Trimery

Trimery – jedne z najprostszych oligomerów. Składają się z trzech merów (elementów łańcucha). Są efektem połączenia (np. kondensacji) trzech cząsteczek monomeru.

Trimery można otrzymać w wyniku reakcji dwóch związków, z których jeden posiada tylko jedną grupę funkcyjną zdolną do polimeryzacji, a drugi dwie. Stosując dwukrotny nadmiar związku jednofunkcyjnego w stosunku do dwufunkcyjnego otrzymuje się w przeważającej ilości odpowiedni trimer. Np: kondensacja trimetylosilanolu:

Me₃SiOH + (HO)₂SiMe₂ → Me₃Si-O-Si(Me₂)-O-SiMe₃ – trimer

Stosując związki posiadające po dwie grupy funkcyjne zdolne do polimeryzacji, zazwyczaj bardzo trudno jest zatrzymać reakcję na etapie trimeru i w rezultacie otrzymuje się mieszaninę oligomerów lub, przy sprzyjających warunkach, polimer o wysokiej masie cząsteczkowej:

Me₂Si(OH)₂ + (HO)₂SiMe₂ → Me₂(OH)Si-O-Si(OH)Me₂ – dimer

Me₂(OH)Si-O-Si(OH)Me₂ + (HO)₂SiMe₂ → Me₂(OH)Si-O-SiMe₂-O-Si(OH)Me₂ – trimer

Me₂(OH)Si-O-SiMe₂-O-Si(OH)Me₂ + (HO)₂SiMe₂ → Me₂(OH)Si-O-SiMe₂-O-SiMe₂-O-Si(OH)Me₂ – tetramer

itd, aż do Me₂(OH)Si-O-[SiMe₂-O-]_nSi(OH)Me₂ (n>100) – polimer

Niektóre związki organiczne, w określonych warunkach są zdolne do spontanicznej trimeryzacji. Np: benzen można uznać za cykliczny trimer acetylenu:

W reakcji tej jedno wiązanie π w cząsteczce acetylenu pęka, a następnie zachodzi proces łączenia się merów. Warto też zauważyć, że przy innej temperaturze i stężeniu acetylen jest zdolny do polimeryzacji tworząc poliacetylen – polimer o bardzo dobrym przewodnictwie elektrycznym.

Innym przykładem spontanicznej trimeryzacji jest reakcja, w wyniku której formaldehyd ulega cyklizacji do 1,3,5-trioksanu:

Zobacz hasło trimer w Wikisłowniku