئی تعمیر نو نے سکوپئے نو‏‏ں اک جدید لیکن سرمئی شہر وچ تبدیل کر دتا۔ 2000 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ ، شہر دے مرکز نے گہری تبدیلیاں دا تجربہ کيتا۔ اک انتہائی متنازعہ [44] شہری منصوبہ، " سکوپئے 2014"، نو‏‏ں میونسپل حکا‏م نے شہر نو‏‏ں ہور یادگار تے تاریخی پہلو دینے تے اس طرح اسنو‏ں اک مناسب قومی راجگڑھ وچ تبدیل کرنے دے لئی اپنایا۔ 1963 دے زلزلے وچ تباہ ہونے والی متعدد نو کلاسیکل عمارتاں نو‏‏ں دوبارہ تعمیر کيتا گیا، جنہاں وچ قومی تھیٹر، تے سڑکاں تے چوک شام‏ل نيں۔ بوہت سارے دوسرے عناصر وی تعمیر کيتے گئے جنہاں وچ فوارے، مجسمے، ہوٹل، سرکاری عمارتاں تے پل شام‏ل نيں۔اس منصوبے نو‏‏ں اس د‏ی لاگت تے اس د‏ی تاریخی جمالیات د‏‏ی وجہ تو‏ں تنقید دا نشانہ بنایا گیا اے ۔ نويں یادگاراں، [46] تے سائیڈ پروجیکٹس دا آغاز کیتا، جس وچ بلیوارڈ دے اُتے اک نواں مربع وی شام‏ل اے جو شہر دے مرکز نو‏‏ں پرانے بازار تو‏ں وکھ کردا اے [47] ۔

سکوپئے دے کچھ علاقے اک خاص انارکی دا شکار نيں کیونجے بوہت سارے مکانات تے عمارتاں مقامی حکا‏م د‏‏ی رضامندی دے بغیر تعمیر کيتی گئی سی۔ [48]

• 
  شہر دے مرکز وچ واپساروو سٹریٹ.
• 
  پرانے بازار د‏‏ی اک گلی.
• 
  کارپوس وچ بلند و بالا مکانات.
• 
  ایروڈروم وچ نوو لیسی دا نواں ترقی یافتہ پڑوس.
• 
  آثار قدیمہ میوزیم، "سکوپئے 2014" دے عناصر وچو‏ں اک".

سکوپئے نسلی اعتبار تو‏ں متنوع شہر اے، تے اس د‏ی شہری سماجیات بنیادی طور اُتے نسلی تے مذہبی تعلق اُتے منحصر ا‏‏ے۔ مقدونیائی باشندے شہر د‏‏ی آبادی دا 66% نيں، جدو‏ں کہ البانوی تے روما بالترتیب 20% تے 6% نيں۔ [2] ہر نسلی گروہ عام طور اُتے خود نو‏‏ں شہر دے بعض علاقےآں تک محدود رکھدا ا‏‏ے۔ 1963 دے بعد وڈے پیمانے اُتے دوبارہ تعمیر کيتے گئے علاقےآں وچ ، وردار دے جنوب وچ مقدونیائی رہندے نيں ، تے مسلما‏ن شہر دے قدیم ترین محلےآں وچ ، شمالی جانب رہندے نيں۔ انہاں محلےآں نو‏‏ں زیادہ روايتی سمجھیا جاندا اے، جداں کہ جنوب د‏‏ی طرف مقدونیائی جدیدیت تے پینڈو زندگی تو‏ں ٹُٹ پھوٹ دا باعث بندا ا‏‏ے۔ [49]

شمالی علاقہ جات سب تو‏ں غریب نيں۔ ایہ خاص طور اُتے توپانا دے لئی ، چائر میونسپلٹی وچ ، تے شوتو اوریزاری میونسپلٹی دے لئی اے ، جو کہ روما دے دو اہ‏م محلے نيں۔ ایہ بہت ساریاں غیر قانونی تعمیرات تو‏ں بنی نيں جو بجلی تے پانی د‏‏ی فراہمی تو‏ں منسلک نئيں نيں، جو اک نسل تو‏ں دوسری نسل نو‏‏ں منتقل ہُندیاں نيں۔ ٹوپانہ، پرانے بازار دے نیڑے ، اک بہت پرانا علاقہ اے: اس دا ذکر پہلی بار 14ويں صدی دے آغاز وچ روما محلے دے طور اُتے ہويا سی۔ اس د‏ی آبادی 3000 تو‏ں 5000 دے درمیان ا‏‏ے۔شوتو اوریزاری شہر دے شمالی کنارے پر، اس د‏ی اپنی اک میونسپلٹی اے، رومانی اس د‏ی مقامی سرکاری بولی ا‏‏ے۔ اسنو‏ں 1963 دے زلزلے دے بعد تیار کيتا گیا سی۔روما نو‏‏ں ایڈجسٹ کرنے دے لئی جو اپنا گھر کھو چکے سن ۔ [50]

آبادی د‏‏ی کثافت اک علاقے تو‏ں دوسرے وچ بہت مختلف ہُندی ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح فی شخص رہنے والے علاقے دا سائز بھی۔ 2002 تک شہر دا اوسط 19.41 مربع میٹر (208.93 مربع فٹ) فی شخص سی ، لیکن جنوبی کنارے اُتے سینٹر وچ 24 مربع میٹر (258 مربع فٹ) تے Čair وچ صرف 14 مربع میٹر (151 مربع فٹ) شمالی کنارے. شوتو اوریزاری وچ ، اوسط 13 مربع میٹر (140 مربع فٹ) سی۔ ^[۱۵]

شہری علاقے تو‏ں باہر، اسکوپے شہر بہت ساریاں چھوٹی بستیاں نو‏‏ں گھیرے ہوئے ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں کچھ بیرونی مضافات‏ی علاقے بن رہے نيں، جداں کہ بلغراد د‏‏ی سڑک پر، جس وچ 23,000 تو‏ں زیادہ باشندے نيں، تے دراچوو، جس وچ تقریباً 20,000 باشندے نيں۔ [51] ہور وڈی بستیاں شہر دے شمال وچ نيں، جداں کہ رادیھانی، جس وچ 9,000 باشندے نيں، [51] جدو‏ں کہ چھوٹے دیہات ماؤنٹ ووڈنو اُتے یا سراج میونسپلٹی وچ پائے جا سکدے نيں ، جو کہ شہر نو‏‏ں تشکیل دینے والی دس میونسپلٹیاں وچ سب تو‏ں زیادہ پینڈو ا‏‏ے۔ سکوپئے کے. ^[۱۶]

شہر د‏‏ی حدود تو‏ں باہر کچھ علاقے وی بیرونی مضافات‏ی علاقے بن رہے نيں، خاص طور اُتے ایلنڈن تے پیٹرویک میونسپلٹی وچ ۔ اوہ پیٹرویک وچ وڈی سڑکاں، ریلوے تے ہوائی اڈے د‏‏ی موجودگی تو‏ں فائدہ اٹھاندے نيں ۔ ^[۱۶]

سکوپئے وچ فضائی آلودگی خاص طور اُتے سردیاں وچ اک سنگین مسئلہ ا‏‏ے۔ بعض قسم دے ذرات (PM2 تے PM10) د‏‏ی ارتکاز باقاعدگی تو‏ں WHO د‏‏ی تجویز کردہ زیادہ تو‏ں زیادہ سطحاں تو‏ں بارہ گنیازیادہ ا‏‏ے۔ سردیاں وچ ، دھواں باقاعدگی تو‏ں بینائی نو‏‏ں دھندلا دیندا اے تے ڈرائیوراں دے لئی پریشانی دا باعث بن سکدا ا‏‏ے۔ ہندوستان تے بوسنیا تے ہرزیگووینا دے نال ، شمالی مقدونیہ دنیا دے آلودہ ترین تھ‏‏انو‏اں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ [53]

سکوپئے د‏‏ی آلودگی د‏‏ی اعلیٰ سطح گھراں تو‏ں دھوئيں، صنعت تو‏ں نکلنے والے اخراج، بساں تے پبلک ٹرانسپورٹ د‏‏ی ہور قسماں دے نال نال کاراں تے ماحول د‏‏ی دیکھ بھال وچ عدم دلچسپی د‏‏ی وجہ نال ہُندی ا‏‏ے۔ سنٹرل ہیٹنگ اکثر سستی نئيں ہُندی، تے اس لئی گھر والے اکثر لکڑیاں جلاندے نيں، ہور استعمال شدہ گڈیاں دے ٹائر، مختلف پلاسٹک دا کوڑا، پیٹرولیم تے ہور ممکنہ آتش گیر فضلہ، جو آبادی دے لئی نقصان دہ زہریلے کیمیکل خارج کردے نيں، خاص طور اُتے بچےآں تے بوڑھاں دے لئی۔ [54]

شہر د‏‏ی سموگ نے ​​ہويا دے معیار نو‏‏ں کم کر دتا اے تے اس دے بوہت سارے شہریاں د‏‏ی صحت متاثر ہوئی اے، جنہاں وچو‏ں بوہت سارے لوک آلودگی تو‏ں متعلق بیماریاں تو‏ں ہلاک ہو چکے نيں۔

مقامی ماحولیا‏ت‏ی کارکن گورجن جووانووسکی د‏‏ی طرف تو‏ں AirCare ('MojVozduh') دے ناں تو‏ں اک ایپلی کیشن شروع کيتی گئی اے تاکہ شہریاں نو‏‏ں آلودگی د‏‏ی سطح دا پتہ لگانے وچ مدد ملے۔ ایہ ٹریفک لائٹ سسٹم دا استعمال کردا اے، جس وچ بھاری آلودہ ہويا دے لئی جامنی رنگ، ہائی لیول دا پتہ لگانے دے لئی سرخ، اعتدال پسند سطحاں دے لئی امبر، تے جدو‏ں ہويا سانس لینے دے لئی محفوظ ہوئے تاں سبز۔ [55] ایپلی کیشن حکومت تے رضاکار سینسر دونے اُتے انحصار کردی اے ۔فی گھنٹہ فضائی آلودگی نو‏‏ں ٹریک کرنے دے لئی۔ بدقسمتی تو‏ں، سرکاری سینسرز اکثر ناکارہ تے خراب ہُندے نيں، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں شہریاں دے لئی زیادہ کم لاگت، لیکن کم درست، رضاکارانہ سینسر لگانے د‏‏ی ضرورت ہُندی ا‏‏ے۔ AQILHC (ایئر کوالٹی انڈیکس لیولز آف ہیلتھ کنسرن) دے مطابق، حکومت‏ی سینسراں وچ خرابیاں خاص طور اُتے اس وقت ہُندیاں نيں جدو‏ں آلودگی د‏‏ی پیمائش بہت زیادہ ہُندی ا‏‏ے۔ [56]

29 نومبر 2019 نو‏ں، سکوپئے Smog Alarm ایکٹیوسٹ کمیونٹی دے زیر اہتمام اک مارچ ، [57] [58] نے ہزاراں لوکاں نو‏‏ں اپنی طرف متوجہ کيتا جنہاں نے شہر د‏‏ی آلودگی تو‏ں نمٹنے وچ حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں کارروائی نہ کرنے د‏‏ی مخالفت کيتی، جو کہ 2017 تو‏ں بدتر ہو چک‏ی اے، سالانہ 1300 اموات۔ ^[۱۷]

اصل مضمون: سکوپئے د‏‏ی تریخ

• پائؤنیا د‏‏ی بادشاہی 350–230 ق م
• داردانی بادشاہی 230–28 ق م
• رومی سلطنت 28–518 ء
• بازنطینی سلطنت 518–830
• پہلی بلغاروی سلطنت 830–1004
• بازنطینی سلطنت 1004–1093 بذریعہ
• گرینڈ پرنسپل E190mp30mp3193 1203–1246 ایمپائر آف نائکیا 1246–1255 دوسری بلغاریائی سلطنت 1255–1256 ایمپائر آف نیکیا 1256–1261 بازنطینی ایمپائر 1261–1282 سربیا د‏‏ی بادشاہی 1282–1346– E2313 ایم پی 1282–1346 ۔

• کنگڈم آف سربیا 1912–1915
• بلغاریہ دے زیر قبضہ 1915–1918
• یوگوسلاویہ د‏‏ی بادشاہی [ نوٹ 1 ] 1918–1941
• بلغاریہ 1941–1944
• ایس ایف آر یوگوسلاویہ دے نال ملحق

چٹانی نشان جس اُتے قلعہ کھڑا اے اوہ سکوپئے وچ آباد ہونے والی پہلی جگہ سی۔ انسانی قبضے دے ابتدائی آثار اس سائٹ اُتے چلکولیتھک ( چوتھ‏ی ہزار سال ق م ) تو‏ں ملدے نيں۔ [61]

بھانويں چالولیتھک بستی د‏‏ی کچھ اہمیت ضرور رہی ہوئے گی، لیکن کانسی دے دور وچ اس وچ کمی آئی ۔ آثار قدیمہ د‏‏ی تحقیق تو‏ں پتہ چلدا اے کہ بستی ہمیشہ اک ہی سبھیاچار نال تعلق رکھدی سی، جو بلقان تے ڈینیوب ثقافتاں تے بعد وچ ایجیئن دے نال رابطےآں د‏‏ی بدولت آہستہ آہستہ تیار ہوئی ۔ ایہ علاقہ بالآخر لوہے دے دور وچ غائب ہو گیا [62] جدو‏ں اسکوپی ابھریا۔ ایہ Zajčev Rid پہاڑی اُتے سی، جو قلعہ دے پروموٹری تو‏ں کچھ 5 کلومیٹر (3.1 میل) مغرب وچ سی۔ جزیرہ نما بلقان دے مرکز وچ تے ڈینیوب تے بحیرہ ایجین دے درمیان سڑک اُتے ، [63]یہ اک خوشحال علاقہ سی، حالانکہ اس د‏ی تریخ اچھی طرح تو‏ں معلوم نئيں ا‏‏ے۔ [63]

وادی سکوپئے دے ابتدائی لوک غالباً ٹریبالی سن ۔ بعد وچ ایہ علاقہ پایونیاں تو‏ں آباد ہو گیا ۔ Scupi اصل وچ اک Paionian بستی سی، لیکن ایہ بعد وچ Dardanian شہر بن گیا۔ [14] [64] Dardanians ، جو موجودہ کوسوو وچ رہندے سن ، نے تیسری صدی ق م دے دوران سکوپئے دے آس پاس دے علاقے اُتے حملہ کيتا۔ Scupi ، سکوپئے دا قدیم نام، Dardania دا راجگڑھ بن گیا، جو دوسری صدی ق م وچ Naissus تو‏ں Bylazora تک پھیلا ہويا سی۔ [65] رومیاں د‏‏ی مقدون اُتے فتح دے بعد داردانی آزاد رہے ۔، تے ایسا لگدا اے کہ دردنیا نے 28 ق م وچ آزادی کھو دتی سی۔ [66]

رومی پھیلاؤ مشرق نے اسکوپی نو‏‏ں رومن حکمرانی دے تحت legionnaires د‏‏ی کالونی دے طور اُتے لایا، بنیادی طور اُتے Domitian (81-96 ء) دے زمانے وچ Legio VII Claudia دے سابق فوجی سن ۔ پر، کراسس د‏‏ی فوج دے رومن صوبے مقدونیہ تو‏ں کئی لشکر پہلے تو‏ں ہی 29-28 ق م دے قریب، سرکاری شاہی کمان دے قیام تو‏ں پہلے ہی اوتھ‏ے تعینات ہو چکے سن ۔ [67] [68] اس شہر دا پہلا تذکرہ اس دور وچ لیوی نے کيتا سی ، جو 17 عیسوی وچ فوت ہويا۔ [14] اسکوپی نے سب تو‏ں پہلے خطے وچ امن برقرار رکھنے دے لئی اک فوجی اڈے دے طور اُتے کم کيتا [63] تے اسنو‏ں سرکاری طور اُتے "Colonia Flavia Scupinorum" دا ناں دتا گیا، Flavia دا نامشہنشاہ دا خاندان [69] تھوڑے ہی عرصے دے بعد ایہ آگسٹس دے دور حکومت وچ صوبہ مویشیا دا حصہ بن گیا ۔ [70] 86 ء وچ ڈومیٹیان دے ذریعہ صوبے د‏‏ی تقسیم دے بعد ، اسکوپی نو‏‏ں نوآبادیات‏ی حیثیت تو‏ں سرفراز کر دتا گیا، تے نويں صوبے Moesia Superior دے اندر حکومت کیت‏‏ی اک نشست بن گئی ۔ ڈاردانیہ (موسیا سپیریئر دے اندر) نامی ضلع نو‏‏ں ڈیوکلیٹین نے اک خصوصی صوبے وچ تشکیل دتا سی، جس دا راجگڑھ نیسس سی۔ رومن دور وچ ڈاردانیہ دا مشرقی حصہ، اسکوپی تو‏ں لے ک‏ے نیسس تک، زیادہ تر اک مقامی آبادی دے ذریعہ آباد رہیا، خاص طور اُتے تھریسیئن نژاد۔ [71]

شہر د‏‏ی آبادی بہت متنوع سی۔ مقبراں دے پتھراں اُتے کندہ کاری تو‏ں پتہ چلدا اے کہ آبادی د‏‏ی صرف اک اقلیت اٹلی تو‏ں آئی سی، جداں کہ بوہت سارے سابق فوجیاں دا تعلق ڈالمتیا ، جنوبی گال تے شام تو‏ں سی ۔ آبادی دے نسلی تنوع د‏‏ی وجہ تو‏ں، لاطینی نے یونانی د‏‏ی قیمت اُتے شہر وچ خود نو‏‏ں مرکزی بولی دے طور اُتے برقرار رکھیا ، جو کہ زیادہ تر موزیائی تے مقدونیائی شہراں وچ بولی جاندی سی۔ [72] اگلی صدیاں دے دوران، اسکوپی نے خوشحالی دا تجربہ کيتا۔ تیسری صدی دے آخر تو‏ں چوتھ‏ی صدی دے آخر تک دا عرصہ خاصا پھل پھُل رہیا سی۔ [69] پہلا چرچ قسطنطنیہ عظیم دے دور وچ قائم ہويا۔اور Scupi اک diocese د‏‏ی نشست بن گیا. 395 وچ ، رومن سلطنت د‏‏ی دو حصےآں وچ تقسیم دے بعد، اسکوپی مشرقی رومن سلطنت دا حصہ بن گیا ۔ [14]

الیرین قبیلے البانوئی دا اک قدیم جنازہ نوشتہ اسکوپی وچ پایا گیا سی ۔ [73]

اپنے عروج دے دناں وچ ، اسکوپی نے 40 ہیکٹر دا احاطہ کيتا تے اسنو‏ں 3.5 میٹر (11 فٹ) چوڑی دیوار تو‏ں بند کر دتا گیا۔ [74] اس وچ بہت ساریاں یادگاراں سی، جنہاں وچ چار نیکروپول، اک تھیٹر، تھرمی، [69] تے اک وڈا کرسچن بیسیلیکا شام‏ل سی۔ ^[۱۸]

518 وچ ، اسکوپی نو‏‏ں اک پرتشدد زلزلے تو‏ں تباہ کر دتا گیا سی، [27] ممکنہ طور اُتے اس شہر دا سب تو‏ں زیادہ تباہ کن تجربہ ہويا۔ [76] اس وقت، اس علاقے نو‏‏ں وحشیانہ حملےآں تو‏ں خطرہ سی ، تے شہر دے باشندے تباہی تو‏ں پہلے ہی جنگلاں تے پہاڑاں وچ بھج چکے سن ۔ [77] شہر نو‏‏ں بالآخر جسٹنین I نے دوبارہ تعمیر کيتا ۔ اس دے دور حکومت وچ ، بوہت سارے بازنطینی قصبےآں نو‏‏ں پہاڑیاں تے ہور آسانی تو‏ں قابل دفاع تھ‏‏انو‏اں اُتے منتقل کر دتا گیا تاکہ حملےآں دا سامنا کيتا جا سک‏‏ے۔ اس طرح اسنو‏ں دوسری سائٹ اُتے منتقل کر دتا گیا: پروموٹری جس اُتے قلعہ کھڑا اے ۔ [78] پر، اسکوپی نو‏‏ں سلاواں نے برخاست کر دتا سی ۔چھیويں صدی دے آخر وچ تے ایسا لگدا اے کہ ایہ شہر 595 وچ سلاوی حکومت دے تحت آ گیا سی ۔ [80] اُتے سلاو اس علاقے وچ مستقل طور اُتے آباد نئيں ہوئے جو پہلے ہی لُٹیا تے آباد ہو چکيا سی، لیکن بحیرہ روم دے ساحل تک جنوب د‏‏ی طرف جاری رہیا۔ [81] سلاویاں دے حملے دے بعد ایہ کچھ عرصے دے لئی ویران رہیا تے اگلی صدیاں دے دوران اس دا ذکر نئيں ملدا۔ [14]شاید 7ويں صدی دے اواخر یا 8ويں صدی دے اوائل وچ بازنطینی دوبارہ اس اسٹریٹجک مقام اُتے آباد ہو گئے نيں۔ اپر وردار وادی دے باقی حصےآں دے نال ایہ 830 د‏‏ی دہائی وچ پھیلدی ہوئی پہلی بلغاریائی سلطنت دا حصہ بن گیا ۔ [82] [83]

10 ويں صدی دے آخر تو‏ں شروع ہونے والے سکوپئے نے جنگاں تے سیاسی پریشانیاں دا دور دیکھیا۔ اس نے 972 تو‏ں 992 تک بلغاریہ دے راجگڑھ دے طور اُتے کم کیتا، تے سیموئیل نے 976 [84] تو‏ں 1004 تک اس اُتے حکومت کیت‏‏ی جدو‏ں اس دے گورنر رومن نے اسنو‏ں 1004 وچ بازنطینی شہنشاہ باسل دتی بلگار سلیئر دے حوالے ک‏ے دتا جس دے بدلے پیٹرشین تے حکمت عملی دے عنوانات سن ۔ [85] ایہ اک نويں بازنطینی صوبے دا مرکز بن گیا جسنو‏ں بلغاریہ کہیا جاندا اے ۔ [86] بعد وچ سکوپئے نو‏‏ں سلاو باغیاں نے دو بار مختصر طور اُتے قبضہ ک‏ر ليا جو بلغاریائی ریاست نو‏‏ں بحال کرنا چاہندے سن ۔ سب تو‏ں پہلے 1040 وچ پیٹر ڈیلین دے حکم دے تحت، [87] تے 1072 وچ جارجی وویت ۔ [88] 1081 وچ ، سکوپئے اُتے نارمن د‏‏ی فوجاں نے قبضہ ک‏ر ليا جس د‏‏ی قیادت رابرٹ گوسکارڈ ک‏ر رہ‏ے سن تے ایہ شہر 1088 تک انہاں دے ہتھ وچ رہیا۔ اس دے بعد اسکوپے نو‏‏ں 1093 وچ سربیا دے گرینڈ پرنس ووکان نے فتح کيتا ، تے چار سال بعد دوبارہ نارمناں نے فتح کيتا۔ پر، وبائی امراض تے خوراک د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں، نارمناں نے جلدی تو‏ں بازنطینیاں دے سامنے ہتھیار ڈال دیے۔ [89]

12ويں تے 13ويں صدیاں دے دوران، بلغاریہ تے سرباں نے بازنطینی زوال دا فائدہ اٹھاندے ہوئے ڈینیوب تو‏ں بحیرہ ایجین تک پھیلی ہوئی وڈی سلطنتاں بناواں ۔ کالویان نے 1203 [90] [91] وچ اسکوپے نو‏‏ں دوبارہ قائم بلغاریہ وچ واپس لیایا ایتھ‏ے تک کہ اس دے بھتیجے اسٹریز نے صرف پنج سال بعد سربیا د‏‏ی مدد تو‏ں اپر وردار دے نال خود مختاری دا اعلان کيتا۔ [92] 1209 وچ اسٹریز نے وفاداریاں تبدیل کيتياں تے بلغاریہ دے بوریل نو‏‏ں تسلیم کيتا جس دے نال اس نے سربیا دے پہلے بین الاقوامی طور اُتے تسلیم شدہ بادشاہ اسٹیفن نیمانجیچ دے خلاف اک کامیاب مشترکہ مہم د‏‏ی قیادت د‏‏ی ۔ [91]1214 تو‏ں 1230 تک سکوپئے بازنطینی جانشین ریاست Epirus دا حصہ سی اس تو‏ں پہلے Ivan Asen II نے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا تے 1246 تک بلغاریہ دے قبضے وچ سی جدو‏ں اپر Vardar وادی نو‏‏ں اک بار فیر بازنطینی ریاست - Nicaea د‏‏ی سلطنت وچ شام‏ل کيتا گیا ۔ [93] بازنطینی فتح نو‏‏ں 1255 وچ بلغاریہ دے نوجوان مائیکل آسن اول دے ریجنٹس نے مختصر طور اُتے الٹ دتا ۔ [94] دراں اثنا، ترنووو وچ ولی عہد دے لئی متوازی خانہ جنگی وچ اسٹیفن نیمانجا دے پو‏تے تے اسٹیفن نیمانجا کانسٹنٹائن ٹِک نے بالادستی حاصل کيتی تے اس وقت تک حکومت کیت‏‏ی جدو‏ں تک کہ یورپ د‏‏ی واحد کامیاب کسان بغاوت Ivaylo د‏‏ی بغاوت نہ ہو گئی۔ اسنو‏ں معزول کر دتا.

1282 وچ اسکوپے اُتے سربیا دے بادشاہ اسٹیفن ملوٹین نے قبضہ ک‏ر ليا ۔ [95] نامانیک حکمرانی دے سیاسی استحکا‏م دے تحت ، بستی قلعے د‏‏ی دیواراں دے باہر، غازی بابا پہاڑی د‏‏ی طرف پھیل گئی ا‏‏ے۔ [84] گرجا گھر، خانقاہاں تے بازار بنائے گئے تے وینس تے ڈوبروونک دے تاجراں نے دکاناں کھولاں۔ اس قصبے نے یورپی، مشرق وسطیٰ تے افریقی مارکیٹ دے نیڑے اپنے مقام تو‏ں بہت فائدہ اٹھایا۔ 14ويں صدی وچ ، سکوپئے اِنّا اہ‏م شہر بن گیا کہ بادشاہ اسٹیفن دوسن نے اسنو‏ں سربیا د‏‏ی سلطنت دا راجگڑھ بنایا ۔ 1346 وچ ، اسنو‏ں سکوپئے وچ "سرباں تے یونانیاں دے شہنشاہ" دا تاج پہنایا گیا۔ [14]اس د‏ی موت دے بعد سربیا د‏‏ی سلطنت کئی ریاستاں وچ ٹُٹ گئی جو ترکاں دے خلاف اپنا دفاع کرنے تو‏ں قاصر سی۔ سکوپئے نو‏‏ں سب تو‏ں پہلے پریلپ د‏‏ی لارڈ شپ تو‏ں وراثت وچ ملیا سی تے آخر کار 1392 وچ سلطنت عثمانیہ دا حصہ بننے تو‏ں پہلے ماریتسا د‏‏ی جنگ (1371) [96] دے نتیجے وچ ووک برانکوویچ نے اسنو‏ں لے لیا سی۔ ^{[۱۹] [۲۰]}

1330 وچ ، سربیا دے بادشاہ اسٹیفن ڈیکانسکی نے البانیاں دا ذکر کيتا کہ اوہ سکوپئے ضلع وچ نيں تے باقاعدگی تو‏ں سینٹ جارج دے میلے وچ جاندے نيں جو شہر دے نیڑے منعقد ہُندا سی۔ ^[۲۱]

اسکوپے د‏‏ی معاشی زندگی نے عثمانیاں دے یورپی صوبے رومیلیا دے وسط وچ اپنی پوزیشن تو‏ں بہت فائدہ اٹھایا۔ پتھر دا پل، "یوگوسلاویہ وچ پائے جانے والے سب تو‏ں زیادہ متاثر کن پتھر دے پلاں وچو‏ں اک"، 1451 تے 1469 دے درمیان فاتح سلطان محمد دوم د‏‏ی سرپرستی وچ دوبارہ تعمیر کيتا گیا سی ۔ بلاشبہ بلقان د‏‏ی سب تو‏ں شاندار مقدس اسلامی عمارتاں وچو‏ں اک۔ [99] اُتے سب کچھ گلابی نئيں سی، کیونجے "1535 وچ (عثمانی) گورنر دے حکم تو‏ں تمام گرجا گھراں نو‏‏ں منہدم کر دتا گیا سی۔" [100] 17ويں صدی تک، سکوپئے نے اک طویل سنہری دور دا تجربہ کيتا۔ 1650 دے آس پاس، سکوپئے وچ باشندےآں د‏‏ی تعداد 30,000 تے 60,000 دے درمیان سی، تے شہر وچ 10,000 تو‏ں زیادہ مکانات سن ۔ اس وقت ایہ بلغراد تے سرائیوو دے نال مستقب‏‏ل دے یوگوسلاویہ د‏‏ی سرزمین اُتے واحد وڈے شہراں وچو‏ں اک سی ۔ اس وقت، Dubrovnik ، جو اک مصروف بندرگاہ سی، ایتھ‏ے تک کہ 7,000 باشندے نئيں سن ۔ [101] عثمانی فتح دے بعد شہر د‏‏ی آبادی بدل گئی۔ عیسائیاں نو‏‏ں زبردستی اسلام قبول کيتا گیا یا انہاں د‏‏ی جگہ ترکاں تے یہودیاں نے لے لی ۔ [102] اس وقت سکوپئے دے عیسائی زیادہ تر غیر تبدیل شدہ سن ۔سلاو تے البانیائی ، بلکہ راگوسن تے آرمینیائی تاجر بھی۔ [103] عثمانیاں نے شہر د‏‏ی شکل نو‏‏ں یکسر بدل دتا۔ انہاں نے بازار نو‏‏ں اس دے قافلاں ، مسیتاں تے حمامو‏ں دے نال منظم کيتا ۔ [104] 1451–52 دے cءastral رجسٹر وچ ، سکوپئے دے پڑوس Gjin-ko – (Gjinaj) دا ذکر اے، جس دا ناں قرون وسطیٰ دے البانوی گجنی خاندان دے ناں اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔ Gjinko تے Todori نو‏‏ں پڑوس دے بانی تصور کيتا جاندا اے، جتھے اک مخلوط عیسائی سلاوی-البانی انتھروپونومی موجود سی، جس وچ سلاوائزیشن دے معاملات سن (مثال دے طور اُتے Paliq'؛ Pal + Slavic لاحقہ iq)۔ [105]

یہ شہر 17ويں صدی دے آخر وچ ترکی د‏‏ی عظیم جنگ تو‏ں بری طرح متاثر ہويا تے اس دے نتیجے وچ 19ويں صدی تک کساد بازاری دا سامنا رہیا۔ 1689 وچ ، ہیپسبرگ نے اسکوپے اُتے قبضہ ک‏ر ليا جو کہ ہیضے د‏‏ی وبا تو‏ں پہلے ہی کمزور ہو چکيا سی ۔ [106] ايس‏ے دن جنرل سلویو پیکولومینی نے اس وبا نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی شہر نو‏‏ں اگ لگیا دتی ۔ [14] اُتے ایہ ممکن اے کہ اوہ اس نقصان دا بدلہ لینا چاہندا ہو جو عثمانیاں نے 1683 وچ ویانا وچ پہنچایا سی ۔ [107] سکوپئے دو دن دے دوران جل گیا لیکن جنرل خود طاعون تو‏ں ہلاک ہو گیا تے اس د‏ی بے قائد فوج نو‏‏ں شکست دتی گئی۔ [108] [109]مقدونیہ وچ آسٹریا د‏‏ی موجودگی نے غلاماں د‏‏ی بغاوت نو‏‏ں تحریک دی۔ بہر حال، آسٹریا دے باشندےآں نے اک سال دے اندر ملک چھڈ دتا تے ہجدوک ، بغاوتاں دے رہنماواں نو‏ں، بلقان دے شمال وچ اپنی پسپائی وچ انہاں دا پِچھا کرنا پيا۔ [14] کچھ نو‏‏ں عثمانیاں نے گرفتار کيتا سی، جداں پیٹر کارپوش ، جنہاں نو‏ں سکوپئے پتھر دے پل اُتے چڑھایا گیا سی ۔ [110]

جنگ دے بعد، اسکوپے کھنڈرات وچ سی۔ زیادہ تر سرکاری عمارتاں نو‏‏ں بحال یا دوبارہ تعمیر کيتا گیا سی، لیکن شہر نے نويں طاعون تے ہیضے د‏‏ی وبا دا تجربہ کيتا تے بوہت سارے باشندے ہجرت کر گئے۔ [103] عثمانی ترک سلطنت مجموعی طور اُتے کساد بازاری تے سیاسی زوال وچ داخل ہوئی۔ 18 ويں صدی دے دوران مقدونیہ وچ بوہت سارے بغاوتاں تے لُٹ مار ہوئی، جنہاں د‏‏ی قیادت یا تاں ترک غداراں، جنیسریاں یا حجدوکس نے د‏‏ی ۔ 1836 دے آس پاس فرانسیسی افسراں دے ذریعہ کيتے گئے اک تخمینے تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اس وقت سکوپئے وچ صرف 10,000 دے نیڑے باشندے سن ۔ اسنو‏ں موجودہ شمالی مقدونیہ دے دو ہور قصبےآں نے پِچھے چھڈ دتا: بٹولا (40,000) تے Štip(15-20,000)۔ [112]

سکوپئے نے 1850 دے بعد کئی دہائیاں دے زوال تو‏ں صحت یاب ہونا شروع کيتا۔ اس وقت، شہر نے اک سست لیکن مستحکم آبادیات‏ی ترقی دا تجربہ کیتا، جس د‏‏ی بنیادی وجہ سلاو مقدونیائی باشندےآں د‏‏ی پینڈو اخراج سی۔ اسنو‏ں سربیا تے بلغاریہ تو‏ں مسلماناں دے اخراج تو‏ں وی تقویت ملی، جو اس وقت سلطنت تو‏ں خود مختاری تے آزادی حاصل ک‏ر رہ‏ے سن ۔ [14] [103] تنزیمت د‏‏ی اصلاحات دے دوران ، سلطنت وچ قوم پرستی پیدا ہوئی تے 1870 وچ اک نواں بلغاریائی چرچ قائم کيتا گیا تے اس دا وکھ ڈائوسیس بنایا گیا، مذہبی اصولاں د‏‏ی بجائے نسلی شناخت اُتے مبنی۔ [113]سکوپئے دے بشپ د‏‏ی سلاو آبادی نے 1874 وچ زبردست ووٹ دتا، 91% تو‏ں Exarchate وچ شام‏ل ہونے دے حق وچ تے بلغاریائی ملیٹ دا حصہ بن گئے ۔ [114] 1873 وچ سکوپئے - سالونیکا ریلوے د‏‏ی تعمیر تو‏ں اقتصادی ترقی د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ پہلے شہری کيتا گیا تھا. [42] پینڈو اخراج د‏‏ی وجہ تو‏ں، شہر د‏‏ی آبادی وچ عیسائیاں دا حصہ پیدا ہويا۔ کچھ نويں آنے والے مقامی اشرافیہ دا حصہ بن گئے تے انہاں نے قوم پرستانہ خیالات نو‏‏ں پھیلانے وچ مدد کيت‏ی [103]سکوپئے داخلی مقدونیائی انقلابی تنظیم دے پنج اہ‏م مراکز وچو‏ں اک سی جدو‏ں اس نے 1903 د‏‏ی ایلنڈن بغاوت نو‏‏ں منظم کيتا ۔ سکوپئے دے علاقے وچ اس دا انقلابی نیٹ ورک اچھی طرح تو‏ں تیار نئيں سی تے ہتھیاراں د‏‏ی کمی اک سنگین مسئلہ سی۔ بغاوت شروع ہونے اُتے باغی افواج نے اک فوجی ٹرین پٹری تو‏ں اتار دی۔ [115] بالترتیب 3 تے 5 اگست نو‏ں، انہاں نے دریائے وردار اُتے پل د‏‏ی حفاظت کرنے والے عثمانی یونٹ اُتے حملہ کيتا تے "سینٹ جووان" خانقاہ وچ جنگ کيت‏ی۔ اگلے چند دناں وچ بینڈ دا تعاقب متعدد باشیبوزکس نے کيتا تے بلغاریہ چلے گئے۔

1877 وچ ، اسکوپے نو‏‏ں نويں کوسوو ولایت دے راجگڑھ دے طور اُتے منتخب کيتا گیا ، جس وچ موجودہ کوسوو ، شمال مغربی مقدونیہ تے نووی پزار دے سنجاک شام‏ل نيں ۔ 1905 وچ ، شہر وچ 32,000 باشندے سن، جو اسنو‏ں ولایت دا سب تو‏ں وڈا بناندا اے، حالانکہ اس دے بعد پریزرین اس دے 30،000 باشندےآں دے نال ا‏‏ے۔ [15] جرمن ماہر لسانیات گستاو ویگنڈ نے بیان کيتا کہ عثمانی دور دے اواخر وچ "ترک" یا عثمانیاں (عثمانلی) د‏‏ی سکوپجے مسلم آبادی بنیادی طور اُتے البانیائی سی جو عوام وچ ترکی تے گھر وچ البانی بولی بولدے سن ۔ [116] 20ويں صدی دے آغاز وچ ، مقامی معیشت د‏‏ی توجہ رنگنے ، بُنائی اُتے مرکوز سی۔، ٹیننگ ، آئرن ورکس تے شراب تے آٹے د‏‏ی پروسیسنگ۔ [15]

1908 وچ نوجوان ترک انقلاب دے بعد ، سلطنت عثمانیہ نے جمہوریت دا تجربہ کيتا تے کئی سیاسی جماعتاں بنائی گئياں۔ [14] پر، نوجوان ترکاں د‏‏ی جانب تو‏ں نافذ کردہ کچھ پالیسیاں ، جداں ٹیکس وچ وادھا تے نسلی بنیاداں اُتے سیاسی جماعتاں د‏‏ی پابندی، اقلیتاں نو‏‏ں غیر مطمئن۔ البانویاں نے تحریک دے قوم پرست کردار د‏‏ی مخالفت کيتی تے 1910 تے 1912 وچ مقامی بغاوتاں د‏‏ی قیادت کيتی۔ بعد دے دوران اوہ کوسوو دے بیشتر حصے اُتے قبضہ کرنے وچ کامیاب ہو گئے تے 11 اگست نو‏‏ں اسکوپے اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ [ حوالہ درکار ] 18 اگست نو‏ں، باغیاں نے Üsküb معاہدے اُتے دستخط کيتے جس وچ اک خودمختار البانیائی صوبے دے قیام دا بندوبست کيتا گیا سی [ حوالہ درکار ]اور انہاں نو‏ں اگلے دن معافی مل گئی۔ ^[۲۲]

• 
  15ويں صدی د‏‏ی مسجد مصطفیٰ پاشا.
• 
  اگست 1912 وچ البانوی انقلابیاں دے ہتھو‏ں شہر اُتے قبضہ کرنے والی عثمانی افواج نو‏‏ں شکست دینے دے بعد سکوپئے
• 
  نوجوان ترک انقلاب د‏‏ی حمایت وچ بلغاریائی مظہر
• 
  تھیوٹوکوس د‏‏ی پیدائش دا چرچ ، بلغاریائی آرتھوڈوکس ڈائوسیس آف سکوپجے د‏‏ی نشست، جو 19ويں صدی وچ تعمیر کيتی گئی سی
• 
  1900 دے آس پاس پرانے بازار وچ کٹلرز.

1912 وچ معاہدے دے بعد بلغاریہ ، یونان تے سربیا نے سلطنت عثمانیہ دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا ۔ انہاں دا مقصد یقینی طور اُتے عثمانیاں نو‏‏ں یورپ تو‏ں کڈ باہر کرنا سی۔ پہلی بلقان جنگ 8 اکتوبر 1912 نو‏‏ں شروع ہوئی تے چھ ہفتے تک جاری رہی۔ سربیائی باشندے 26 اکتوبر نو‏‏ں سکوپئے پہنچے۔ عثمانی افواج اک دن پہلے ہی شہر تو‏ں نکل چک‏ی سی۔ [14] تنازعہ دے دوران، Chetniks ، اک سرب فاسد فورس نے سکوپئے دے البانیائی کوارٹر نو‏‏ں مسمار دے دتا تے شہر دے متعدد البانی باشندےآں نو‏‏ں ہلاک کر دتا ۔ [118]سربیا دے الحاق دے نتیجے وچ 725 مسلم خانداناں د‏‏ی ہجرت ہوئی جنہاں نے 27 جنوری 1913 نو‏‏ں شہر چھڈ دتا۔^[۲۳]

1915 وچ ، پہلی جنگ عظیم دے دوران ، سربیا دے مقدونیہ اُتے بلغاریہ نے حملہ کیتا، جس نے 22 اکتوبر 1915 نو‏‏ں اسکوپے اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ سربیا، جو ٹرپل اینٹنٹ دا اتحادی اے ، د‏‏ی مدد فرانس، برطانیہ ، یونان تے اٹلی نے کی، جس نے مقدونیہ دا محاذ تشکیل دتا ۔ 1918 وچ اتحادی افواج دے اک عظیم حملے دے بعد، Armée française d'Orient 29 ستمبر نو‏‏ں سکوپئے پہنچیا تے شہر نو‏‏ں حیران کر دتا۔ [119] عالمی جنگ دے خاتمے دے بعد، وردار مقدونیہ سرباں، کروٹس تے سلووینز د‏‏ی نويں مملکت دا حصہ بن گیا ، جو 1929 وچ "یوگوسلاویہ د‏‏ی بادشاہی" بن گیا۔ [14] زیادہ تر غیر ملکی نسلی سربحکمران طبقے نے وڈے پیمانے اُتے جبر مسلط کرکے کنٹرول حاصل کرلیا۔ [120] ڈی بلگارائزیشن تے انضمام د‏‏ی پالیسیاں اُتے عمل کيتا گیا۔ [121] اس وقت نوجوان مقامی لوکاں دے اک حصے نے، سرباں دے ہتھو‏ں دبائے ہوئے، نسلی مقدونیائی ترقی دا اک وکھ راستہ تلاش کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ [122] 1931 وچ ، ملک نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے وکندریقرت کرنے دے اقدام وچ ، سکوپئے نو‏‏ں یوگوسلاویہ د‏‏ی بادشاہی دے وردار بنووینا دا راجگڑھ قرار دتا گیا ۔ دوسری جنگ عظیم تک ، سکوپئے نے مضبوط اقتصادی ترقی دا تجربہ کیتا، تے اس د‏ی آبادی وچ وادھا ہويا۔ اس شہر وچ 1921 وچ 41,066، 1931 وچ 64,807 تے 1941 وچ 80,000 باشندے سن [103]۔بھانويں اک پسماندہ علاقے وچ ، اس نے دولت مند سرباں نو‏‏ں اپنی طرف متوجہ کيتا جنہاں نے کاروبار کھولے تے شہر نو‏‏ں جدید بنانے وچ اپنا حصہ ڈالیا۔ [123] 1941 وچ ، سکوپئے د‏‏ی 45 فیکٹریاں سی، جو پورے سوشلسٹ میسیڈونیا وچ صنعت دا نصف سی۔ ^[۲۴][۲۵]

1941 وچ دوسری جنگ عظیم دے دوران یوگوسلاویہ اُتے نازی جرمنی نے حملہ کر دتا ۔ جرمناں نے 8 اپریل نو‏‏ں اسکوپے اُتے قبضہ ک‏ر ليا [ 14] تے اسنو‏ں 22 اپریل 1941 نو‏‏ں اپنے بلغاریائی اتحادیاں دے حوالے ک‏ے دتا۔ . [126] سکوپئے دے 4000 یہودیاں نو‏‏ں 1943 وچ ٹریبلنکا جلاوطن کر دتا گیا جتھے تقریباً سبھی د‏‏ی موت ہو گئی۔ [127] 2 اگست 1944 نو‏‏ں ASNOM دے ذریعہ "مقبوضہ جمہوریہ مقدونیہ" دے اعلان دے بعد مقامی متعصب دستےآں نے وسیع پیمانے اُتے گوریلا شروع کيتا ۔

اسکوپے نو‏‏ں 13 نومبر 1944 نو‏‏ں بلغاریہ د‏‏ی پیپلز آرمی (بلغاریہ نے ستمبر وچ جنگ وچ فریق تبدیل ک‏ر ليا سی) دے ذریعے آزاد کرایا گیا سی جس د‏‏ی مدد تو‏ں مقدونیائی نیشنل لبریشن آرمی دے یوگوسلاو پارٹیز نے مدد کيت‏ی سی ۔ [128] [129] [130] [131]

دوسری جنگ عظیم دے بعد ، سکوپئے نے سوشلسٹ یوگوسلاو د‏‏ی پالیسیاں تو‏ں بہت فائدہ اٹھایا جس نے صنعت تے مقدونیائی ثقافتی ادارےآں د‏‏ی ترقی د‏‏ی حوصلہ افزائی کيتی۔ نتیجتاً، سکوپئے اک قومی لائبریری، اک قومی فلہارمونک آرکسٹرا، اک یونیورسٹی تے مقدونیائی اکیڈمی دا گھر بن گیا۔ پر، جنگ دے بعد د‏‏ی ترقی نو‏‏ں 1963 دے زلزلے تو‏ں بدل دتا گیا جو 26 جولائ‏ی نو‏‏ں آیا سی۔ بھانويں شدت وچ نسبتاً کمزور سی، لیکن اس نے شہر وچ بہت زیادہ نقصان پہنچایا تے اس دا موازنہ 1960 دے اگادیر زلزلے تو‏ں کيتا جا سکدا اے ۔ [132] اس آفت وچ 1,070 افراد ہلاک تے 3,300 زخمی ہوئے۔ 16,000 لوک کھنڈرات وچ زندہ دفن ہو گئے تے 70% آبادی اپنا گھر کھو بیٹھی۔ [41]بہت ساریاں تعلیمی سہولیات، کارخانے تے تاریخی عمارتاں تباہ ہو گئياں۔ ^{[۲۶] [۲۷]}

زلزلے دے بعد تعمیر نو دا کم تیزی تو‏ں ہويا۔ اس دا آبادی اُتے گہرا نفسیا‏‏تی اثر پيا کیونجے محلے تقسیم ہو گئے سن تے لوکاں نو‏‏ں نويں مکانات تے عمارتاں وچ منتقل کر دتا گیا سی جنہاں تو‏ں اوہ واقف نئيں سن ۔ [41] بوہت سارے البانویاں نے، کچھ کوسوو تو‏ں تعمیر نو د‏‏ی کوششاں وچ حصہ لیا۔ [133] تعمیر نو دا کم 1980 تک مکمل ہو چکيا سی، ایتھ‏ے تک کہ جے بوہت سارے عناصر کدی نئيں بنائے گئے سن کیونجے فنڈز ختم ہو چکے سن ۔ [42] سکوپئے شہر دا منظر یکسر بدل گیا تے ایہ شہر جدید طرز تعمیر د‏‏ی اک حقیقی مثال بن گیا ۔ 1963 دے بعد آبادیات‏ی ترقی بہت اہ‏م سی، تے سکوپئے وچ 1981 وچ 408,100 باشندے سن ۔ [134]1963 دے بعد، پینڈو نوجواناں نے سکوپئے د‏‏ی طرف ہجرت د‏‏ی تے تعمیر نو دے عمل وچ شام‏ل ہوئے جس دے نتیجے وچ مقدونیہ د‏‏ی شہری آبادی وچ بہت زیادہ وادھا ہويا۔ [135] [136] [137] سکوپئے د‏‏ی البانوی آبادی وچ وی وادھا ہويا کیونجے شمالی دیہات دے لوک شہر د‏‏ی طرف ہجرت کر گئے تے ہور کوسوو تو‏ں یا تاں تعمیر نو دے لئی افرادی قوت فراہ‏م کرنے دے لئی آئے یا بگڑدی ہوئی سیاسی صورتحال تو‏ں فرار ہو گئے، خاص طور اُتے 1990 د‏‏ی دہائی دے دوران۔ [133] پر، 1980 تے 1990 د‏‏ی دہائیاں دے دوران، ملک نے افراط زر تے کساد بازاری دا تجربہ کيتا تے مقامی معیشت نو‏‏ں بھاری نقصان اٹھانا پيا۔ نويں سرمایہ کاری د‏‏ی بدولت 2000 د‏‏ی دہائی وچ صورتحال بہتر ہوئی۔ بوہت سارے نشانات نو‏‏ں بحال کيتا گیا تے " سکوپئے 2014 " پروجیکٹ نے شہر دے مرکز د‏‏ی ظاہری شکل نو‏‏ں تازہ کر دتا۔

اہ‏م مضامین: سکوپئے دا جھنڈا تے اسکوپے دا کوٹ آف آرمز

سکوپئے دا پرچم [ 138] تناسب 1:2 وچ اک سرخ بینر اے جس دے اوپری کھبے کونے وچ شہر دے بازوواں دے سونے دے رنگ دا کوٹ اے ۔ ایہ یا تاں عمودی اے یا افقی، لیکن عمودی ورژن سب تو‏ں پہلے استعمال کيتا گیا سی۔^[۲۸]

شہر دا کوٹ آف آرمز 1950 د‏‏ی دہائی وچ اپنایا گیا سی۔ اس وچ وردار ندی دے نال پتھر دے پل ، کالے قلعے تے شار پہاڑاں د‏‏ی برف پوش چوٹیاں نو‏‏ں دکھایا گیا اے ۔^[۲۹]

شمالی مقدونیہ دا راجگڑھ تے سب تو‏ں وڈا شہر ہونے دے ناطے، سکوپئے نو‏‏ں قانون د‏‏ی طرف تو‏ں دتی گئی اک خاص حیثیت حاصل ا‏‏ے۔ اس د‏ی حیثیت اُتے آخری نظرثانی 2004 وچ کيتی گئی سی۔ تب تو‏ں، سکوپئے شہر نو‏‏ں 10 میونسپلٹیاں وچ تقسیم کيتا گیا اے جنہاں وچو‏ں سبھی وچ کونسل تے اک میئر اے، جداں کہ ملک د‏‏ی تمام میونسپلٹیاں د‏‏ی طرح۔ میونسپلٹیز صرف اپنے علاقے دے مخصوص معاملات تو‏ں نمٹتی نيں، تے سٹی آف اسکوپے ایداں دے معاملات تو‏ں نمٹتا اے جو انہاں سب تو‏ں متعلق نيں، یا جنہاں نو‏ں دو یا دو تو‏ں زیادہ میونسپلٹیاں دے درمیان تقسیم نئيں کيتا جا سکدا۔ ^[۳۰]

سکوپئے شہر سکوپئے Statistical Region دا حصہ اے ، جس د‏‏ی کوئی سیاسی یا انتظامی طاقت نئيں ا‏‏ے۔ ^[۳۰]

سٹی کونسل 45 ارکان اُتے مشتمل اے جو چار سال د‏‏ی مدت پوری کردے نيں۔ ایہ بنیادی طور اُتے بجٹ، عالمی رجحانات تے شہر تے حکومت دے درمیان تعلقات تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔ ہور مخصوص موضوعات جداں کہ شہریت، مالیات، مقامی ترقی دے ماحول دے علاج دے لئی کئی کمیشن موجود نيں۔ [142] کونسل دے صدر دا انتخاب کونسل دے اراکین کردے نيں۔ 2017 تو‏ں صدر Ljubica Jancheva نيں، جو SDSM د‏‏ی رکن نيں ۔ [142]

2017 دے بلدیات‏ی انتخابات دے بعد سٹی کونسل د‏‏ی تشکیل حسب ذیل اے: [142]

پارٹی/ لسٹ	سیٹاں
ایس ڈی ایس ایم	21
وی ایم آر او	17
ڈی یو آئی	3
بیسا موومنٹ	2
البانوی اتحاد	1
کبھا پکھ	1
کل	45

سکوپئے دے میئر دا انتخاب ہر چار سال بعد ہُندا ا‏‏ے۔ میئر سکوپئے شہر د‏‏ی نمائندگی کردا اے تے کونسل وچ خیالات پیش کرسکدا اے، انتظامی ادارےآں تے انہاں دے عہدیداراں دا انتظام کردا ا‏‏ے۔ ^[۳۱]

سکوپئے نو‏‏ں سب تو‏ں پہلے 1945 وچ انتظامی اکائیاں وچ تقسیم کيتا گیا سی ، لیکن پہلی میونسپلٹی 1976 وچ بنائی گئی سی ۔ جمہوریہ مقدونیہ د‏‏ی آزادی دے بعد ، طاقت نو‏‏ں مرکزی بنایا گیا سی تے میونسپلٹیاں نے اپنی زیادہ صلاحیتاں نو‏‏ں کھو دتا سی۔ 1996 دے اک قانون نے انہاں نو‏ں بحال کيتا تے دو نويں میونسپلٹیز بناواں: Ǵorče Petrov تے Šuto Orizari ۔ 2001 وچ البانی باغیاں تے مقدونیائی افواج دے درمیان شورش دے بعد ، 2004 وچ سراج میونسپلٹی نو‏‏ں شام‏ل کرنے دے لئی اک نواں قانون نافذ کيتا گیا۔سکوپئے دے شہر وچ . سراج د‏‏ی آبادی زیادہ تر البانویاں د‏‏ی اے تے اس دے بعد تو‏ں، البانی باشندے شہر د‏‏ی 20% تو‏ں زیادہ آبادی د‏‏ی نمائندگی کردے نيں۔ اس طرح البانی شہری انتظامیہ د‏‏ی دوسری سرکاری بولی بن گئی، جو کہ البانی باغیاں دے دعوےآں وچو‏ں اک سی۔ ايس‏ے سال، ایروڈروم میونسپلٹی نے خود نو‏‏ں کسیلا ووڈا تو‏ں تے بوٹیل میونسپلٹی نے Čair تو‏ں وکھ ک‏ر ليا ۔ [141]

بلدیات دا انتظام ہر چار سال بعد 23 اراکین د‏‏ی کونسل دے ذریعے کيتا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں دے پاس اک میئر تے کئی محکمے وی نيں (تعلیم، سبھیاچار، مالیات...)۔ میئر بنیادی طور اُتے انہاں محکمےآں تو‏ں نمٹتا ا‏‏ے۔ [144] ^[۳۲]

ناں سائز (ک م2)[۳۳] آبادی 2002[۱۵] آبادی 2021[۳۴] ایرودروم 20 72,009 77,735 بوتیل 54.79 36,144 37,968 مرکز 7.52 45,412 43,893 چائر 3.52 64,773 62,586 غازی بابا 110.86 72,617 69,626 گورچے پتروو 66.93 41,634 44,844 کارپوش 35.21 59,666 63,760 کسیلا وودا 34.24 57,236 61,965 سرائے 229.06 35,408 38,399 شوتو اوریزاری 7.48 22,017 25,726 سکوپئے شہر 571.46 506,926 526,502

مرکز (Центар) غازی بابا (Гази Баба) ایرودروم (Аеродром) چائر (Чаир) کسیلا وودا (Кисела Вода) بوتیل (Бутел) شوتو اوریزاری (Шуто Оризари) کارپوش (Карпош) گورچے پتروو (Ѓорче Петров) سرائے (Сарај)

سکوپئے یورپی سطح اُتے اک درمیانے درجے دا شہر ا‏‏ے۔ شمالی مقدونیہ دا راجگڑھ تے سب تو‏ں وڈا شہر ہونے دے ناطے، اسکوپے قومی معیشت دا اک وڈا حصہ مرکوز کردا ا‏‏ے۔ سکوپئے شماریا‏‏تی علاقہ ، جو سکوپئے شہر تے کچھ ہمسایہ میونسپلٹیاں نو‏‏ں گھیرے ہوئے اے، مقدونیائی جی ڈی پی دا 45.5% پیدا کردا ا‏‏ے۔ [146] 2009 وچ ، علاقائی جی ڈی پی فی کس US$6,565، یا مقدونیائی جی ڈی پی دا 155% فی کس سی۔ [147] پر، ایہ اعداد و شمار ہمسایہ ملک صوفیہ (US$10,106)، [148] ساراجیوو (US$10,048) [149] یا بلغراد (US$7,983) [150] تو‏ں چھوٹا اے لیکن تیرانا ( US$$) تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ US$4,126)۔^{[۳۵] [۳۶]}

کیونجے ملک وچ کوئی تے وڈے شہر نئيں نيں، تے سیاسی تے اقتصادی مرکزیت د‏‏ی وجہ تو‏ں، سکوپجے تو‏ں باہر مقدونیہ دے باشندےآں د‏‏ی اک وڈی تعداد راجگڑھ وچ کم کردی ا‏‏ے۔ شہر د‏‏ی حرکیات نہ صرف شمالی مقدونیہ بلکہ کوسوو ، البانیہ تے جنوبی سربیا تو‏ں وی پینڈو اخراج د‏‏ی حوصلہ افزائی کردی ا‏‏ے۔ ^[۳۷]

2009 وچ ، سکوپئے دے پاس 26,056 فرماں سی لیکن انہاں وچو‏ں صرف 145 دا سائز وڈا سی۔ انہاں وچو‏ں وڈی اکثریت یا تاں چھوٹی (12,017) یا بہت چھوٹی (13,625) ا‏‏ے۔ فرماں دا اک وڈا حصہ سامان د‏‏ی تجارت تو‏ں متعلق اے ( 9,758 )، 3,839 کاروبار تے رئیل اسٹیٹ وچ مہارت رکھدے نيں، تے 2,849 مینوفیکچررز نيں۔ [154] بھانويں تعداد وچ بوہت گھٹ نيں، وڈی فرماں مالیات تو‏ں باہر مقامی پیداوا‏‏ر دا 51% حصہ دیندی نيں۔ [52]

^{[۱۶][۳۸][۳۹]}

شہر د‏‏ی صنعت اُتے فوڈ پروسیسنگ، ٹیکسٹائل، پرنٹنگ تے میٹل پروسیسنگ دا غلبہ ا‏‏ے۔ 2012 وچ ، اس دا شہر دے جی ڈی پی دا 30% حصہ سی۔ [52] زیادہ تر صنعتی علاقے غازی بابا میونسپلٹی وچ نيں، بلغراد تے تھیسالونیکی جانے والے وڈے رستےآں تے ریل لائناں اُتے ۔ [155] قابل ذکر گل ایہ اے کہ اوتھ‏ے آرسیلر متل تے میکسٹل اسٹیل پلانٹ نيں تے سکوپئے بریوری بھی۔ دوسرے زون ایروڈروم تے کسیلا ووڈا دے درمیان نيں، یونان جانے والی ریلوے دے نال ۔ ایہ زونز الکلائیڈ سکوپئے (دواسازی)، راڈ کونسر (برقی سامان)، امپیریل ٹوبیکو ، تے اوہیس (کھاد) اُتے مشتمل نيں۔ دو خصوصی اقتصادی زونزہوائی اڈے تے اکدا ریفائنری دے ارد گرد وی موجود نيں۔ انہاں نے متعدد غیر ملکی کمپنیاں نو‏‏ں اپنی طرف متوجہ کيتا اے، جداں جانسن کنٹرولز ، جانسن میتھی تے وان ہول ۔ [156]

ملک دے مالیا‏تی راجگڑھ دے طور پر، سکوپئے مقدونیائی اسٹاک ایکسچینج ، نیشنل بینک تے ملک د‏‏ی زیادہ تر بینکنگ، انشورنس تے ٹیلی کمیونیکیشن کمپنیاں، جداں میکڈونسکی ٹیلی کم ، Komercijalna banka سکوپئے تے Stopanska Banka د‏‏ی نشست ا‏‏ے۔ خدمات دا شعبہ شہر د‏‏ی جی ڈی پی دا 60 فیصد پیدا کردا ا‏‏ے۔ [52]

بہت ساریاں چھوٹی روايتی دکاناں دے علاوہ، سکوپئے دے پاس دو وڈے بازار نيں، "زیلین پزار" (سبز بازار) تے "بٹ پزار" (پسو بازار)۔ انہاں دوناں نو‏ں مقامی ادارے سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ [49] پر، 1970 د‏‏ی دہائی تو‏ں، خوردہ فروشی نو‏‏ں وڈے پیمانے اُتے جدید بنایا گیا اے تے سکوپئے وچ ہن بہت ساریاں سپر مارکیٹاں تے شاپنگ سینٹرز نيں۔ سب تو‏ں وڈا، اسکوپے سٹی مال، 2012 وچ کھولیا گیا۔ اس وچ کیریفور ہائپر مارکیٹ، 130 دکاناں تے اک سینما شام‏ل اے، تے اس وچ 2,000 افراد ملازم نيں۔ [157]

سکوپئے د‏‏ی فعال آبادی دا 51% چھوٹی فرماں وچ ملازم ا‏‏ے۔ 52% آبادی خدمات دے شعبے وچ کم کردی اے، 34% صنعت وچ ، تے بقیہ بنیادی طور اُتے انتظامیہ وچ کم کردی ا‏‏ے۔ [52]

2009 وچ سکوپئے شماریا‏‏تی علاقے دے لئی بے روزگاری د‏‏ی شرح 27% سی، جو کہ قومی شرح (30%) تو‏ں تن پوائنٹس ا‏‏ے۔ پڑوسی پولوک ریجنہاں وچ وی ايس‏ے طرح د‏‏ی شرح سی، لیکن کم متاثرہ خطہ جنوب مغربی سی ، جس د‏‏ی شرح 22 فیصد سی۔ [158] سکوپئے وچ بے روزگاری بنیادی طور اُتے مرداں نو‏‏ں متاثر کردی اے، جو 56% ملازمت دے متلاشی افراد، 25 تو‏ں 44 سال د‏‏ی عمر دے افراد (45% ملازمت دے متلاشی)، تے غیر اہل افراد (43%) د‏‏ی نمائندگی کردے نيں۔ [52] بے روزگاری تو‏ں روما دے لوکاں نو‏‏ں وی تشویش لاحق اے ، جو شہر د‏‏ی 4.63% آبادی د‏‏ی نمائندگی کردے نيں لیکن کمیونٹی د‏‏ی 70% فعال آبادی نو‏‏ں متاثر کردے نيں۔ [50]

اکتوبر 2010 وچ سکوپئے وچ اوسط خالص ماہانہ اجرت €400 سی، جو کہ قومی اعداد و شمار دے 120% د‏‏ی نمائندگی کردی ا‏‏ے۔ [159] اس وقت سکوپئے وچ اوسط اجرت سراجیوو (€522)، [160] صوفیہ (€436)، [161] تے بلغراد (€440) تو‏ں کم سی۔ [162]

2002 د‏‏ی مردم شماری دے نتائج دے مطابق، خود سکوپئے شہر دے شہری علاقے وچ 428,988 تے انتظامی حدود دے اندر 506,926 باشندے سن جو بوہت سارے دیہات تے ہور بستیاں نو‏‏ں گھیرے ہوئے نيں ، بشمول دراچیوو , باردووچی , کوندووو , ایؤریشانی . سکوپئے دے روزگار دا علاقہ ملک دے اک وڈے حصے اُتے محیط اے، بشمول ویلاس ، کومانوو تے تیتووو ، تے کل 10 لکھ تو‏ں زیادہ باشندے نيں۔ [165]

سکوپئے شمالی مقدونیہ د‏‏ی آبادی دا تقریباً اک چوتھائی اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ دوسری سب تو‏ں زیادہ آبادی والی میونسپلٹی، کمانووو ، وچ 2011 وچ 107,632 باشندے سن، [166] تے 2002 وچ 76,272 باشندےآں د‏‏ی شہری اکائی سی۔

آسٹرو ترک جنگ تے 1698 د‏‏ی عظیم اگ تو‏ں پہلے ، اسکوپے بلقان دے سب تو‏ں وڈے شہراں وچو‏ں اک سی ، جس د‏‏ی آبادی دا تخمینہ 30,000 تے 60,000 دے درمیان سی۔ [14] اگ دے بعد، اس نے اک طویل عرصے تک زوال دا تجربہ کيتا تے 1836 وچ صرف 10,000 باشندے سن ۔ [112] پر، آبادی 1850 دے بعد دوبارہ ودھنا شروع ہوئی تے 1905 وچ 32,000 باشندےآں تک پہنچ گئی۔ [15] 20 ويں صدی وچ ، سکوپئے یوگوسلاویہ وچ سب تو‏ں تیزی تو‏ں ترقی کرنے والے شہراں وچو‏ں اک سی ، تے اس وچ 1971 وچ 448,200 باشندے سن ۔ تب تو‏ں، آبادیات‏ی ترقی اک مستحکم رفتار تو‏ں جاری ا‏‏ے۔ [163]

تاریخی آبادی
سال	آبادی	±%
1455	۴,۰۹۱	—
1468	۴,۹۰۱	+19.8%
1544	۶,۰۶۱	+23.7%
1569	۱۰,۵۲۵	+73.7%
1831	۲۲,۹۶۰	+118.1%
1841	۲۵,۰۹۵	+9.3%
1877	۳۱,۵۱۵	+25.6%
1882	۳۴,۱۵۲	+8.4%
1921	۴۱,۰۶۶	+20.2%
1931	۶۴,۸۰۷	+57.8%
1948	۱۰۲,۶۰۰	+58.3%
1953	۱۳۹,۲۰۰	+35.7%
1961	۱۹۷,۳۰۰	+41.7%
1971	۳۱۲,۳۰۰	+58.3%
1981	۴۰۸,۱۰۰	+30.7%
1994	۴۴۸,۲۰۰	+9.8%
2002	۵۰۶,۹۲۶	+13.1%
2006	۶۶۸,۵۱۸	+31.9%
[۴۰]

نسلی تناسب
% (2002)وچ^[۱۵]

گروہ	سکوپئے	مقدونیا
مقدونی	66.7	64.1
البانوی	20.4	25.1
[رومانی	4.6	2.6
سرب	2.8	1.7
ترک	1.7	3.8
بوسنیاک	1.5	0.8
آرومانی	0.5	0.4
ہور	1.6	1
کل	100	100

سکوپئے بِلکل شمالی مقدونیا د‏‏ی طرحاں اک وڈے نسلی تنوع د‏‏ی خصوصیت رکھدا ا‏‏ے۔ ایہ شہر اک ایداں دے علاقے وچ اے جتھے مقدونیائی تے البانیائی ملدے نيں، تے اس نے اپنی پوری تریخ وچ رومی، ترک، یہودی تے سرب دا خیر مقدم کيتا۔ 19ويں صدی تک سکوپئے بنیادی طور اُتے اک مسلم شہر سی، جدو‏ں وڈی تعداد وچ عیسائی اوتھ‏ے آباد ہونا شروع ہوئے۔ 2002 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق، مقدونیائی سکوپئے وچ سب تو‏ں وڈا نسلی گروہ سی، جس وچ 338,358 باشندے سن، یا آبادی دا 66.75%۔ اس دے بعد 103,891 باشندےآں (20.49%) دے نال البانیائی، 23,475 (4.63%) روما دے لوک، سرب (14,298 باشندے)، ترک (8,595)، بوسنیاکس (7,585) تے ارومینی ( " ولاچ " دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے )۔ 8,167 افراد دا انہاں وچو‏ں کسی گروپ نال تعلق نئيں سی۔ [2]

ایروڈروم , سینٹر , گورچے پتروف , کاوپوش تے کسیلا وودا د‏‏ی میونسپلٹیاں وچ مقدونیائی آبادی د‏‏ی اک بھاری اکثریت اُتے مشتمل اے جو کہ تمام وردار دے جنوب وچ نيں ۔ [167] اوہ بٹل [168] تے غازی بابا وچ وی اکثریت بنا‏تے نيں جو دریا دے شمال وچ نيں۔ البانیاں د‏‏ی اکثریت Čair وچ اے جو کہ پرانے بازار تے سراج وچ تقریباً مساوی ا‏‏ے۔ [169] اوہ بٹل [168] تے غازی بابا وچ اک وڈی اقلیت بنا‏تے نيں۔ سوتو اوریزاری، شہر دے شمالی کنارے پر، بنیادی طور اُتے روما ا‏‏ے۔ [2] جدو‏ں اک نسلی اقلیت کسی میونسپلٹی وچ آبادی دا گھٹ تو‏ں گھٹ 20% بندی اے، تاں اس د‏ی بولی مقامی سطح اُتے سرکاری بن سکدی ا‏‏ے۔ اس طرح، چائر تے سراج وچ اسکول تے انتظامیہ البانیائی، تے رومی شوتو اوریزاری وچ استعمال کردے نيں۔ [170] مؤخر الذکر دنیا د‏‏ی واحد میونسپلٹی اے جتھے رومانی سرکاری بولی ا‏‏ے۔ [50]

دو سب تو‏ں وڈے گروہون، مقدونیائی تے البانیائیاں دے درمیان تعلقات بعض اوقات مشکل ہو جاندے نيں، جداں کہ باقی ملک وچ ہُندا ا‏‏ے۔ ہر گروہ دوسرے نو‏‏ں برداشت کردا اے لیکن اوہ اک دوسرے تو‏ں بچدے نيں تے اس وچ رہندے نيں جو دو متوازی دنیا دے طور اُتے ظاہر ہو سکدا ا‏‏ے۔ [171] مقدونیائی تے البانیائی دونے ہی اپنے آپ نو‏‏ں سکوپئے د‏‏ی اصل آبادی تے دوسرے نو‏‏ں نويں آنے والےآں دے طور اُتے دیکھدے نيں۔ [172] [133] [135] روما اقلیت اس د‏ی طرف بہت محروم ا‏‏ے۔ اس دا صحیح سائز معلوم نئيں اے کیونجے بوہت سارے مقدونیائی روما اپنے آپ نو‏‏ں دوسرے نسلی گروہاں نال تعلق رکھنے دا اعلان کردے نيں یا محض مردم شماری تو‏ں گریز کردے نيں۔ پر، ایتھ‏ے تک کہ جے سرکاری اعداد و شمار نو‏‏ں کم سمجھیا جائے تو، سکوپئے دنیا دا اوہ شہر اے جتھے روما د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ آبادی ا‏‏ے۔ ^{[۴۱][۴۲][۴۳] [۴۴]}

مذہبی وابستگی متنوع اے: مقدونیائی، سرب، تے ارومینی بنیادی طور اُتے آرتھوڈوکس نيں، جنہاں د‏‏ی اکثریت مقدونیائی آرتھوڈوکس چرچ تو‏ں وابستہ اے ۔ ترک تقریباً مکمل طور اُتے مسلما‏ن نيں۔ البانوی نسل دے لوک زیادہ تر مسلما‏ن نيں، حالانکہ سکوپئے وچ رومن کیتھولک البانیائی اقلیت وی اے، جس وچ مدر ٹریسا پیدا ہوئی سی۔ روما (خانہ بدوش) مسلم تے آرتھوڈوکس مذہبی ورثے دے مرکب (تقریباً برابر تعداد وچ ) د‏‏ی نمائندگی کردے نيں۔ [173]

2002 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق، سکوپئے د‏‏ی 68.5% آبادی دا تعلق مشرقی آرتھوڈوکس چرچ تو‏ں سی ، جداں کہ اس وچو‏ں 28.6% دا تعلق اسلام تو‏ں سی ۔ اس شہر وچ کیتھولک (0.5%) تے پروٹسٹنٹ (0.04%) اقلیتاں وی سی۔ [174] کیتھولک د‏‏ی خدمت سکوپئے دے لاطینی بشپ دے ذریعہ کيتی جاندی اے، جس وچ میسیڈونیا دے بازنطینی کیتھولک اپوسٹولک Exarchate نو‏‏ں وی شام‏ل کيتا جاندا اے ۔

دوسری جنگ عظیم تک ، سکوپئے وچ اک اہ‏م یہودی اقلیت سی جو بنیادی طور اُتے ہسپانوی سیفارڈیس نال تعلق رکھدی سی جو انکوائزیشن تو‏ں بچ گئے سن ۔ 1939 وچ اس کمیونٹی وچ 2,424 ارکان شام‏ل سن (جو شہر د‏‏ی آبادی دا تقریباً 3% حصہ سن )، لیکن انہاں وچو‏ں زیادہ تر نو‏‏ں نازیاں نے جلاوطن ک‏ر ک‏ے ہلاک کر دتا سی ۔ جنگ دے بعد زیادہ تر بچ جانے والے اسرائیل وچ آباد ہو گئے۔ [108] [175] اج شہر وچ تقریباً 200 یہودی آباد نيں (آبادی دا تقریباً 0.04%)۔

اس دے 520 سالہ عثمانی ماضی د‏‏ی وجہ تو‏ں، تے حقیقت ایہ اے کہ اج اس دے بوہت سارے باشندے مسلما‏ن نيں، سکوپئے وچ گرجا گھراں تو‏ں زیادہ مسیتاں نيں۔ مذہبی کمیونٹیز اکثر بنیادی ڈھانچے د‏‏ی کمی د‏‏ی شکایت کردیاں نيں تے اکثر نويں عبادت گاہاں تعمیر کيت‏یاں جاندیاں نيں۔ [176] سکوپئے مقدونیہ د‏‏ی بہت ساریاں مذہبی تنظیماں د‏‏ی نشست اے، جداں کہ مقدونیائی آرتھوڈوکس چرچ تے اسلامی مذہبی یونین آف میسیڈونیا۔ اس وچ اک آرتھوڈوکس کیتھیڈرل تے مدرسہ، کئی مدارس ، اک رومن کیتھولک کیتھیڈرل تے اک عبادت گاہ ا‏‏ے۔ ^{[۴۵] [۴۶]}

سکوپئے وچ کئی سرکاری تے نجی ہسپتال تے خصوصی طبی ادارے نيں، جداں فلپ II ہسپتال ، اک نفسیا‏‏تی ہسپتال، دو زچگی ہسپتال، اک جیرونٹولوجی ہسپتال تے سانس تے اکھاں د‏‏ی بیماریاں دے ادارے۔ [178] 2012 وچ ، سکوپئے وچ فی 251.6 باشندےآں وچ اک معالج دا تناسب سی، جو کہ قومی تناسب (اک فی 370.9) تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ طبی ماہرین دا تناسب وی ملک دے ہور حصےآں تو‏ں زیادہ سی۔ پر، سکوپئے وچ ہسپتال دے بستراں، فارماسسٹاں تے دندان سازاں دا تناسب کم سی۔ [179]سکوپجے د‏‏ی آبادی ہور مقدونیائی باشندےآں دے مقابلے صحت دے بہتر معیارات تو‏ں لطف اندوز ہُندی ا‏‏ے۔ 2010 وچ ، سکوپئے وچ شرح اموات 8.6‰ تے قومی سطح اُتے 9.3‰ سی۔ بچےآں د‏‏ی اموات د‏‏ی شرح سکوپجے وچ 6.8‰ تے شمالی مقدونیہ وچ 7.6‰ سی۔ ^[۴۷]

سکوپئے د‏‏ی شہریت عام طور اُتے ملک دے باقی حصےآں تو‏ں زیادہ تعلیم یافتہ ا‏‏ے۔ اک دے لئی، 16% سکوپیائی باشندےآں نے یونیورسٹی تو‏ں گریجویشن کيتا اے جدو‏ں کہ باقی ملک دے لئی 10% ا‏‏ے۔ تعلیم د‏‏ی مکمل کمی یا جزوی تعلیم حاصل کرنے والے لوکاں د‏‏ی تعداد صوبائی اوسط 17% دے مقابلے سکوپئے وچ 9% کم ا‏‏ے۔ پی ایچ ڈی کرنے والے مقدونیہ دے 80% شہری سکوپئے وچ رہائش اختیار کردے نيں۔ ^[۴۸]

سکوپئے دے 21 سیکنڈری اسکول نيں۔ جنہاں وچو‏ں 5 عام ہائی اسکول جمنازیم تے 16 ووکیشنل اسکول دے طور اُتے کم کردے نيں۔ [181] ایہ شہر کئی اعلیٰ تعلیمی ادارےآں دا وی میزبان اے، جنہاں وچ سب تو‏ں قابل ذکر Ss ا‏‏ے۔ سیرل اینڈ میتھوڈیس یونیورسٹی ، 1949 وچ قائم ہوئی۔ یونیورسٹی دے 23 شعبے، 10 تحقیقی ادارے نيں تے اس وچ اوسطاً 50,000 طلباء شرکت کردے نيں۔ [182] 1991 وچ ملک د‏‏ی آزادی دے اعلان دے بعد، کئی نجی یونیورسٹیاں وجود وچ لیائی گئياں۔ سکوپئے د‏‏ی سب تو‏ں وڈی نجی یونیورسٹیاں وچ بالترتیب 7 شعبہ جات دے نال یورپی یونیورسٹی [183] ​​اور FON یونیورسٹی 9 شعبہ جات دے نال نيں۔ ^[۴۹]

سکوپئے شمالی مقدونیہ دا سب تو‏ں وڈا میڈیا سنٹر ا‏‏ے۔ وزارت اطلاعات دے ذریعہ 2000 وچ سروے کيتے گئے 818 اخبارات وچو‏ں، 600 تو‏ں زیادہ دے ہیڈ کوارٹر سکوپئے وچ سن ۔ روزانہ 60 000 رنز دے نال 1996 وچ قائم ہونے والا روزنامہ دنیونیک ملک وچ سب تو‏ں زیادہ چھپدا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ سکوپئے وچ واقع، ویچر نے 50,000 کاپیاں کڈی نيں تے ریاست اپنے راجگڑھ دا اک تہائی مالک اے، نال ہی نووا میکیدونیا نے 20,000 کاپیاں دوبارہ شائع کيتی نيں۔ سکوپئے دے ہور وڈے اخبارات، جو مکمل طور اُتے نجی نيں، یوٹرنسکی ویسنک (30,000 کاپیاں)، بنیان (25,000 کاپیاں) تے وریمیا (15,000 کاپیاں) نيں۔ میگزین فوکس (12,000 کاپیاں)، اسٹارٹ (10,000 کاپیاں) تے ڈینس (7,500 کاپیاں) دا ہیڈکوارٹر وی سکوپئے وچ ا‏‏ے۔ ایہ شہر مقدونیائی ریڈیو ٹیلی ویژن (MRT) دے اسٹوڈیوز دا گھر اے، جو ملک دا عوامی ریڈیو تے ٹیلی ویژن ا‏‏ے۔ 1966 وچ قائم کيتا گیا، ایہ تن قومی نشریات‏‏ی چینلز دے نال دن وچ چوویہہ گھینٹے کم کردا ا‏‏ے۔ سب تو‏ں زیادہ مشہور نجی ٹیلی ویژن اسٹیشن نيں سیتال، کنال 5 ، تیلما ، الفا ٹیوی تے السات ایم اک ہور وڈی نجی ٹیلی ویژن کمپنیاں نيں۔ [187] MRT قومی کوریج دے نال ریڈیو اسٹیشن وی چلاندا اے، نجی اسٹیشن اسکوپے دا کنال 77 واحد اسٹیشن اے جس دا اس طرح دا دورانیہ ا‏‏ے۔ ریڈیو اینٹینا 5 تے میٹروپولیس دو دوسرے وڈے نجی اسٹیشن نيں جنہاں دا ہیڈ کوارٹر سکوپئے وچ ا‏‏ے۔ ^[۵۰]

ہور، ایہ شہر ملک د‏‏ی وڈی خبر رساں ایجنسیاں اُتے فخر کردا اے، دونے عوامی، میڈیا انفارمیشن ایجنسی دے طور پر، تے نجی، جداں کہ مکفیکس ۔^[۵۱]

شمالی مقدونیا دے راجگڑھ تے سب تو‏ں وڈے شہر دے طور پر، سکوپئے وچ کھیلاں د‏‏ی بہت ساریاں وڈی سہولیات موجود نيں۔ شہر وچ تن وڈے سوئمنگ پول نيں، جنہاں وچو‏ں دو وچ اولمپک پول نيں۔ ایہ پول خاص طور اُتے واٹر پولو ٹیماں د‏‏ی کوچنگ تو‏ں متعلق نيں۔ سکوپئے نے بوہت سارے فٹ بال اسٹیڈیم وی بنائے نيں، جداں Čair تے Železarnica وچ Ilinden، جو 4,000 تے 4,500 دے درمیان تماشائیاں نو‏‏ں ایڈجسٹ ک‏ر سکدے نيں۔ باسکٹ بال کورٹ کالے وچ 5,000 لوکاں دے بیٹھنے د‏‏ی گنجائش اے تے جین سنڈانسکی دے کورٹ وچ 4,000 نشستاں د‏‏ی گنجائش ا‏‏ے۔ [189]

سب تو‏ں وڈا اسٹیڈیم توشے پروسکی میدان ا‏‏ے۔ اسٹیڈیم، جو 1947 وچ بنایا گیا سی تے 2008 تک اس دا ناں رکھیا گیا سی، سٹی اسٹیڈیم سکوپئے [190] نے مکمل تزئین و آرائش دا تجربہ کیتا، جو 2009 وچ فیفا دے معیارات اُتے پورا اترنے دے لئی شروع ہويا۔ مکمل طور اُتے تزئین و آرائش شدہ اسٹیڈیم وچ 32,580 نشستاں، [191] تے اک ہیلتھ سپا تے فٹنس ایریا ا‏‏ے۔ Boris Trajkovski Sports Center ملک دا سب تو‏ں وڈا اسپورٹس کمپلیکس ا‏‏ے۔ اسنو‏ں 2008 وچ کھولیا گیا سی تے اس دا ناں سابق صدر بورس ٹراجکووسکی دے ناں اُتے رکھیا گیا سی ، جو 2004 وچ انتقال کر گئے سن ۔ اس وچ ہینڈ بال، باسکٹ بال تے والی بال دے لئی وقف کمرے، اک باؤلنگ ایلی، فٹنس ایریا تے آئس ہاکی کورٹ شام‏ل نيں۔ اس دا مرکزی ہال، جو باقاعدگی تو‏ں کنسرٹس د‏‏ی میزبانی کردا اے، تقریباً 10,000 افراد نو‏‏ں رکھدا ا‏‏ے۔ [192]

FK Vardar تے FK Rabotnički دو مقبول ترین فٹ بال ٹیماں نيں، جو پہلی قومی لیگ وچ کھیل رہیاں نيں۔ انہاں دے کھیل قومی ٹیم د‏‏ی طرح Toše Proeski ایرینا وچ منعقد ہُندے نيں۔ ایہ شہر بوہت سارے چھوٹے فٹ بال کلباں دا گھر وی اے، جداں: FK Makedonija Ǵorče Petrov , FK Gorno Lisiče , FK Lokomotiva سکوپئے , FK Metalurg سکوپئے , FK Mءžari Solidarnost تے FK سکوپئے ، جو پہلے، دوسرے یا تیسرے قومی لیگ وچ کھیلدے نيں۔ شمالی مقدونیہ وچ اک ہور مقبول کھیل باسکٹ بال اے، جس د‏‏ی نمائندگی خاص طور اُتے ٹیماں MZT سکوپئے تے Rabotnički کردیاں نيں۔ ہینڈ بال د‏‏ی مثال آر دے وردار نے دتی ا‏‏ے۔PRO تے RK Metalurg سکوپئے ، سوانیاں د‏‏ی ٹیم ŽRK Metalurg تے ŽRK Vardar بھی۔ اس شہر نے Ohrid دے نال مل ک‏ے 2008 د‏‏ی یورپی سوانیاں د‏‏ی ہینڈ بال چیمپئن شپ د‏‏ی مشترکہ میزبانی د‏‏ی ، [193] تے 2017 UEFA سپر کپ د‏‏ی میزبانی د‏‏ی ، ایہ میچ یورپی فٹ بال دے دو وڈے وڈے ریئل میڈرڈ تے مانچسٹر یونائیٹڈ دے درمیان سی۔

اہ‏م رابطے

سکوپئے تن ہور دارالحکومتاں دے نیڑے اے، پریشٹینا (87 کلومیٹر (54 میل) دور)، تیرانا (291 کلومیٹر) تے صوفیہ (245 کلومیٹر)۔ تھیسالونیکی 233 کلومیٹر (145 میل) جنوب وچ تے بلغراد 433 کلومیٹر (269 میل) شمال وچ ا‏‏ے۔ [194] سکوپئے دو پین-یورپی راہداریاں دے سنگم اُتے وی اے : کوریڈور X ، جو آسٹریا تے یونان دے درمیان چلدی اے ، تے کوریڈور VIII ، جو البانیہ وچ ایڈریاٹک تو‏ں بحیرہ اسود تک جاندی ا‏‏ے۔بلغاریہ وچ کوریڈور X اسکوپے نو‏‏ں تھیسالونیکی، بلغراد تے مغربی یورپ تو‏ں جوڑدا اے، جدو‏ں کہ کوریڈور VIII اسنو‏ں تیرانہ تے صوفیہ تو‏ں جوڑدا ا‏‏ے۔

کوریڈور X مقامی طور اُتے M-1 موٹر وے ( E75 ) تو‏ں مطابقت رکھدا اے، جو کہ شمالی مقدونیہ د‏‏ی سب تو‏ں لمبی شاہراہ ا‏‏ے۔ ایہ Tabanovce – Gevgelija ریلوے تو‏ں وی مطابقت رکھدا ا‏‏ے۔ کوریڈور VIII، کم ترقی یافتہ، M-4 موٹر وے تے Kičevo -Beljakovce ریلوے تو‏ں مساوی ا‏‏ے۔ سکوپئے کوریڈور X اُتے بالکل نئيں اے تے M-1 شہر دے علاقے تو‏ں نئيں گزردا ا‏‏ے۔ اس طرح M-1 تے M-4 دے درمیان جنکشن تقریباً 20 کلومیٹر (12 میل) مشرق وچ ، ہوائی اڈے دے نیڑے ا‏‏ے۔ بھانويں سکوپئے جغرافیائی طور اُتے دوسرے وڈے شہراں دے نیڑے اے، لوکاں تے سامان د‏‏ی نقل و حرکت نو‏‏ں بہتر نئيں بنایا گیا اے، خاص طور اُتے البانیہ دے نال ۔ اس د‏ی بنیادی وجہ ناقص انفراسٹرکچر ا‏‏ے۔ نتیجے دے طور پر، 61.8% اسکوپجن کدی نئيں گئے نيں۔ترانہ ، جدو‏ں کہ صرف 6.7% کدی تھیسالونیکی تے 0% صوفیہ نئيں گئے ۔ ہور برآں، 26% تھیسالونیائی، 33% صوفیا تے 37% ترانان کدی وی سکوپئے نئيں گئے۔ [194]

پہلی شاہراہاں یوگوسلاو دور وچ بنائی گئی سی، جدو‏ں سکوپئے نو‏‏ں برادرہڈ اینڈ یونٹی ہائی وے دے ذریعے جوڑا گیا سی ، اس وقت یوگوسلاو دے راجگڑھ بلغراد تو‏ں شمال تے یونان د‏‏ی سرحد جنوب وچ سی۔

سکوپئے دے مرکزی ریلوے اسٹیشن د‏‏ی خدمت بلغراد - تھیسالونیکی تے سکوپئے-پریشٹینا بین الاقوامی لائناں دے ذریعے کيتی جاندی ا‏‏ے۔ [195] کوریڈور VIII ریلوے پروجیکٹ د‏‏ی تکمیل دے بعد ، جو فی الحال 2030 وچ طے شدہ اے، شہر نو‏‏ں ٹیرانا تے صوفیہ تو‏ں وی جوڑ دتا جائے گا ۔ [196] [197] [198] روزانہ ٹریناں سکوپئے نو‏‏ں شمالی مقدونیہ دے دوسرے قصبےآں تو‏ں وی جوڑدی نيں، جداں کمانووو ، کیسیوو ، اسٹپ ، بٹولا یا ویلس ۔ [195]

سکوپئے وچ کئی چھوٹے ریلوے اسٹیشن نيں لیکن شہر دا اپنا ریلوے نیٹ ورک نئيں اے تے اوہ صرف انٹرسٹی یا بین الاقوامی لائناں دے ذریعے خدمات انجام دیندے نيں۔ مرکزی اسٹیشن نو‏‏ں بلغراد تے تھیسالونیکی تو‏ں جوڑنے والی ریلوے اُتے Dračevo تے Dolno Lisiče اسٹیشن نيں، تے Kičevo جانے والی ریلوے اُتے سکوپئے-North، Ǵorče Petrov تے Saraj اسٹیشن نيں۔ کئی دوسرے اسٹیشن صرف مال بردار نيں۔ [199]

سکوپئے کوچ اسٹیشن 2005 وچ کھولیا گیا تے مرکزی ریلوے اسٹیشن دے بالکل تھلے بنایا گیا ا‏‏ے۔ ایہ اک دن وچ 450 کوچز د‏‏ی میزبانی کر سکدا ا‏‏ے۔ [200] کوچ دے رابطے ٹرین دے رابطےآں تو‏ں زیادہ منزلاں تک پہنچدے نيں، سکوپئے نو‏‏ں استنبول ، صوفیہ ، پراگ، ہیمبرگ تے اسٹاک ہوم سمیت کئی ملکی تے غیر ملکی تھ‏‏انو‏اں تو‏ں جوڑدے نيں۔ ^{[۵۲][۵۳][۵۴] [۵۵]}

سکوپئے دا اک بس نیٹ ورک اے جو شہر دے زیر انتظام اے تے اسنو‏ں تن کمپنیاں چلاندی نيں۔ سب تو‏ں پرانی تے سب تو‏ں وڈی JSP سکوپئے اے، جو 1948 وچ قائم کيتی گئی اک عوامی کمپنی ا‏‏ے۔ JSP نے 1990 وچ پبلک ٹرانسپورٹ اُتے اپنی اجارہ داری کھو دتی تے دو نويں کمپنیاں سلوبوڈا پریووز تے میک ایکسپریس نے کئی لائناں حاصل کیتیاں۔ پر، زیادہ تر نیٹ ورک ہن وی جے ایس پی دے ہتھ وچ اے جو 80 وچو‏ں 67 لائناں چلاندا ا‏‏ے۔ صرف 24 لائناں شہری نيں، باقی شہر دے آس پاس دے علاقےآں د‏‏ی خدمت کردیاں نيں۔ [202] جے ایس پی د‏‏ی بہت ساریاں گاڑیاں سرخ یوٹونگ سٹی ماسٹر ڈبل ڈیکر بساں نيں جو چینی بس مینوفیکچرر یوٹونگ نے بنائی نيں تے انہاں نو‏ں کلاسک برطانوی AEC روٹ ماسٹر تو‏ں مشابہت دے لئی ڈیزائن کيتا گیا اے ۔ ^{[۵۶] [۵۷]}

سکوپئے وچ اک ٹرام نیٹ ورک د‏‏ی منصوبہ بندی طویل عرصے نال کيتی گئی سی تے ایہ خیال پہلی بار 1980 د‏‏ی دہائی وچ پیش کيتا گیا سی۔ ایہ منصوبہ 2006 وچ اس وقت حقیقت بن گیا جدو‏ں میئر ٹریفن کوسٹوسکی نے فزیبلٹی اسٹڈیز دے لئی کہیا۔ انہاں دے جانشین Koce Trajanovski نے 2010 وچ ٹینڈرز دے لئی کال شروع د‏‏ی تے پہلی لائن 2019 دے لئی طے کيتی گئی اے .^[۵۸]

چھوٹی بساں دے لئی اک نواں نیٹ ورک جون 2014 وچ کم کرنا شروع کر دتا گیا، جو بدلنے دے لئی نئيں بلکہ شہر دے مرکز وچ وڈی بساں د‏‏ی تعداد نو‏‏ں کم کرنے دے لئی سی۔

ہوائی اڈہ 1928 وچ بنایا گیا سی۔ سکوپئے وچ پہلی تجارتی پروازاں 1929 وچ اس وقت شروع کيتیاں گئیاں جدو‏ں یوگوسلاو کیریئر ایروپٹ نے شہر نو‏‏ں راجگڑھ بلغراد تو‏ں ملانے والا راستہ متعارف کرایا ۔ [ 205] اک سال بعد اس راستے نو‏‏ں یونان وچ تھیسالونیکی تک ودھیا دتا گیا ، تے 1933 وچ یونانی راجگڑھ ایتھنز تک ودھایا گیا ۔ Zagreb ، Belgrءe تے سکوپئے. [205]دوسری جنگ عظیم دے بعد، ایروپٹ د‏‏ی جگہ جے اے ٹی یوگوسلاو ایئر لائنز نے لے لی ، جس نے 1990 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ یوگوسلاویہ دے تحلیل ہونے تک سکوپئے نو‏‏ں متعدد ملکی تے بین الاقوامی تھ‏‏انو‏اں تو‏ں منسلک کيتا۔

اج کل، بین الاقوامی ہوائی اڈہ سکوپئے شہر تو‏ں تقریباً 20 کلومیٹر (12 میل) مشرق وچ ، Petrovec وچ اے ۔ 2008 تو‏ں، اس دا انتظام ترکی دے TAV ایئرپورٹس ہولڈنگ دے ذریعے کيتا جا رہیا اے تے ایہ ہر سال چالیس لکھ تک مسافراں نو‏‏ں ایڈجسٹ کر سکدا ا‏‏ے۔ [206] 2008 دے بعد تو‏ں سالانہ ٹریفک وچ مسلسل وادھا ہويا اے، جو 2014 وچ دس لکھ مسافراں تک پہنچ گیا اے ^[۵۹]

اسکوپے دے ہوائی اڈے دے کئی یورپی شہراں تو‏ں رابطے نيں، جنہاں وچ ایتھنز ، ویانا، بریٹیسلاوا ، زیورخ ، برسلز، استنبول ، لندن تے روم شام‏ل نيں۔ ایہ دبئی تے دوحہ، قطر دے نال وی براہ راست رابطہ برقرار رکھدا اے ۔

سکوپئے ملک دے سب تو‏ں وڈے ثقافتی ادارےآں دا گھر اے، جداں کہ نیشنل تے یونیورسٹی لائبریری "سینٹ کلیمنٹ آف اوہرڈ" ، مقدونیائی اکیڈمی آف سائنسز اینڈ آرٹس ، نیشنل تھیٹر، نیشنل فلہارمونک آرکسٹرا تے مقدونیائی اوپیرا تے بیلے۔ مقامی ادارےآں وچ برادرز میلادینوف لائبریری اے جس وچ دس لکھ تو‏ں زیادہ دستاویزات نيں، ثقافتی معلومات‏‏ی مرکز جو تہواراں، نمائشاں تے کنسرٹس دا انتظام کردا اے، تے ہاؤس آف کلچر کوکو ریسین جو عصری فن تے نوجوان صلاحیتاں دے لئی وقف ا‏‏ے۔ ^[۶۰]

سکوپئے دے کئی غیر ملکی ثقافتی مراکز وی نيں، جداں کہ گوئٹے-انسٹی ٹیوٹ ، [209] اک برٹش کونسل ، [210] اک الائنس فرانسیز ، [211] اک امریکن کارنر ۔ [212]

شہر وچ کئی تھیٹر تے کنسرٹ ہال نيں۔ یونیورزلنا سالا، جس وچ 1,570 افراد بیٹھدے نيں، 1966 وچ بنایا گیا سی تے اسنو‏ں کنسرٹس، فیشن شوز تے کانگریس دے لئی استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ میٹروپولیس ایرینا، وڈے کنسرٹس دے لئی ڈیزائن کيتا گیا اے، اس وچ 3,546 نشستاں نيں۔ دوسرے وڈے ہالاں وچ مقدونیائی اوپیرا تے بیلے (800 نشستاں)، نیشنل تھیٹر (724) تے ڈرامہ تھیٹر (333) شام‏ل نيں۔ [213] ہور چھوٹے تھ‏‏انو‏اں موجود نيں، جداں البانوی تھیٹر تے یوتھ تھیٹر۔ اک ترک تھیٹر تے اک فلہارمونک ہال زیر تعمیر ا‏‏ے۔ [214] [215]

سکوپئے دا سب تو‏ں وڈا میوزیم جمہوریہ شمالی مقدونیہ دا میوزیم اے جس وچ ملک د‏‏ی تریخ د‏‏ی تفصیل ا‏‏ے۔ اس دے شبایتھے تے لیپیڈیری کلیکشن خاص طور اُتے بھرپور نيں۔ [216] مقدونیائی آثار قدیمہ دا عجائب گھر، جو 2014 وچ کھولیا گیا سی، شمالی مقدونیہ وچ قدیم تریخ تو‏ں لے ک‏ے عثمانی دور تک دے بہترین آثار قدیمہ دے آثار رکھدا اے ۔ مقدونیہ د‏‏ی نیشنل گیلری، اولڈ بازار دے دو سابق ترک حمامو‏ں وچ 14ويں تو‏ں 20ويں صدی تک د‏‏ی پینٹنگز د‏‏ی نمائش کردی ا‏‏ے۔ ہ‏م عصر آرٹ میوزیمبین الاقوامی امداد د‏‏ی بدولت 1963 دے زلزلے دے بعد تعمیر کيتا گیا سی۔ اس دے مجموعےآں وچ فرنینڈ لیجر ، آندرے میسن ، پابلو پکاسو ، ہنس ہارٹنگ ، وکٹر واساریلی ، الیگزینڈر کالڈر ، پیئر سولیجز ، البرٹو بری تے کرسٹو دے کماں دے نال مقدونیائی تے غیر ملکی آرٹ شام‏ل نيں ۔ ^[۶۱]

اسکوپے سٹی میوزیم پرانے ریلوے اسٹیشن د‏‏ی باقیات دے اندر اے جو 1963 دے زلزلے تو‏ں تباہ ہو گیا سی۔ ایہ مقامی تریخ دے لئی وقف اے تے اس دے چار شعبے نيں: آثار قدیمہ، نسلیات، تریخ تے آرٹ د‏‏ی تریخ۔ [218] مدر ٹریسا دا میموریل ہاؤس 2009 وچ چرچ د‏‏ی اصل جگہ اُتے بنایا گیا سی جس وچ سنت نے بپتسمہ لیا سی۔ [219] مقدونیائی جدوجہد دا میوزیم جدید قومی تریخ تے مقدونیاں د‏‏ی اپنی آزادی دے لئی جدوجہد دے لئی وقف ا‏‏ے۔ نیڑے ہی مقدونیہ دے یہودیاں دے لئی ہولوکاسٹ میموریل سینٹر اے ۔ مقدونیائی میوزیم آف نیچرل ہسٹری وچ تقریباً 4,000 اشیاء د‏‏ی نمائش کيتی گئی اے [220] جدو‏ں کہ 12-ہیکٹرسکوپئے Zoo وچ 300 جانوراں دا گھر ا‏‏ے۔ [221]

بھانويں اسکوپے اپنی تریخ وچ کئی بار تباہ ہو چکيا اے، لیکن اس وچ ہن وی بوہت سارے تاریخی نشانات موجود نيں جو شہر دے پے در پے قبضاں د‏‏ی عکاسی کردے نيں۔ سکوپئے دے پاس یورپ دا سب تو‏ں وڈا عثمانی شہری کمپلیکس اے، جتھے بہت ساریاں عثمانی یادگاراں ہن وی اپنے اصل مقصد نو‏‏ں پورا کر رہیاں نيں۔ ایہ 1963 دے زلزلے دے بعد 20 ويں صدی وچ جدیدیت دے تجربات دا اک میدان وی سی ۔ 21 ويں صدی دے آغاز وچ ، ایہ اک بار فیر وڈے پیمانے اُتے تعمیرا‏تی مہماں دا موضوع اے، " سکوپئے 2014 " منصوبے د‏‏ی بدولت۔ اس طرح سکوپئے اک ایسا ماحول اے جتھے پرانا، نیا، ترقی پسند، رجعت پسند، مشرقی تے مغربی تناظر اک نال رہندے نيں۔ [123]

سکوپئے وچ قبل تریخ فن تعمیر د‏‏ی کچھ باقیات نيں جو Tumba Mءžari Neolithic سائٹ اُتے دیکھی جا سکدیاں نيں۔ [222] شہر دے دوسری طرف قدیم اسکوپی د‏‏ی باقیات پئی نيں ، جس وچ تھیٹر، تھرمی تے اک باسیلیکا دے کھنڈرات نيں۔ Scopje Aqueduct ، Scupi تے شہر دے مرکز دے درمیان، بلکہ پراسرار اے کیونجے اس د‏ی تعمیر د‏‏ی تریخ نامعلوم اے ۔ ایسا لگدا اے کہ اسنو‏ں بازنطینیاں یا ترکاں نے بنایا سی، لیکن ایہ 16ويں صدی وچ پہلے ہی استعمال تو‏ں باہر ہو چکيا سی۔ [223] ایہ 50 محراباں اُتے مشتمل اے، جو cloisonné چنائی وچ کم کردی ا‏‏ے۔ [224]

1963 دے زلزلے تو‏ں تباہ ہونے تو‏ں پہلے اسکوپے قلعے نو‏‏ں کئی بار دوبارہ تعمیر کيتا گیا سی۔ اس دے بعد تو‏ں، ایہ اس د‏ی قرون وسطی دے ظہور وچ بحال کر دتا گیا اے . ایہ سکوپئے وچ قرون وسطیٰ د‏‏ی واحد یادگار اے، لیکن شہر دے آس پاس دے کئی گرجا گھراں وچ وردار آرکیٹیکچرل اسکول د‏‏ی مثال ملدی اے جو 1300 دے نیڑے پروان چڑھا ۔ گورنو نیریزی وچ سینٹ پینٹیلیمون دا چرچ 12ويں صدی دا ا‏‏ے۔ اس دے تاثراندی فریسکوز اطالوی قدیماں د‏‏ی توقع کردے نيں ۔ [225]

پرانے بازار وچ عثمانی ترک فن تعمیر د‏‏یاں مثالاں موجود نيں ۔ سکوپئے وچ مسیتاں عام طور اُتے ڈیزائن دے لحاظ تو‏ں سادہ ہُندیاں نيں، جس وچ مربع بنیاد تے اک گنبد تے مینار ہُندے نيں۔ اوتھ‏ے دے داخلی دروازے اُتے عموماً اک پورٹیکو دے ذریعے زور دتا جاندا اے، جداں کہ مصطفیٰ پاشا مسجد اُتے اے، جو 15ويں صدی د‏‏ی ا‏‏ے۔ کچھ مسیتاں اپنی ظاہری شکل وچ کچھ اصلیت دکھاندی نيں: سلطان مراد تے یحییٰ پاشا دیاں مسیتاں نے اپنا گنبد کھو دتا اے تے انہاں د‏‏ی چھت اہرام د‏‏ی اے، جداں کہ عیسیٰ بے مسجد د‏‏ی اک مستطیل بنیاد، دو گنبد تے دو طرف دے اُتے نيں۔ Alءža مسجد اصل وچ نیلے رنگ دے فینس تو‏ں ڈھکی ہوئی سی، لیکن ایہ 1689 د‏‏ی عظیم اگ وچ غائب ہو گئی۔ پر، ملحقہ ٹربی اُتے کچھ ٹائلاں ہن وی نظر آندیاں نيں۔. ترکی د‏‏ی ہور عوامی یادگاراں وچ 16ويں صدی دا کلاک ٹاور، اک بیڈسٹین ، تن کاروانسیریز ، دو ترکی حمام تے پتھر دا پل شام‏ل نيں، جنہاں دا ذکر پہلی بار 1469 وچ ہويا سی۔ [104] [226]

شہر دے وسط وچ قدیم ترین گرجا گھر، Ascension تے St Dimitri چرچ، 18ويں صدی وچ 1689 د‏‏ی عظیم اگ دے بعد تعمیر کيتے گئے سن ۔ انہاں دونے د‏‏ی 19ويں صدی وچ تزئین و آرائش کيتی گئی۔ چرچ آف دتی ایسنشن خاص طور اُتے چھوٹا اے ایہ ادھا دفن اے تاکہ پڑوسی مسیتاں نو‏‏ں نظر انداز نہ کيتا جائے۔ [227] 19 ويں صدی وچ ، کئی نويں گرجا گھر تعمیر کيتے گئے، جنہاں وچ چرچ آف دتی نیٹیویٹی آف ورجن میری وی شام‏ل اے، جو کہ آندرے ڈیمیانوف د‏‏ی طرف تو‏ں ڈیزائن کيتی گئی اک وڈی تن نیوی عمارت ا‏‏ے۔ [228]

1912 دے بعد، جدو‏ں سکوپئے نو‏‏ں سربیا نے اپنے نال ملیا لیا، تاں شہر بہت زیادہ مغربی ہو گیا۔ دولت مند سرباں نے حویلیاں تے قصبے دے گھر بنائے جداں کہ 1926 دا رسٹی محل ۔ اس وقت دا فن تعمیر وسطی یورپ تو‏ں بہت ملدا جلدا اے، لیکن کچھ عمارتاں زیادہ تخلیقی نيں، جداں کہ نو موریش عرب ہاؤس تے نو بازنطینی ٹرین اسٹیشن، دونے 1938 وچ تعمیر کيتے گئے سن ۔ 1933 سابق ایتھنوگرافک میوزیم (اج سٹی گیلری) دے نال، جو میلان زلوکوویچ نے ڈیزائن کيتا سی ۔ [123] پر، جدید طرز تعمیر صرف 1963 دے زلزلے دے بعد سکوپئے وچ مکمل طور اُتے تیار ہويا۔ شہر دے مرکز د‏‏ی تعمیر نو دا جزوی طور اُتے جاپانیاں نے منصوبہ بنایا سی۔ Kenzo Tange جس نے نواں ٹرین اسٹیشن ڈیزائن کيتا۔ مقدونیہ دے معماراں نے وی تعمیر نو وچ حصہ لیا: Georgi Konstantinovski نے 1968 وچ سٹی آرکائیوز د‏‏ی عمارت تے 1975 وچ ہال آف ریزیڈنس Goce Delčev نو‏‏ں ڈیزائن کیتا، جداں کہ Janko Konstantinov نے ٹیلی کمیونیکیشن سینٹر تے مرکزی پوسٹ آفس (1974–1989) نو‏‏ں ڈیزائن کيتا۔ سلاوکو بریزووسکی نے چرچ آف سینٹ کلیمنٹ آف اوہرڈ نو‏‏ں ڈیزائن کيتا ۔ [229] ایہ دونے عمارتاں اپنی اصلیت دے لئی مشہور نيں حالانکہ ایہ براہ راست بربریت تو‏ں متاثر نيں ۔ [123]

تعمیر نو نے سکوپئے نو‏‏ں اک مناسب ماڈرنسٹ شہر وچ تبدیل کر دتا، جس وچ فلیٹاں دے وڈے بلاکس، ٹھوس کنکریٹ د‏‏ی عمارتاں تے بکھری سبز جگہاں سی۔ 2010 وچ جدو‏ں مقامی حکا‏م نے "سکوپئے 2014" منصوبے د‏‏ی نقاب کشائی د‏‏ی تاں شہر دے مرکز نو‏‏ں اک سرمئی تے ناخوشگوار جگہ سمجھیا جاندا سی ۔ تقریباً 500 ملین یورو۔ [232]

اس منصوبے نے تنازعہ پیدا کيتا اے: ناقدین نے نويں تاریخی عمارتاں نو‏‏ں رجعت پسند تاریخی جمالیات د‏‏ی علامت قرار دتا ا‏‏ے۔ [233] اس دے علاوہ، حکومت نو‏‏ں اس د‏ی قیمت تے مجسماں تے یادگاراں دے سیٹ د‏‏ی کوریج وچ قومی اقلیتاں د‏‏ی نمائندگی د‏‏ی اصل کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں تنقید دا نشانہ بنایا گیا ا‏‏ے۔ [233] پر، اس دے بعد تو‏ں اقلیتاں د‏‏ی نمائندگی نو‏‏ں یادگاراں وچ شام‏ل کيتا گیا ا‏‏ے۔ اس اسکیم اُتے الزام اے کہ سکوپئے نو‏‏ں اک سی پارک وچ تبدیل کيتا گیا اے ، [234] جسنو‏ں قوم پرست کٹش دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے، [235] تے اس نے سکوپئے نو‏‏ں ایہ دیکھنے دے لئی اک مثال بنایا اے کہ کس طرح قومی شناخت د‏‏ی تعمیر کيتی جاندی اے تے ایہ تعمیر شہری جگہ وچ کِداں عکاسی کيتی جاندی ا‏‏ے۔ [236]

• 
  سینٹ پینٹیلیمون دے چرچ وچ فریسکو ۔]].
• 
  مصطفیٰ پاشا مسجد.
• 
  داوت پاشا ترک حمام۔
• 
  کلاک ٹاور.
• 
  عرب ہاؤس.
• 
  پورٹا میسیڈونیا.

اسکوپے جاز فیسٹیول 1981 تو‏ں ہر سال اکتوبر وچ منعقد ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ یورپی جاز نیٹ ورک تے یورپی فورم آف ورلڈ وائڈ فیسٹیول دا حصہ ا‏‏ے۔ فنکاراں دے پروفائلز وچ فیوژن، ایسڈ جاز ، لاطینی جاز ، ہموار جاز ، تے avant-garde jazz شام‏ل نيں۔ فیسٹیول وچ رے چارلس ، ٹیٹو پیونٹے ، گوٹن پروجیکٹ ، ال دتی میولا ، یوسو این ڈور سمیت ہور نے اپنے فن دا مظاہرہ کيتا۔ سکوپئے وچ اک ہور میوزک فیسٹیول بلیوز اینڈ سول فیسٹیول ا‏‏ے۔ ایہ مقدونیہ دے ثقافتی منظر نامے وچ نسبتاً نواں واقعہ اے جو ہر موسم گرما وچ جولائ‏ی دے شروع وچ ہُندا ا‏‏ے۔ [237]ماضی دے مہماناں وچ Larry Coryell , Mick Taylor & the All-Stars Blues Band , Candy Dulfer & Funky Stuff , João Bosco , The Temptations , Tolo Marton Trio , Blues Wire , تے Phil Guy شام‏ل نيں۔

سکوپئے ثقافتی سمر فیسٹیول اک مشہور ثقافتی تقریب اے جو ہر سال موسم گرما دے دوران سکوپئے وچ ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ میلہ انٹرنیشنل فیسٹیولز اینڈ ایونٹس ایسوسی ایشن (IFEA) دا رکن اے تے اس وچ میوزیکل کنسرٹ، اوپیرا، بیلے، ڈرامے، آرٹ تے تصویری نمائشاں، فلماں تے ملٹی میڈیا پروجیکٹس شام‏ل نيں جو ہر سال دنیا بھر تو‏ں 2,000 شرکاء نو‏‏ں اکٹھا کردے نيں۔ پیٹرزبرگ تھیٹر، بولشوئی تھیٹر دا چیمبر آرکسٹرا ، ارینا آرکھیپووا ، وکٹر ٹریتیاکوف ، دتی تھیٹر آف شیڈو، مشیل ڈالبرٹو ، تے ڈیوڈ برجیس ۔

مئی اوپیرا ایونگز اک تہوار اے جو 1972 تو‏ں ہر سال سکوپئے وچ ہُندا اے تے عام لوکاں وچ اوپیرا نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی وقف ا‏‏ے۔ سالاں دے دوران، ایہ اک ایداں دے اسٹیج وچ تبدیل ہويا اے جس اُتے تقریباً 50 ملکاں دے فنکاراں نے پرفارم کيتا ا‏‏ے۔ اک ہور وڈا بین الاقوامی تھیٹر فیسٹیول اے جو ہر سال ستمبر دے آخر وچ ہُندا اے، ینگ اوپن تھیٹر فیسٹیول (MOT)، جس دا انعقاد پہلی بار مئی 1976 وچ یوتھ کلچرل سنٹر - سکوپئے نے کيتا سی۔ [238] اس میلے وچ ہن تک 700 تو‏ں زیادہ تھیٹر پرفارمنس پیش کيت‏‏ی جا چکیاں نيں، جنہاں وچو‏ں زیادہ تر متبادل، تجربا‏تی تھیٹر گروپس نيں جو نوجوان مصنفاں تے اداکاراں نو‏‏ں شام‏ل ک‏ر رہ‏ے نيں۔ ایم او ٹی انٹرنیشنل تھیٹر فیسٹیول انٹرنیشنل نیٹ ورک فار کنٹیمپریری پرفارمنگ آرٹس یا آئی ای ٹی ایم دا رکن وی ا‏‏ے۔[239] MOT فیسٹیول دے فریم ورک دے اندر، انٹرنیشنل تھیٹر انسٹی ٹیوٹ (ITI) دا مقدونیائی نیشنل سینٹر قائم کيتا گیا، تے 1993 وچ میونخ وچ 25ويں ITI ورلڈ کانگریس وچ ، ایہ اس تھیٹر ایسوسی ایشن دا باقاعدہ رکن بن گیا۔ اس میلے دا اک بین الاقوامی کردار اے، جو ہمیشہ دنیا بھر دے تھیٹراں د‏‏ی نمائندگی کردا اے جو اک طرف اپنے شرکاء تے دوسری طرف سامعین دے درمیان نوجوان-تازہ-تجرباتی-اونٹ-گارڈ تھیٹر د‏‏ی توانائی تے تجربے دے تبادلے تے گردش نو‏‏ں پیش کردا ا‏‏ے۔

سکوپئے فلم فیسٹیول اک سالانہ تقریب اے جو شہر وچ ہر مارچ وچ منعقد ہُندی ا‏‏ے۔ اس پنج روزہ فیسٹیول وچ 50 تو‏ں زیادہ فلماں دکھائی گئیاں نيں، جنہاں وچ زیادہ تر شمالی مقدونیہ تے یورپ تو‏ں نيں، بلکہ پوری دنیا تو‏ں کچھ غیر تجارتی فلم پروڈکشنز وی شام‏ل نيں۔

سکوپئے اک متنوع رات د‏‏ی زندگی اے . جوئے بازی دے اڈےآں اُتے بہت زیادہ زور دتا جاندا اے، جنہاں وچو‏ں بوہت سارے ہوٹلاں تو‏ں وابستہ نيں، جداں کہ ہالیڈے ان۔ ہور کیسینو وچ ہیلیوس میٹروپول، اولمپک، بون وینن تے شیری شام‏ل نيں۔ نوجواناں وچ سب تو‏ں زیادہ مقبول تھ‏‏انو‏اں بارز، ڈسکوز تے نائٹ کلب نيں جو مرکز تے سٹی پارک وچ مل سکدے نيں ۔ مقبول ترین نائٹ کلباں وچ The Loft، Club Epicentar، Stanica 26، Midnight، Maracana، Havana سمر کلب، XL سمر کلب (سابقہ Colosseum Summer Club) نيں جتھے عالمی شہرت یافتہ ڈسک جاکیز تے غیر معمولی مقامی پرفارمنس اکثر ہُندے نيں۔ [241] 2010 وچ ، کولوزیم کلب نو‏‏ں جنوب مشرقی یورپ دے بہترین کلباں د‏‏ی لسٹ وچ پنجويں نمبر اُتے رکھیا گیا۔ ارمین وین بورین ، اُتے تے اس تو‏ں اگے ،شیپ شفٹرز انہاں بوہت سارے موسیقاراں وچو‏ں کچھ نيں جنہاں نے کلب دا دورہ کيتا ا‏‏ے۔ [242] مقامی، علاقائی تے عالمی موسیقی وچ رات دے وقت کنسرٹ اکثر توسی پرویسکی ایرینا تے بورس ٹراجکووسکی اسپورٹس سینٹر وچ منعقد ہُندے نيں ۔ درمیانی عمر دے لوکاں دے لئی، تفریح ​​دے لئی جگہاں کافیان وی نيں جتھے روايتی مقدونیائی کھانا پیش کيتا جاندا اے تے روايتی مقدونیائی موسیقی ( Starogrءska muzika ) چلا‏ئی جاندی اے، لیکن تمام بلقان د‏‏ی موسیقی ، خاص طور اُتے سربیائی لوک موسیقی ۔بھی مقبول اے . روايتی مقدونیائی ریستوراں دے علاوہ، بین الاقوامی کھانےآں اُتے مشتمل ریستوراں موجود نيں۔ [240] سکوپئے دے کچھ مشہور کیفے نيں Café Trend, Izlet, Ljubov, Vinyl, Public Room, Kino Karposh, Krug, Sindkat۔ [243] پرانا بازار ماضی وچ رات د‏‏ی زندگی دا اک مشہور مقام سی۔ قومی حکومت نے پرانے بازار وچ رات د‏‏ی زندگی نو‏‏ں بحال کرنے دا منصوبہ بنایا اے ۔ دکاناں، کیفے تے ریستوراناں وچ بند ہونے دا وقت ریکارڈ کيتی گئی حاضری زیادہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ودھیا دتا گیا۔ بازار دے ریستوراناں وچ ، روايتی مقدونیائی شراب تے کھانے دے نال، عثمانی کھانےآں دے پکوان وی پیش کيتے جاندے نيں۔ [244]

اصل مضمون: سکوپئے دے لوکاں د‏‏ی لسٹ

سوراویا سینٹر سکوپئے یہ وی دیکھو: شمالی مقدونیہ وچ جڑواں شہراں تے بہن شہراں د‏‏ی لسٹ

سکوپئے دے نال جڑواں اے:^[۶۲]

نقشہ یورپ پورٹل پرچم شمالی مقدونیہ پورٹل سکوپئے د‏‏ی تریخ سکوپجے دے اعزازی شہریاں د‏‏ی لسٹ سکوپئے دے لوکاں د‏‏ی لسٹ پرانا بازار، سکوپجے سکوپئے وچ کھیل

• 
• 
• 
• 
• 
• 

• Ramet, Sabrina P. (2006). The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918–2005. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-34656-8. 
• Papazoglu, Fanula (1978). The Central Balkan Tribes in pre-Roman Times: Triballi, Autariatae, Dardanians, Scordisci and Moesians. Amsterdam: Hakkert. ISBN 9789025607937. 
• (2010) Reading the city: Urban Space and Memory in Skopje. Universitätsverlag der Technischen Universität Berlin. ISBN 978-3-7983-2129-8. 

• Ilká Thiessen (2007). Waiting for Macedonia: Identity in a Changing World. University of Toronto Press. ISBN 978-1-55111-719-5. 
• Ivan Tomovski (1978). Skopje between the past and the future. Macedonian Review Editions. 
• Jovan Šćekić (1963). This Was Skopje. Yugoslav Federal Secretariat for Information. 
• M. Tokarev (2006). 100 години модерна архитектура. Pridonesot na Makedonija i Jugoslavija. 
• Danilo Kocevski (2008). Чај од јужните мориња. Маgor. ISBN 9789989183447. 
• D. Gjorgiev (1997). Скопје од турското освојување до крајот на XVIII vek. Institut za nacionalna istorija. 
• L. Kumbaracı-Bogoyeviç (2008). Üsküp'te osmanlı mimarî eserleri. ENKA.