Luigi Nono: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: la:Aloysius Nono |
|||
(Nie pokazano 44 wersji utworzonych przez 36 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{dopracować|źródła=2009-10}}
{{Artysta muzyczny infobox
|nazwa = Luigi Nono
|nazwa oryginalna =
|zdjęcie =
|opis zdjęcia =
|alt zdjęcia =
|imię i nazwisko =
|pseudonim =
|data urodzenia = 29 stycznia 1924
|miejsce urodzenia = [[Wenecja]]
|pochodzenie = [[Włosi|włoskie]]
|data śmierci = 8 maja 1990
|miejsce śmierci = [[Wenecja]]
|instrument =
|typ głosu =
|gatunek = [[muzyka poważna]], [[muzyka współczesna]]
|zawód = [[kompozytor]], [[pedagog]]
|aktywność =
|wydawnictwo =
|powiązania =
|współpracownicy =
|wyróżniony instrument =
|zespół =
|odznaczenia =
|faksymile =
|opis faksymile =
|commons = Category:Luigi Nono
|www =
}}
[[Plik:Home of Luigi Nono, Zattere al ponte Longo, Dorsoduro, Venice, Italy -Plaque.jpg|thumb|]]
'''Luigi Nono''' (ur. [[29 stycznia]] [[1924]] w [[Wenecja|Wenecji]], zm. [[8 maja]] [[1990]] tamże<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Nono, Luigi |data dostępu = 2024-09-13 |opublikowany = Polska Biblioteka Muzyczna |url = https://polskabibliotekamuzyczna.pl/encyklopedia/nono-luigi/ |język = pl}}</ref>) – [[Włochy|włoski]] [[kompozytor]] [[Awangarda (sztuka)|awangardowy]]<ref name=":0" />, znany z radykalnego podejścia do tworzywa muzycznego i polityki. Od 1953 aktywny członek [[Komunizm|komunistycznej]] partii Włoch<ref name=":0" />.
== Życiorys ==
Nono pochodził z bogatej weneckiej rodziny mieszczańskiej. Choć studiował kompozycję, ukończył studia prawnicze<ref name=":0" />. Już w czasie studiów zapoznał się z radykalnymi ideami politycznymi oraz awangardowymi kierunkami w muzyce. W szczególności istotne było jego spotkanie z [[Federico García Lorca|Federikiem Garcią Lorcą]], komunizującym poetą, do wierszy którego Nono napisał szereg pieśni i utworów chóralnych.
W 1950 brał udział w [[Międzynarodowe Letnie Kursy Nowej Muzyki w Darmstadcie|Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie]], w czasie których poznał [[Pierre Boulez|Bouleza]] i [[Karlheinz Stockhausen|Stockhausena]] (później wykładał na tych kursach, jego uczniem był m.in. [[Bogusław Schaeffer]]<ref name=":0" />). Obaj kompozytorzy wywarli olbrzymi wpływ na Nono. W tym samym roku nastąpiła premiera pierwszej kompozycji Nona – orkiestrowych [[Wariacje|wariacji]] na tematy z [[Arnold Schönberg|Arnolda Schönberga]]<ref name=":0" />. W 1952 Nono włączył się w ruch [[muzyka elektroniczna|muzyki elektronicznej]]. W 1954 poznał córkę Schönberga Nurię, z którą ożenił się rok później.
== Twórczość ==
Spośród ponad sześćdziesięciu dzieł, jakie zostawił po sobie Nono, wiele ma charakter wielce innowacyjny i często rewolucyjny. W utworze ''Il Canto Sospeso'' z 1956 tekst rozpisany jest na głosy już nie zdanie po zdaniu, nawet nie słowo po słowie, lecz z podziałem na sylaby. Teksty użyte w kompozycji zostały zaczerpnięte z listów uczestników włoskiego ruchu oporu<ref name=":0" />. W 1958 powstała instrumentalna ''Composizione no. 2. Diario polacco ’58'', napisana po wizycie Nona w Polsce<ref name=":0" />.
''Intolleranza 1960'' i ''Al gran sole carico d'amore'' z 1975 (wystawione przy współpracy z Moskiewskim Teatrem na Tagance) to dzieła o wielkiej formie – zbliżonej do [[oratorium]] i wypełnione radykalnymi, komunizującymi tekstami. Ten okres w twórczości Nona obejmuje eksperymenty w zakresie muzyki elektronicznej<ref name=":0" />.
W latach osiemdziesiątych Nono zwrócił się w stronę eksperymentów sonicznych, w których dźwięki powstają przez transformacje dźwięków wydobywanych przez tradycyjne instrumenty, przyjmując niecodzienne barwy. U schyłku życia, pod wpływem [[Giacinto Scelsi|Giacinta Scelsiego]] zwrócił się w stronę bardziej mistycznej muzyki, jednocześnie rozwijając zainteresowania budową przestrzeni muzycznej. Do najwybitniejszych dzieł z tego okresu należy ''No hay caminos, hay que caminar ... Andrej Tarkowskij'' na siedem niezależnych, rozmieszczonych przestrzennie orkiestr.
== Dorobek kompozytorski ==
* '''Muzyka wokalna'''
** [[Pieśń (forma muzyczna)|Pieśni]] - 4
** Muzyka chóralna - 14
* '''Muzyka instrumentalna'''
** [[Koncert (forma muzyczna)|Koncerty]] - 2
** [[Muzyka kameralna]] - 2
** Inne formy orkiestralne - 11
** [[Opera|Opery]] - 3
** [[Balet]]y - 1
** [[Muzyka filmowa]] - 1
** [[Muzyka elektroniczna]] - 25
|-----
|-----
! style="background-color:#f3f3ff" | Lata pracy
! style="background-color:#f3f3ff" | Tytuł dzieła
! style="background-color:#f3f3ff" | [[Forma muzyczna]]
|-----
| align="center" | 1949
| ''Variazoni canoniche sulla serie dell'Op. 41 di Arnold Schoenberg''
| [[Wariacje]]
|-----
| align="center" | 1950
| ''Polifonica - Monodia - Ritmica''
| Utwór na sześć instrumentów i perkusję
|-----
| align="center" | 1951 || ''Composizione No. 1''
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1951
| ''Epitaffio per Federico Garcia Lorca No. 1: España en el corazón''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1952
| ''Epitaffio per Federico Garcia Lorca No. 2: Y su sangre ya viene cantando''
| Koncert na [[flet]]
|-----
| align="center" | 1953
| ''Epitaffio per Federico Garcia Lorca No. 3: Memento. Romance de la Guardia Civil española''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1953 || ''Espressioni (2)''
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1953
| ''Il mantello rosso (Der rote Mantel)''
| [[Suita]] orkiestralna
|-----
| align="center" | 1954 || ''Liebeslied''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1954
| ''Il mantello rosso (Der rote Mantel)''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1954
| ''Musiche di scena per "Come vi piace" di William Shakespeare''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1954 || ''La victoire de Guernica''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1955 || ''Canti per 13''
| Muzyka kamerlana
|-----
| align="center" | 1955 || ''Incontri''
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1955-1956 || ''Il canto sospeso''
| [[Kantata]]
|-----
| align="center" | 1957 || ''La terra e la compagna''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1957 || ''Varianti''
| Koncert skrzypcowy
|-----
| align="center" | 1958 || ''Cori di Didone''
| Utwór na chór z perkusją
|-----
| align="center" | 1958
| ''Piccola gala notturna veneziana in onore dei 60 anni di Heinrich Strobel''
| Muzyka kamerlana
|-----
| align="center" | 1959
| ''Composizione No. 2: Diario polacco '58'''
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1960
| ''Ha venido. Canciones para Silvia''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1960 || ''Omaggio a Vedova''
| Muzyka elektroniczna
|-----
| align="center" | 1960 || ''Sarà dolce tacere''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1961 || ''Intolleranza 1960''
| Opera
|-----
| align="center" | 1962
| ''Canti di vita e d'amore: Sul Ponte di Hiroshima''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1962 -1964 || ''Da un diario italiano''
| Utwór chóralny
|-----
| align="center" | 1963 || ''Canciones a Guiomar''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1964 || ''La fabbrica illuminata''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1965
| ''Musiche per "Die Ermittlung" di Peter Weiss''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1966
| ''A floresta é jovem e chega de vida, oratorio''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1966
| ''Ricorda cosa ti hanno fatto in Auschwitz''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1967
| ''Per Bastiana -- Tai-Yeng Cheng''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1968
| ''Contrappunto dialettico alla mente''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1969 || ''Intolleranza 1960''
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1969
| ''Musica -- Manifesto No. 1: Un volta, del mare''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1969
| ''Musica -- Manifesto No. 2: Non consumiamo Marx''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1969 || ''Musiche per Manzù''
| Muzyka elektroniczna (muzyka filmowa)
|-----
| align="center" | 1970 || ''Y estonces comprendió''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1971
| [[Po świecie krąży widmo|''Ein Gespenst geht um in der Welt'']]
| Utwór wokalno-instrumentalny
|-----
| align="center" | 1972 || ''Como una ola de fuerza y luz''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1973 || ''Siamo la gioventú del Vietnam''
| Utwór chóralny
|-----
| align="center" | 1974 || ''Per Paul Dessau''
| Muzyka elektroniczna
|-----
| align="center" | 1974 - || ''Notturni-albe''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1975 || ''Al gran sole carico d'amore''
| Opera
|-----
| align="center" | 1976
| ''Frammenti da "Al gran sole carico d'amore"''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1976 || ''...sofferte onde serene...''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1979 || ''Con Luigi Dallapiccola''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1979 -1980
| ''Fragmente - Stille, an Diotima''
| [[Kwartet smyczkowy]]
|-----
| align="center" | 1980 -1981 || ''Das atmende Klarsein''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1981 || ''Io, frammento dal Prometeo''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1982
| ''Quando stanno morendo. Diario polacco No. 2''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1983 || ''Guai ai gelidi mostri''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1983 || ''Omaggio a György Kurtág''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1984
| ''A Carolo Scarpa, architetto, ai suoi infiniti possibili''
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1984
| ''Prometeo. Tragedia dell'ascolto''
| Opera
|-----
| align="center" | 1985
| ''A Pierre. Dell' azzuro silenzio, inquietum''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1986 || ''Donde estàs, hermano?''
| Utwór wokalny
|-----
| align="center" | 1986
| ''Risonanze errante, Liederzyklus a Massimo Cacciari''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1987 || ''Caminantes... Ayacucho''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1987
| ''No hay caminos, hay que caminar Andrei Tarkovski''
| Utwór orkiestralny
|-----
| align="center" | 1987
| ''Post-Prae-ludium No. 1 "per Donau"''
| Muzyka elektroniczna w połączeniu z akustyczną
|-----
| align="center" | 1989 || ''"Hay que caminar" soñando''
| [[Duet]] skrzypcowy
|-----
| align="center" | 1989
| ''La lontananza nostalgica utopica futura''
| Utwór na skrzypce i live electronics
|-----
| align="center" |
| ''Il mantello rosso (Der rote Mantel)''
| [[Balet]]
|}
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Linki zewnętrzne ==
* [https://polskabibliotekamuzyczna.pl/encyklopedia/nono-luigi/ Luigi Nono w Polskiej Bibliotece Muzycznej]
{{Darmstadzkie Kursy Nowej Muzyki (Darmstädter Ferienkurse)}}
{{Kontrola autorytatywna}}
{{SORTUJ:Nono, Luigi}}
[[Kategoria:Artyści związani z Wenecją]]
[[Kategoria:Włoscy kompozytorzy]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1924]]
[[
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Wenecji]]
|