Swan Hunter
Swan Hunter, poprzednio Swan Hunter & Wigham Richardson – brytyjskie przedsiębiorstwo stoczniowe z siedzibą w Wallsend, w hrabstwie Tyne and Wear.
| |
| Data powstania |
1880 |
|---|---|
| Państwo | |
| Kraj | |
| Miasto | |
| Dawne nazwy |
Swan Hunter & Wigham Richardson |
| Strona internetowa | |
W szczytowym okresie, przedsiębiorstwo reprezentowane było przez połączone siły trzech potężnych rodzin okrętowych: Swan, Hunter & Wigham Richardson. Jako jeden z najbardziej znanych budowniczych jednostek pływających na świecie, firma zbudowała niektóre z największych statków z początku XX wieku - najsłynniejsza z nich, RMS Mauretania, która otrzymała Błękitną Wstęgę za najszybsze przepłynięcie Atlantyku, oraz RMS Carpathia.
W 2006 roku Swan Hunter zaprzestał budowy statków w Tyneside, ale nadal świadczy usługi projektowe.
Historia
edytujSwan & Hunter zostało założone przez George'a Burtona Huntera, który nawiązał współpracę z wdową po Charlesie Sheridanie Swanie (właścicielu stoczni w Wallsend założonej w 1852 roku przez dra Charlesa Mitchella)[1] pod tą nazwą w 1880 roku[2].
W 1903 roku C.S. Swan & Hunter połączyło się z przedsiębiorstwem Wigham Richardson (założonym przez Johna Wighama Richardsona jako Neptune Works w 1860 roku) w celu złożenia wspólnej oferty na budowę statku RMS Mauretania linii żeglugowej Cunard[3]. Ich oferta została wybrana, a nowe przedsiębiorstwo, Swan Hunter & Wigham Richardson Ltd, przystąpiło do budowy statku, który, w swoich czasach, miał się stać najbardziej znanym liniowcem oceanicznym na świecie. Również w 1903 roku spółka przejęła kontrolę nad spółką Wallsend Slipway & Engineering Company, która była wczesnym licencjonowanym producentem turbin parowych marki Parsons, co pozwoliło Mauretanii osiągnąć jej dużą szybkość[4]. Mauretania została zwodowana w Wallsend 20 września 1906 roku przez Anne Emily Innes-Ker, księżną Roxburghe[5]. Spółka rozwijała się szybko na początku XX wieku, przejmując w 1912 roku stocznię Barclay Curle z Glasgow[4].
W 1966 roku Swan Hunter & Wigham Richardson połączyła się z firmą Smith’s Dock Company tworząc Associated Shipbuilders, która później stała się Swan Hunter Group[6]. Po publikacji Raportu Geddesa zalecającego racjonalizację brytyjskiego przemysłu stoczniowego, w 1967 roku spółka przejęła firmę Clelands Shipbuilding Company[7] i John Readhead & Sons[8]. W międzyczasie, Swan Hunter odziedziczył stocznię Marynarki Wojennej Vickers-Armstrongs w High Walker na rzece Tyne[7] i stocznię Hawthorn Leslie and Company w Hebburn w 1968 roku[8]. W 1973 roku nastąpił dalszy rozwój wraz z zakupem stoczni Palmers Shipbuilding and Iron Company w Hebburn od Vickers-Armstrongs[9].
Następnie w 1977 r. Swan Hunter Group została znacjonalizowana jako część przedsiębiorstwa państwowego British Shipbuilders[6]. Okręt flagowy Royal Navy, HMS Ark Royal został zbudowany w tym okresie w Swan Hunter, wchodząc do służby w 1985 roku[10].
Spółka została sprywatyzowana ponownie w 1987 roku, ale właściciele postanowili zamknąć stocznię Neptune Yard w 1988 roku[11]. Kiedy w 1993 roku rząd brytyjski przyznał przedsiębiorstwu Kvaerner Govan kontrakt na budowę HMS Ocean, zarządca spółki podjął kroki do zamknięcia spółki[12]. Jednakże główna stocznia w Wallsend została wykupiona przez Jaapa Kroese, holenderskiego milionera[6]. Następnie stocznia podjęła się kilku projektów remontowych i adaptacyjnych statków dla klientów sektora prywatnego[13].
W 2000 roku Swan Hunter otrzymał kontrakt na zaprojektowanie i budowę dwóch (pomocniczych) okrętów desantowych-doków (LSD, ang. Landing Ship Dock) dla Royal Fleet Auxiliary wraz z dwoma innymi statkami zbudowanymi przez BAE Systems Maritime – Naval Ships: koszt dwóch statków budowanych przez Swan Hunter wynosił 210 mln funtów, w tym 62 mln funtów na stoczniowe usługi serwisowe do 2004 roku[14]. Do lipca 2006 roku koszty wzrosły do 309 mln funtów, a tylko jeden statek został dostarczony. W rezultacie budowa drugiego statku, RFA Lyme Bay, została przeniesiona do BAE Systems Govan w Glasgow w celu jego ukończenia[15].
W 2001 roku Swan Hunter nabył położoną w miejscowości Port Clarence, w Teesside stocznię morską należącą do norweskiej spółki Kvaerner[16], jednak w 2006 roku sprzedał ją przedsiębiorstwu Wilton Engineering Group[17].
W listopadzie 2006 roku, po nieudanym ukończeniu Lyme Bay w ramach budżetu i wynikającym z tego wykluczenia z przyszłych projektów budowy statków dla Royal Navy, Jaap Kroese ogłosił, że przedsiębiorstwo zakończyło działalność i wystawiło na sprzedaż słynne żurawie stoczni w Wallsend. Powiedział też, że aktywnie poszukuje nabywcy gruntów należących do stoczni[18]. W tym czasie, pierwszy siostrzany statek Lyme Bay, Largs Bay, stał się ostatnim statkiem zbudowanym i w pełni ukończonym przez Swan Hunter. W kwietniu 2007 roku żurawie należące do Swan Hunter, wraz dokiem pływającym i pozostałym wyposażeniem, zostały sprzedane stoczni Bharati Shipyard, drugiej co do wielkości stoczni sektora prywatnego w Indiach. Całe zakupione wyposażenie zostało w ciągu sześciu miesięcy zdemontowane, przetransportowane i zmontowane w Bharati Shipyards[19].
Swan Hunter wykonał koncepcyjny projekt MS Pioneering Spirit, wstępnie nazwany Pieter Schelte, największy na świecie statek do instalacji/demontaży platform wydobywczych i układania rurociągów podmorskich. Podstawowy projekt systemów podnoszących został ukończony do końca 2008 roku, szczegółowy projekt kadłubów do maja 2010 roku[20].
W 2008 roku przedsiębiorstwo oświadczyło, że skoncentruje się na projektowaniu statków z liczbą pracowników nie przekraczającą 200 osób[1][21].
W 2016 zmarł Jaap Kroese, jednak spółka oświadczyła, że będzie kontynuowała działalność projektując statki. W tym czasie, spółka posiadała 40 pracowników etatowych i kontraktowych[22].
Statki i okręty wybudowane przez Swan Hunter (wybór)
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b History. swanhunter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-02)]. (ang.).
- ↑ History: High class ships. swanhunter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-15)]. (ang.).
- ↑ History of the Atlantic Cable & Submarine Telegraphy - Swan, Hunter & Wigham Richardson, Ltd.. (ang.).
- ↑ a b History: Dry Docks Department. swanhunter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-15)]. (ang.).
- ↑ Maxtone-Graham, John (1972), The Only Way to Cross. New York: Collier Books, s. 25, ISBN 978-0-7607-0637-4
- ↑ a b c Milner Mark: Fears for Tyneside tradition as Swan Hunter ship is towed to Govan for completion. The Guardian, 15 lipca 2006. [dostęp 2017-03-27].
- ↑ a b Tyne & Wear Archives
- ↑ a b History: Technical change. swanhunter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-15)]. (ang.).
- ↑ History: Naval ships. swanhunter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (15.11.2015)]. (ang.).
- ↑ Remembering Swan Hunter. BBC, 30 stycznia 2008. (ang.).
- ↑ Royal Navy Ship may bring work for 100's Evening Chronicle, 30 sierpnia 2008
- ↑ Duce, Richard (1993-05-12). "Barrow ship order dismays Tyneside". The Times (Times Newspapers).
- ↑ Peter Popham: Making waves again. The Independent, 22 czerwca 1996. (ang.).
- ↑ Swan Hunter wins ALSL order Jane's Defence Weekly, 22 grudnia 2000
- ↑ Great Britain: Parliament: House of Commons: Defence Committee: Ministry of Defence Annual Report and Accounts 2004-05: Sixth Report of session 2005-06. 2006, s. 29.
- ↑ Shipbuilder Swan's sells Teesside yard The Journal, 13 kwietnia 2006
- ↑ Ten years ago Port Clarence was an empty shell - now it's a hive of activity Evening Gazette, 27 maja 2008
- ↑ Demise of Swan Hunter?. BBC, 18 stycznia 2007. (ang.).
- ↑ Bharati buys out UK shipyard major Swan Business Standard, 10 kwietnia 2007
- ↑ Pioneering Spirit Heavy Lift Construction Vessel, Switzerland. ship-technology.com. [dostęp 2017-03-31]. (ang.).
- ↑ People blame the MoD for Swan Hunter's decline, not me Evening Chronicle, 14 lutego 2008
- ↑ Barbara Hodgson: Swan Hunter owner Jaap Kroese has died in his native Holland, aged 76. nechronicle, 1 stycznia 2016. [dostęp 2017-03-31]. (ang.).