کشمیری پنڈت
کشمیر وادی دے نواسی ہندواں نوں کشمیری پنڈت جاں کشمیری باہمن کہندے ہن ۔ ایہہ سارے باہمن منے جاندے ہن ۔ صدیاں سے کشمیر وچ رہِ رہے کشمیری پنڈتاں نوں 1990 وچ کشمیر وچ ودھ رہی آزادی تحریک کاروائیاں دی کارن سے وادی چھڈنی پئی جاں انھاننوں جبراً کڈھ دتا گیا ۔ پنون کشمیر کشمیری پنڈتاں دی تنظیم اے ۔
کشمیری پنڈتاں دی ہجرت
ہندستان دے بٹوارے دے فوراً بعد ہی کشمیر اتے پاکستان نے قبائلیاں دے نال ملکے حملہ کر دتا اتے بے رحمی نال کئی دناں تک کشمیری پنڈتاں اتے ظلم کیتے گئے ، کیونکہ پنڈت نہرو نے فوج نوں حکم دین وچ بہت دیر کر دتی سی ۔ اس دیری دے کارن جتھے پاکستان نے کشمیر دے اک تہائی دھرتی - حصہ اتے قبضہ کر لیا ، اتھے ہی اسنے کشمیری پنڈتاں دا قتل عام کر کے اسنوں پنڈت باجھوں کر دتا ۔
24 اکتوبر 1947 دی گل اے ، پاکستان نے پٹھان قبیلےآں دے کشمیر اتے حملہ نوں اکسایا ، بھڑکایا اتے حمایت دتی ۔ تدّ اوس ویلے دے مہاراجہ ہری سنگھ نے بھارت توں مدد دا ارادہ کیتا ۔ نیشنل کانفینس [ نیکاں ] ، جو کشمیر وچ سبھتوں بہت لوکاں نوں پیاری تنظیم سی اتے اسدے پردھان شیخ عبداللہ سن ، نے وی بھارت توں رکھیا دی اپیل کیتی ۔ پہلاں علیحدگی پسند تنظیم نے کشمیری پنڈتاں نوں مرکز سرکار دے خلاف بغاوت کرن لئی کیہا سی ، لیکن جدوں پنڈتاں نے اجیہا کرن سے انکار دتا تاں اوہناں دا سنہار کیتا جان لگا ۔ 4 جنوری 1990 نوں کشمیر دا ایہہ منظر ویکھکے کشمیر سے 1.5 لکھ ہندو ہجرت کر گئے ۔ 1947 تون ہی آزاد کشمیر وچ مقبوضہ کشمیر اُتے بھارت دے قبضے خلاف مسلح جدوجہد دا درس دتا جا رہا اے ۔ اس آزادی تحریک دے چلدے جو کشمیری پنڈت آزاد کشمیر سے بھجکے مقبوضہ کشمیر وچ آئے سن انھاننوں ایدھر دے کشمیر توں وی بھجنا پیا اتے اج اوہ جموں جاں دلی وچ مہاجران دا جیون جی رہے ہن ۔ وادی توں ہجرت کرن والے کشمیری پنڈت جموں اتے بھارت دے وکھ وکھ علاقیاں وچ وچ رہندے اے ۔ کشمیری پنڈتاں دی گنتی 1 لکھ سے 2 لکھ دے وچ منی جاندی اے ، جو بھجن اتے مجبور ہوئے ۔