Trójmiasto Gliwice-Zabrze-Bytom
Trójmiasto Gliwice-Zabrze-Bytom (niem. Dreistädteeinheit Gleiwitz-Hindenburg-Beuthen) – planowane w latach międzywojennych miasto w Niemczech, mające składać się z Gliwic, Zabrza oraz Bytomia. To jeden z najwcześniejszych projektów metropolitalnych w historii rejonu aglomeracji górnośląskiej[1][2][3][4][5].
Historia
edytujPo plebiscycie w 1921 roku część Górnego Śląska została oddzielona od Niemiec i stała się częścią autonomicznego województwa śląskiego II Rzeczypospolitej Polskiej. Spowodowało to, że miejscowości, które od setek lat ze sobą koegzystowały, nagle zostały rozdzielone granicą. W okresie międzywojennym dwie części podzielonego regionu zaczęły między sobą rywalizować. W 1926 roku władze w niemieckiej części Górnego Śląska zaplanowały powstanie dużego, znaczącego miasta, mającego składać się z Gliwic (niem. Gleiwitz), Zabrza (niem. Hindenburg) i Bytomia (niem. Beuthen).[6]
W 1928 roku został rozpisany konkurs, mający na celu wyłonienie projektu nowego centrum na obszarze dzisiejszego Zabrza. Do konkursu wpłynęły prace od najwybitniejszych niemieckich architektów – Maxa Berga, Paula Bonatza oraz Hansa Poelziga. Uznano, że projekt Poelziga jest najbardziej odpowiedni. Na dzisiejszym placu Wolności, Poelzig zaprojektował serce przyszłego trójmiasta – m.in. z teatrem miejskim, kinem, dwoma placami, budynkami administracyjnymi, handlowymi i usługowymi. Pobliski zabrzański dworzec miał być supernowoczesnym obiektem, mającym pełnić funkcję stacji granicznej, z sześcioma peronami i zadaszoną halą[1][4][5].
-
Projekt śródmieścia autorstwa Moritza Wolfa i Alberta Krawietza
-
Projekt śródmieścia autorstwa Paula Bonatza
-
Projekt śródmieścia autorstwa Hansa Poelziga
Powstała również koncepcja napowietrznej kolejki, która konstrukcyjnie miała być zbliżona do Wuppertaler Schwebebahn, znajdującej się Wuppertalu[1][2].
Projekt nie został zrealizowany, głównie z powodu kryzysu ekonomicznego oraz zmian politycznych w Niemczech, w tym polityki Adolfa Hitlera, dla którego wydatki na modernistyczne projekty miały niski priorytet[1][4].
Przed Urzędem Miejskim w Gliwicach stoi fontanna z trzema faunami, które według legendy mają symbolizować nadburmistrzów Gliwic, Zabrza i Bytomia, niemogących dojść do porozumienia w kwestii planowanego przed wojną połączenia miast[7][8][9].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Pierwsza śląska metropolia miała powstać w Bytomiu, Zabrzu i Gliwicach - Dziennik Zachodni
- ↑ a b Śląskie Tripolis: Bytom-Zabrze-Gliwice. A na górze kolejka - Dziennik Zachodni
- ↑ Zabrze w sercu Śląska - magazynterazpolska.pl
- ↑ a b c Śląskie Trójmiasto: Beuthen, Gleiwitz, Hindenburg. Dlaczego nie powstało? - Nasze Miasto
- ↑ a b Heretyk z familoka. Biografia Janoscha - Angela Bajorek, Wydawnictwo Znak 2015, ISBN 978-83-240-3288-4
- ↑ Johann Friedrich Christoph Gerlach: Vorschlag zur endgültigen Lösung des oberschl. Eingemeindungsproblems unter Berücksichtigung der Städte Beuthen, Hindenburg und Gleiwitz. Nachtrag zu den Bemerkgen über den Preussischen Gesetzentwurf über die Neuordnung der kommunalen Verfassg und Verwaltg in Oberschlesien (Drucksache Nr 74 des Staatsrats 1926, sowie Drucksache Nr 3545 d. Preuß. Landtags 1926). Berlin: 1926, s. 5.
- ↑ Fontanna „Tańczące fauny” - gliwice.eu
- ↑ Trzy tańczące fauny - najsłynniejsza fontanna w Gliwicach po remoncie - Podróże Onet
- ↑ Fauny powrócą za miesiąc - Gazeta Wyborcza