Stanisław Wojczyński
Stanisław Wojczyński (Woyczyński) (ur. 6 grudnia 1766 w Wodzicznie, pow. ciechanowski, zm. 16 marca 1837 w Dreźnie)[1] – polski generał, członek Izby Najwyższej Wojennej i Administracji Publicznej w 1806 roku[2], uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792, insurekcji kościuszkowskiej, kampanii 1807, 1809, 1812, powstania listopadowego, wolnomularz,[3] odznaczony w Księstwie Warszawskim Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari.[4]
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
generał, powstaniec, wolnomularz |
W latach 1776–1781 studiował w Szkole Rycerskiej. W 1784 został chorążym a następnie (1792) rotmistrzem Kawalerii Narodowej, poseł na Sejm Czteroletni z województwa rawskiego w 1790[5], członek Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej[6]. Lecz wkrótce potem przeszedł do pracy cywilnej. Był członkiem sprzysiężenia, przygotowującego wybuch powstania kościuszkowskiego[7]. 10 maja 1794 proklamował powstanie w województwie rawskim; 19 maja został mianowany generałem majorem ziemskim. Następnie został przeniesiony do dywizji gen. Jasińskiego jako szef regimentu. 9 września został dowódcą dywizji, a 26 października trafił do niewoli rosyjskiej. Po upadku insurekcji współdziałał z Dąbrowskim przy organizacji Legionów, ale sam do nich nie należał. 25 grudnia 1806 został dowódcą brygady i komendantem departamentu płockiego; przeniesiony w 1809 na komendanta Torunia. 1 grudnia 1811 awansował na gen. dywizji. W 1812 roku przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego[8]. W październiku 1813 został dowódcą oficerskiej gwardii honorowej, w składzie której dotrwał do upadku Napoleona. W maju 1814 wszedł w skład Komitetu Organizacyjnego Wojskowego, lecz wskutek zatargów, już na początku grudnia 1814 wycofał się z wojska. Po wybuchu powstania listopadowego, 5 grudnia 1831 powołany został na przez Rząd Tymczasowy na naczelnego dowódcę Straży Bezpieczeństwa. 16 grudnia mianowany gubernatorem Warszawy, 2 marca 1831 przeszedł na stanowisko dowódcy militarnego woj. krakowskiego, a po objęciu rządów przez Krukowieckiego pełnił obowiązki dowódcy gwardii honorowej. Po upadku powstania przebywał na emigracji.
Pochowany na Starym Cmentarzu Katolickim w Dreźnie.
W XVIII wieku był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis.[9]
Przypisy
edytuj- ↑ Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki, Wojsko koronne. Sztaby i kawaleria, Kraków 2002, s. 232.
- ↑ Barbara Grochulska, Księstwo Warszawskie, Warszawa 1966, s. 52.
- ↑ Ludwik Hass, Sekta farmazonii warszawskiej, Warszawa 1980, s. 245.
- ↑ Xięga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830; zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku krzyżem wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 47
- ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 331.
- ↑ Adam Skałkowski, Towarzystwo przyjaciół konstytucji 3 maja, Kórnik, 1930, s. 82.
- ↑ Bartłomiej Szyndler, Powstanie kościuszkowskie 1794, Warszawa 1994, s. 33.
- ↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 24, s. 225.
- ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 336.