Województwo kieleckie (II Rzeczpospolita)

województwo kieleckie
	1920–1939
	Herb
Państwo	Polska
Data powstania	14 sierpnia 1919 / 15 lutego 1920
Siedziba wojewody i sejmiku	Kielce
Wojewoda	Władysław Dziadosz
Powierzchnia	(1931) 25 589 km²; (1939) 22 204 km²
Populacja (1931); • liczba ludności	; 2 935 697
• gęstość	114,7 os./km²
Tablice rejestracyjne	KL
	Adres Urzędu Wojewódzkiego:pl. Zamkowy; Kielce
Podział administracyjny
	; Podział administracyjny, 1938.
Liczba powiatów miejskich	3
Liczba powiatów ziemskich	15
Liczba gmin miejskich	37
Liczba gmin wiejskich	275
	Położenie na mapie II Rzeczypospolitej;

Województwo kieleckie – województwo II Rzeczypospolitej, utworzone 14 sierpnia 1919 na mocy ustawy tymczasowej o organizacji władz administracyjnych II instancji^[4]. Stolicą województwa były Kielce. W skład województwa weszły ziemie dawnej guberni kieleckiej i guberni radomskiej wraz z Zagłębiem Dąbrowskim i powiatem częstochowskim z dawnej guberni piotrkowskiej^[5]^[6].

Województwo Kieleckie w szczegółowych danych statystycznych spisu powszechnego z 30.IX.1921 i spisu powszechnego z 9. XII. 1931 r.

Województwo kieleckie – oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1921

Skorowidz miejscowości 1921 – szczegółowe dane GUS spisu powszechnego 1921 – województwo kieleckie

Województwo kieleckie – oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1931

Województwo było początkowo podzielone na 16 powiatów ziemskich: będziński, częstochowski, iłżecki (z siedzibą w Wierzbniku), jędrzejowski, kielecki, konecki, kozienicki, miechowski, olkuski, opatowski, opoczyński, pińczowski, radomski, sandomierski, stopnicki (z siedzibą w Busku) oraz włoszczowski. Poza stadium przygotowawcze nie wyszły projekty utworzenia powiatu skarżyskiego. Sąsiadowało z województwami: warszawskim, łódzkim, krakowskim, lubelskim, lwowskim i śląskim, a także na niewielkim odcinku graniczyło z Niemcami.

Według spisu z 1921 województwo kieleckie miało 2 535 898 mieszkańców. Gęstość zaludnienia przy obszarze 25 741 km² wynosiła 98,5 mieszkańców na km²^[7]. Było to jedno z województw rdzennie polskich, liczyło 91,3% ludności polskiej i 8,5% żydowskiej^[7]. 87,6% mieszkańców było wyznania rzymskokatolickiego, 11,9% wyznania mojżeszowego^[7].

12 kwietnia 1928 r. utworzono powiaty grodzkie: Częstochowę i Sosnowiec, a 18 maja 1932 r. Radom. 1 stycznia 1927 r. powstał powiat zawierciański. Województwo miało obszar 25 736 km² i 1 858 700 mieszkańców^[4].

Na mocy ustawy z 9 kwietnia 1938 granice województwa zostały zmienione. Powiaty opoczyński i konecki przeniesiono do województwa łódzkiego. W nowych granicach (od 1 kwietnia 1939 r.) województwo kieleckie miało 2 024 500 mieszkańców^[4].

Podczas II wojny światowej na terenie województwa działał polski ruch oporu.

Demografia^[3]

Liczba ludności (dane z 9 grudnia 1931):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	2 935 697	100	1 503 268	51,21	1 432 429	48,79
Miasto	749 972	25,55	392 055	13,35	357 917	12,19
Wieś	2 185 725	74,45	1 111 213	37,85	1 074 512	36,60

Struktura etniczno-religijna

W roku 1921 województwo było zamieszkane przez 2 535 781 osób^[8].

Podział ludności według narodowości^[8]:

Polacy 2 314 262 (91,26%)
Żydzi 215 360 (8,49%)
inni 6 152 (0,24%)

Podział ludności według wyznania^[8]:

rzymskokatolickie 2 220 902 (87,58%)
mojżeszowe 300 489 (11,85%)
inne 14 151 (0,56%)

Wojewodowie kieleccy w II Rzeczypospolitej

Stanisław Pękosławski (19 listopada 1919 – 31 maja 1923)
Adam Kroebl (1 lipca 1923 – 31 sierpnia 1923) (p.o.)
Mieczysław Bilski (1 września 1923 – 6 maja 1924)
Ignacy Manteuffel (24 maja 1924 – 17 sierpnia 1927)
Adam Kroebl (20 sierpnia 1927 – 20 października 1927) (p.o.)
Władysław Korsak (21 października 1927 – 28 lutego 1930)
Jerzy Paciorkowski (18 lutego 1930 – 15 maja 1934)
Stanisław Jarecki (17 maja 1934 – 9 lipca 1934) (p.o.)
Władysław Dziadosz (9 lipca 1934 – wrzesień 1939)

Wicewojewodowie

Mieczysław Seydlitz (od września 1934 do lutego 1937)

Przypisy

↑ Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego.
↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
↑ ^a ^b Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1 .
↑ ^a ^b ^c Kielce jako stolica regionu na stronie Informatora Miejskiego Kielc
↑ Miasta polskie w Tysiącleciu, przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków, 1965-1967, Tom I, s. 490
↑ Encyklopedia Piotrkowa - ePiotrkow.pl - Piotrków Trybunalski [online], epiotrkow.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Województwo kieleckie. szukamypolski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-29)]. na stronie Galerii Alfabet Polski
↑ ^a ^b ^c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom III – Województwo Kieleckie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925.

Bibliografia

T. Koba-Ryszewska, Przeszłość administracyjna ziem województwa kieleckiego, (w:) Z dziejów ziemi kieleckiej (1918–1944), Warszawa 1970.
J. Z. Pająk, Dzieje podziałów administracyjnych a granice regionu świętokrzyskiego, (w:) Region świętokrzyski. Mit czy rzeczywistość?, Kielce 2001.
J. Swajdo, Między Wisłą a Pilicą. Dzieje podziałów administracyjnych w regionie kielecko-radomskim do 1975 roku, Kielce 2005.

[1] Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego.

[2] Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.

[spis1931-3] Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1 .

[informator-4] Kielce jako stolica regionu na stronie Informatora Miejskiego Kielc

[MiastaPol-5] Miasta polskie w Tysiącleciu, przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków, 1965-1967, Tom I, s. 490

[6] Encyklopedia Piotrkowa - ePiotrkow.pl - Piotrków Trybunalski [online], epiotrkow.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).

[SzukamyPolski-7] Województwo kieleckie. szukamypolski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-29)]. na stronie Galerii Alfabet Polski

[skorowidzlubelski-8] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom III – Województwo Kieleckie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925.

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]