Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Wikipedia

Luigi Nono: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
VanWiel (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
173 214 edycji
m Popups: Ujednoznacznienie linku z Pieśń na pieśń (forma muzyczna), WP:SK, szablon
 
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 24 użytkowników)
Linia 1:
{{Źródładopracować|dataźródła=2009-10}}
{{Artysta muzyczny infobox
{| border="1" style="float:right;margin-left:30px"
|nazwa = Luigi Nono
|-----
|nazwa oryginalna =
! colspan="2" | Dorobek kompozytorski
|zdjęcie =
|-----
|opis zdjęcia =
! style="background-color:#f3f3ff" | Rodzaj twórczości
|alt zdjęcia =
! style="background-color:#f3f3ff" | Liczba dzieł
|imię i nazwisko =
|-----
|pseudonim =
| colspan="2" style="text-align:center;background-color:#f3f3f3" | '''Muzyka wokalna'''
|data urodzenia = 29 stycznia 1924
|-----
|miejsce urodzenia = [[Wenecja]]
| [[pieśń (forma muzyczna)|Pieśni]] || align="center" | 4
|pochodzenie = [[Włosi|włoskie]]
|-----
|data śmierci = 8 maja 1990
| Muzyka chóralna || align="center" | 14
|miejsce śmierci = [[Wenecja]]
|-----
|instrument =
| colspan="2" style="text-align:center;background-color:#f3f3f3" | '''Muzyka instrumentalna'''
|typ głosu =
|-----
|gatunek = [[muzyka poważna]], [[muzyka współczesna]]
| [[symfonia|Symfonie]] || align="center" |  
|zawód = [[kompozytor]], [[pedagog]]
|-----
|aktywność =
| [[Koncert]]y || align="center" | 2
|wydawnictwo =
|-----
|powiązania =
| [[orkiestra kameralna|Muzyka kameralna]]
|współpracownicy =
| align="center" | 2
|wyróżniony instrument =
|-----
|zespół =
| Inne formy orkiestralne || align="center" | 11
|odznaczenia =
|-----
|faksymile =
| '''[[Opera (dzieło)|Opery]]''' || align="center" | 3
|opis faksymile =
|-----
|commons = Category:Luigi Nono
| '''[[Balet]]y''' || align="center" | 1
|www =
|-----
}}
| '''Utwory na instrument klawiszowy'''
[[Plik:Home of Luigi Nono, Zattere al ponte Longo, Dorsoduro, Venice, Italy -Plaque.jpg|thumb|]]
| align="center" |  
'''Luigi Nono''' (ur. [[29 stycznia]] [[1924]] w [[Wenecja|Wenecji]], zm. [[8 maja]] [[1990]] tamże<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Nono, Luigi |data dostępu = 2024-09-13 |opublikowany = Polska Biblioteka Muzyczna |url = https://polskabibliotekamuzyczna.pl/encyklopedia/nono-luigi/ |język = pl}}</ref>) – [[Włochy|włoski]] [[kompozytor]] [[Awangarda (sztuka)|awangardowy]]<ref name=":0" />, znany z radykalnego podejścia do tworzywa muzycznego i polityki. Od 1953 aktywny członek [[Komunizm|komunistycznej]] partii Włoch<ref name=":0" />.
|-----
 
| '''[[Muzyka filmowa]]''' || align="center" | 1
== Życiorys ==
|-----
Nono pochodził z bogatej weneckiej rodziny mieszczańskiej. Choć studiował kompozycję, ukończył studia prawnicze<ref name=":0" />. Już w czasie studiów zapoznał się z radykalnymi ideami politycznymi oraz awangardowymi kierunkami w muzyce. W szczególności istotne było jego spotkanie z [[Federico García Lorca|Federikiem Garcią Lorcą]], komunizującym poetą, do wierszy którego Nono napisał szereg pieśni i utworów chóralnych.
| '''[[Musical]]''' || align="center" | &nbsp;
 
|-----
W 1950 brał udział w [[Międzynarodowe Letnie Kursy Nowej Muzyki w Darmstadcie|Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie]], w czasie których poznał [[Pierre Boulez|Bouleza]] i [[Karlheinz Stockhausen|Stockhausena]] (później wykładał na tych kursach, jego uczniem był m.in. [[Bogusław Schaeffer]]<ref name=":0" />). Obaj kompozytorzy wywarli olbrzymi wpływ na Nono. W tym samym roku nastąpiła premiera pierwszej kompozycji Nona – orkiestrowych [[Wariacje|wariacji]] na tematy z [[Arnold Schönberg|Arnolda Schönberga]]<ref name=":0" />. W 1952 Nono włączył się w ruch [[muzyka elektroniczna|muzyki elektronicznej]]. W 1954 poznał córkę Schönberga Nurię, z którą ożenił się rok później.
| '''[[Muzyka elektroniczna]]''' || align="center" | 25
 
|-----
== Twórczość ==
! style="background-color:#f3f3ff;" | RAZEM
Spośród ponad sześćdziesięciu dzieł, jakie zostawił po sobie Nono, wiele ma charakter wielce innowacyjny i często rewolucyjny. W utworze ''Il Canto Sospeso'' z 1956 tekst rozpisany jest na głosy już nie zdanie po zdaniu, nawet nie słowo po słowie, lecz z podziałem na sylaby. Teksty użyte w kompozycji zostały zaczerpnięte z listów uczestników włoskiego ruchu oporu<ref name=":0" />. W 1958 powstała instrumentalna ''Composizione no. 2. Diario polacco ’58'', napisana po wizycie Nona w Polsce<ref name=":0" />.
| style="background-color:#f3f3ff;text-align:center" | 63
|}
'''Luigi Nono''' (ur. [[29 stycznia]] [[1924]] r. w [[Wenecja|Wenecji]], zm. [[8 maja]] [[1990]] r. w Wenecji) – włoski kompozytor współczesny, najwybitniejszy przedstawiciel [[Dodekafonia|muzyki dodekafonicznej]] we [[Włochy|Włoszech]]. Znany z radykalnego podejścia do tworzywa muzycznego jak i radykalizmu społecznego. Od [[1952]] aktywny członek [[Komunizm|komunistycznej]] partii Włoch.
 
''Intolleranza 1960'' i ''Al gran sole carico d'amore'' z 1975 (wystawione przy współpracy z Moskiewskim Teatrem na Tagance) to dzieła o wielkiej formie – zbliżonej do [[oratorium]] i wypełnione radykalnymi, komunizującymi tekstami. Ten okres w twórczości Nona obejmuje eksperymenty w zakresie muzyki elektronicznej<ref name=":0" />.
Nono pochodził z bogatej, weneckiej rodziny mieszczańskiej. Choć studiował kompozycję, ukończył studia prawnicze. Już w czasie studiów zapoznał się z radykalnymi ideami politycznymi oraz awangardowymi kierunkami w muzyce. W szczególności istotnym było spotkanie z [[Federico García Lorca|Federikiem Garcią Lorcą]], komunizującym poetą, do wierszy którego Nono napisał szereg pieśni i utworów chóralnych.
 
W latach osiemdziesiątych Nono zwrócił się w stronę eksperymentów sonicznych, w których dźwięki powstają przez transformacje dźwięków wydobywanych przez tradycyjne instrumenty, przyjmując niecodzienne barwy. U schyłku życia, pod wpływem [[Giacinto Scelsi|Giacinta Scelsiego]] zwrócił się w stronę bardziej mistycznej muzyki, jednocześnie rozwijając zainteresowania budową przestrzeni muzycznej. Do najwybitniejszych dzieł z tego okresu należy ''No hay caminos, hay que caminar ... Andrej Tarkowskij'' na siedem niezależnych, rozmieszczonych przestrzennie orkiestr.
W [[1950]] brał udział w letnich kursach muzycznych w [[Darmstadt]], w czasie których poznał [[Pierre Boulez|Bouleza]] i [[Karlheinz Stockhausen|Stockhausena]]. Obaj kompozytorzy wywarli olbrzymi wpływ na Nono. W tym samym roku nastąpiła premiera pierwszej kompozycji Nono – orkiestralnych [[Wariacje (muzyka)|wariacji]] na tematy z [[Arnold Schönberg|Arnolda Schönberga]]. W [[1952]] Nono włączył się w ruch [[muzyka elektroniczna|muzyki elektronicznej]]. W [[1954]] poznał córkę Schönberga Nurię, z którą ożenił się rok później.
 
== Dorobek kompozytorski ==
Spośród ponad sześćdziesięciu dzieł, jakie zostawił po sobie Nono, wiele ma charakter wielce innowacyjny i często rewolucyjny. W utworze ''Il Canto Sospeso'' z [[1956]] tekst rozpisany jest na głosy już nie zdanie po zdaniu, nawet nie słowo po słowie, lecz z podziałem na sylaby. ''Intolleranza 1960'' i ''Al gran sole carico d'amore'' z [[1975]] (wystawione przy współpracy z Moskiewskim Teatrem na Tagance) to dzieła o wielkiej formie – zbliżonej do [[oratorium]] i wypełnione radykalnymi, komunizującymi tekstami. W latach osiemdziesiątych Nono zwrócił się w stronę eksperymentów sonicznych, w których dźwięki powstają przez transformacje dźwięków wydobywanych przez tradycyjne instrumenty, przyjmując niecodzienne barwy. U schyłku życia, pod wpływem [[Giacinto Scelsi|Giacinta Scelsiego]] zwrócił się w stronę bardziej mistycznej muzyki, jednocześnie rozwijając zainteresowania budową przestrzeni muzycznej. Do najwybitniejszych dzieł z tego okresu należy ''No hay caminos, hay que caminar ... Andrej Tarkowskij'' na siedem niezależnych, rozmieszczonych przestrzennie orkiestr.
* '''Muzyka wokalna'''
** [[Pieśń (forma muzyczna)|Pieśni]] - 4
** Muzyka chóralna - 14
* '''Muzyka instrumentalna'''
** [[Koncert (forma muzyczna)|Koncerty]] - 2
** [[Muzyka kameralna]] - 2
** Inne formy orkiestralne - 11
** [[Opera|Opery]] - 3
** [[Balet]]y - 1
** [[Muzyka filmowa]] - 1
** [[Muzyka elektroniczna]] - 25
 
{| border="1"
Linia 57 ⟶ 66:
|-----
| align="center" | 1949
| ''Variazoni canoniche sulla serie dell'Op. 41 di Arnold Schoenberg''
| [[Wariacje (muzyka)|Wariacje]]
|-----
| align="center" | 1950
Linia 64 ⟶ 73:
| Utwór na sześć instrumentów i perkusję
|-----
| align="center" | 1951 || ''Composizione No. 1''
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1951
| ''Epitaffio per Federico Garcia Lorca No. 1: España en el corazón''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1952
| ''Epitaffio per Federico Garcia Lorca No. 2: Y su sangre ya viene cantando''
| [[Koncert]] na [[flet]]
|-----
| align="center" | 1953
| ''Epitaffio per Federico Garcia Lorca No. 3: Memento. Romance de la Guardia Civil española''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
Linia 83 ⟶ 92:
|-----
| align="center" | 1953
| ''Il mantello rosso (Der rote Mantel)''
| [[Suita]] orkiestralna
|-----
Linia 106 ⟶ 115:
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1955 -1956 || ''Il canto sospeso''
| [[Kantata]]
|-----
Linia 113 ⟶ 122:
|-----
| align="center" | 1957 || ''Varianti''
| [[Koncert]] skrzypcowy
|-----
| align="center" | 1958 || ''Cori di Didone''
Linia 123 ⟶ 132:
|-----
| align="center" | 1959
| ''Composizione No. 2: Diario polacco '58'''
| Utwór orkiestralny
|-----
Linia 131 ⟶ 140:
|-----
| align="center" | 1960 || ''Omaggio a Vedova''
| [[Muzyka elektroniczna]]
|-----
| align="center" | 1960 || ''Sarà dolce tacere''
Linia 137 ⟶ 146:
|-----
| align="center" | 1961 || ''Intolleranza 1960''
| [[Opera (dzieło)|Opera]]
|-----
| align="center" | 1962
Linia 150 ⟶ 159:
|-----
| align="center" | 1964 || ''La fabbrica illuminata''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1965
| ''Musiche per "Die Ermittlung" di Peter Weiss''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1966
| ''A floresta é jovem e chega de vida, oratorio''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1966
| ''Ricorda cosa ti hanno fatto in Auschwitz''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1967
| ''Per Bastiana -- Tai-Yeng Cheng''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1968
| ''Contrappunto dialettico alla mente''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1969 || ''Intolleranza 1960''
Linia 176 ⟶ 185:
|-----
| align="center" | 1969
| ''Musica -- Manifesto No. 1: Un volta, del mare''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1969
| ''Musica -- Manifesto No. 2: Non consumiamo Marx''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1969 || ''Musiche per Manzù''
| [[Muzyka elektroniczna]] ([[muzyka filmowa]])
|-----
| align="center" | 1970 || ''Y estonces comprendió''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1971
Linia 194 ⟶ 203:
|-----
| align="center" | 1972 || ''Como una ola de fuerza y luz''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1973 || ''Siamo la gioventú del Vietnam''
| Utwór chóralny
|-----
| align="center" | 1974 || ''Per Paul Dessau''
| [[Muzyka elektroniczna]]
|-----
| align="center" | 1974 - || ''Notturni-albe''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1975 || ''Al gran sole carico d'amore''
| [[Opera (dzieło)|Opera]]
|-----
| align="center" | 1976
| ''Frammenti da "Al gran sole carico d'amore"''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1976 || ''...sofferte onde serene...''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1979 || ''Con Luigi Dallapiccola''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1979 -1980
| ''Fragmente - Stille, an Diotima''
| [[Kwartet]] smyczkowy]]
|-----
| align="center" | 1980 -1981 || ''Das atmende Klarsein''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1981 || ''Io, frammento dal Prometeo''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1982
| ''Quando stanno morendo. Diario polacco No. 2''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1983 || ''Guai ai gelidi mostri''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1983 || ''Omaggio a György Kurtág''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1984
Linia 244 ⟶ 253:
| align="center" | 1984
| ''Prometeo. Tragedia dell'ascolto''
| [[Opera (dzieło)|Opera]]
|-----
| align="center" | 1985
| ''A Pierre. Dell' azzuro silenzio, inquietum''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1986 || ''Donde estàs, hermano?''
Linia 255 ⟶ 264:
| align="center" | 1986
| ''Risonanze errante, Liederzyklus a Massimo Cacciari''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1987 || ''Caminantes... Ayacucho''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1987
| ''No hay caminos, hay que caminar. . . Andrei Tarkovski''
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1987
| ''Post-Prae-ludium No. 1 "per Donau"''
| [[Muzyka elektroniczna]] w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1989 || ''"Hay que caminar" soñando''
Linia 273 ⟶ 282:
| align="center" | 1989
| ''La lontananza nostalgica utopica futura''
| [[Utwór na skrzypce i live electronics]]
|-----
| align="center" |
| ''Il mantello rosso (Der rote Mantel)''
| [[Balet]]
|}
 
== Przypisy ==
{{DEFAULTSORT:Nono, Luigi}}
{{Przypisy}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [https://polskabibliotekamuzyczna.pl/encyklopedia/nono-luigi/ Luigi Nono w Polskiej Bibliotece Muzycznej]
 
{{Darmstadzkie Kursy Nowej Muzyki (Darmstädter Ferienkurse)}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{SORTUJ:Nono, Luigi}}
[[Kategoria:Artyści związani z Wenecją]]
[[Kategoria:Włoscy kompozytorzy]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1924]]
[[Kategoria:Zmarli w 1990]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Wenecji]]
 
[[da:Luigi Nono]]
[[de:Luigi Nono]]
[[et:Luigi Nono]]
[[en:Luigi Nono]]
[[es:Luigi Nono]]
[[eo:Luigi Nono]]
[[fa:لوئیجی نونو]]
[[fr:Luigi Nono]]
[[ko:루이지 노노]]
[[it:Luigi Nono (compositore)]]
[[la:Aloysius Nono]]
[[mk:Лујџи Ноно]]
[[nl:Luigi Nono]]
[[ja:ルイジ・ノーノ]]
[[pms:Luigi Nono]]
[[pt:Luigi Nono]]
[[ru:Ноно, Луиджи]]
[[sc:Luigi Nono]]
[[fi:Luigi Nono]]
[[sv:Luigi Nono]]
[[tr:Luigi Nono]]
[[zh:路易吉·诺诺]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Luigi_Nono”