Rubel białoruski
Rubel białoruski (biał. беларускі рубель) – jednostka monetarna Republiki Białorusi równa 100 kopiejkom, wprowadzona do obiegu w roku 1992, po uzyskaniu przez Białoruś niepodległości.
Banknot 200 rubli serii z 2009 r. (w obiegu od 1 lipca 2016 r.) | |
Kod ISO 4217 |
BYN |
---|---|
Symbol |
Br |
Państwo | |
Bank centralny | |
Poziom inflacji |
16,2% (2015 kwiecień)[1] |
Podział |
1 rubel = 100 kopiejek |
Banknoty |
5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 rubli |
Monety |
1, 2, 5, 10, 20, 50 kopiejek |
Rubel białoruski miał oznaczenie według standardu ISO 4217 BYB do 2000 r., BYR do czerwca 2016 r., a obecnie jest oznaczony symbolem BYN.
Historia
edytujPierwsze banknoty wprowadzone w 1992 r. miały nominały 50 kopiejek oraz 1, 3, 5, 10, 25, 50 i 100 rubli. Jako oficjalny środek płatniczy niepodległego państwa białoruskiego w momencie wprowadzenia równy był 10 rublom państw nieistniejącego już ZSRR. Kolejne banknoty wprowadzane do obiegu, o nominale 200, 500 (1992), 1000 (1993) i 5000 (1994) rubli, opatrzono wizerunkami miast i budynków białoruskich.
Wraz z narastającą inflacją do obiegu wprowadzono nową serię banknotów, tym razem o wymiarach 150×69 i 150×74 mm. Zachowano rozpoczętą w 1992 roku stylistykę. Kolejno pojawiały się nominały 20 000 (1994), 50 000 (1995), 100 000 (1996), 500 000 (1998), 1 000 000 i 5 000 000 (1999) rubli.
1 stycznia 2000 roku dekretem prezydenta Aleksandra Łukaszenki przeprowadzono denominację, polegającą na skreśleniu 3 zer. Do obiegu zostały wprowadzone ruble (BYR) o nominałach 1, 5, 10 (mały format), 20, 50, 100, 500, 1000 oraz 5000 rubli (duży format). Kolejny nominał – 10 000 rubli wprowadzono do obiegu już w roku 2001. W roku 2002 w obiegu pojawiły się banknoty o nominałach 20 000 i 50 000 rubli, a w roku 2005 – 100 000 rubli białoruskich.
1 października 2001 roku zostały wydrukowane kolekcjonerskie banknoty o nominałach 1, 5, 10, 20, 50, 100, 500, 1000, 5000 i 10000 rubli z nadrukiem "MILLENNIUM", serią aa, oraz nietypową niską numeracją. Banknoty zostały wydrukowane z okazji drugiego tysiąclecia.
Na dzień 1 stycznia 2005 planowano wycofanie tej waluty z obiegu i zastąpienie jej rublem rosyjskim, co miało być naturalną konsekwencją wprowadzenia rosyjsko-białoruskiej unii walutowej. Na skutek nieporozumień pomiędzy władzami obydwu państw do urzeczywistnienia tej unii jednak nie doszło[2].
1 stycznia 2009 wprowadzono nieoczekiwaną dewaluację rubla białoruskiego o 20%. Nieoczekiwaną, ponieważ jeszcze w połowie grudnia Aleksander Łukaszenka uspokajał naród, że kurs rubla jest stabilny.
24 maja 2011 wprowadzono nieoczekiwaną dewaluację rubla białoruskiego o 54%. Nieoczekiwaną, ponieważ jeszcze w marcu Aleksander Łukaszenka i Piotr Prakapowicz uspokajali naród, że kurs rubla jest stabilny i dewaluacji nie będzie.
12 marca 2012 roku w rezultacie przekraczającej 100% inflacji wprowadzono do obiegu banknot o nominale 200 000 rubli (ok. 24,50 USD w dniu wprowadzenia do obiegu).
1 lipca 2016 roku na Białorusi przeprowadzona została denominacja rubla białoruskiego. Jeden nowy rubel odpowiada 10 000 starych rubli. Po raz pierwszy w historii Białorusi w obiegu pojawiły się także monety[3]. Do obiegu trafiło 7 banknotów o nominale: 5, 10, 20, 50, 100, 200 i 500 rubli oraz 8 monet o nominałach: 1, 2, 5, 10, 20, 50 kopiejek, 1 rubel i 2 ruble. Banknoty przedstawiają obiekty architektoniczne i zabytki Białorusi. „Stare” banknoty były w obiegu do końca 2016 roku, potem możliwa jest ich wymiana w bankach.
Banknoty
edytujPierwszy rubel (1992–1999)
edytujSeria 1992[4][5] | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Awers | Rewers | Nominał | Wymiary | Opis | Znak Wodny | Druk | Zabezpieczenia | Data | ||||
Awers | Rewers | Druku | Wprowadzenia | Wycofania | Wymiany | |||||||
50 kopiejek | 105 × 53 mm | Wiewiórka pospolita | Pogoń | Figury geometryczne | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne | Znak wodny i UV | 1992 | 25 maja 1992 | 1 stycznia 2001 | 31 grudnia 2000 | ||
1 rubel | Zając | Numeracja, znak wodny i UV | ||||||||||
3 ruble | Bóbr europejski | |||||||||||
5 rubli | Wilk | |||||||||||
10 rubli | Ryś | |||||||||||
25 rubli | Łoś | |||||||||||
50 rubli | Niedźwiedź | |||||||||||
100 rubli | Żubr | |||||||||||
200 rubli | Mińsk | 8 grudnia 1992 | ||||||||||
500 rubli | Plac Zwycięstwa w Mińsku | |||||||||||
1000 rubli | Budynek Narodowej Akademii Nauk Białorusi | 3 listopada 1993 | 31 grudnia 2003 | |||||||||
5000 rubli | Widok na Troickie Przedmieście w Mińsku | Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca | 7 kwietnia 1994 | |||||||||
Seria 1994 | ||||||||||||
20 000 rubli | 150 × 69 mm | Budynek Narodowego Banku Białorusi | Pogoń | Wieża i drzewo | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne, Rosja | Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca, druk wypukły, mikrodruk | 1994 | 28 grudnia 1994 | 1 stycznia 2001 r | 31 grudnia 2003 | ||
50 000 rubli | Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej |
Główne wejście do Twierdzy brzeskiej | Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej Główne wejście do Twierdzy brzeskiej |
Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca, druk wypukły, mikrodruk, recto-verso | 1995 | 15 września 1995 | ||||||
100 000 rubli | Narodowa Akademicka Opera Wielka i Dom Baletu Białorusi w Mińsku | Scena z baletu „Favourite” E.A. Hlebau | Baletnica | 1996 | 17 października 1996 | |||||||
Seria 1998 | ||||||||||||
1000 rubli | 110 × 60 mm | Budynek Narodowej Akademii Nauk Białorusi | Nominał w figurach | Figury geometryczne | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne | Numeracja, znak wodny i UV | 1998 | 16 września 1998 | 1 stycznia 2001 | 31 grudnia 2003 | ||
5000 rubli | Widok na Troickie Przedmieście w Mińsku | Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca | ||||||||||
500 000 rubli | 150 × 69 mm | Widok na Troickie Przedmieście w Mińsku | Rzeźby na frontonie Pałacu Kultury | Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku | Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca, druk wypukły, mikrodruk, recto-verso | 1 grudnia 1998 | ||||||
1 000 000 rubli | Narodowe Muzeum Sztuki Białorusi w Mińsku | Fragment obrazu Portret żony z kwiatami i owocami Jana Chruckiego | Wazon z Kwiatami | Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca, druk wypukły, mikrodruk, recto-verso, efekt kątowy | 1999 | 30 kwietnia 1999 | ||||||
5 000 000 rubli | Pałac Sportów w Mińsku | Olimpijski Kompleks Sportowy Raubicze | Narciarz | 6 września 1999 |
Drugi rubel (2000–2016)
edytujSeria 2000[6][7][5] | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Wizerunek | Nominał | Wymiary | Kolor główny | Opis | Znak wodny | Druk | Data | |||||
Awers | Rewers | Awers | Rewers | Druku | Wprowadzenia | Wycofania | Wymiany | |||||
1 rubel | 110 × 60 mm | Zielony | Budynek Narodowej Akademii Nauk Białorusi | Nominał w figurach | Figury geometryczne | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne | 2000 | 1 stycznia 2000 | 1 kwietnia 2003 | 31 stycznia 2003 | ||
5 rubli | Różowo – czerwony | Widok na Troickie Przedmieście w Mińsku | 1 grudnia 2004 | 30 czerwca 2005 | ||||||||
10 rubli | Jasnoniebieski | Budynek Narodowej Biblioteki Białorusi | 1 marca 2013 | 31 marca 2014 | ||||||||
20 rubli | 150 × 69 mm | Oliwkowo-żółty | Budynek Narodowego Banku Białorusi | Wnętrze budynku Narodowego Banku Białorusi | Stare logo Banku Białorusi | |||||||
50 rubli | Pomarańczowo-czerwony | Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej | Główne wejście do Twierdzy brzeskiej | Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej | 1 lipca 2015 | 1 lipca 2016 | ||||||
100 rubli | Jasnozielony | Narodowa Akademicka Opera Wielka i Dom Baletu Białorusi w Mińsku | Scena z baletu „Favourite” E.A. Hlebau | Baletnica | 1 stycznia 2017 | 1 stycznia 2022 | ||||||
500 rubli | 150 × 74 mm | Jasnobrązowy | Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku | Rzeźby na frontonie Pałacu Kultury | Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku | |||||||
1000 rubli | Jasnoniebieski | Narodowe Muzeum Sztuki Białorusi w Mińsku | Fragment obrazu Portret żony z kwiatami i owocami Jana Chruckiego | Wazon z Kwiatami | ||||||||
5000 rubli | Jasnofioletowy | Pałac Sportów w Mińsku | Olimpijski Kompleks Sportowy Raubicze | Narciarz | ||||||||
10 000 rubli | Różowy | Panorama miasta Witebsk | Letni amfiteatr w Witebsku | Wieża ratuszowa w Witebsku | 16 kwietnia 2001 | |||||||
20 000 rubli | Szary | Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu | Widok pałacu ze zdjęcia A. Idzikowskiego | Wazon | 21 stycznia 2002 | |||||||
50 000 rubli | Błękitny | Zamek w Mirze | Ozdobne elementy architektoniczne na zamku | Wieża Zamku w Mirze | 20 grudnia 2002 | |||||||
100 000 rubli | Pomarańczowy | Zespół zamkowy w Nieświeżu | Widok na zamek w Nieświeżu z obrazu Napoleona Ordy | Ornament, logo Banku Białorus | 15 lipca 2005 | |||||||
200 000 rubli | Jasnozielony | Muzeum Sztuki w Mohylewie | Kolaż architektoniki budynku muzeum | Kwiat, logo Banku Białorusi | 2012 (2000) | 12 marca 2012 | ||||||
Seria 2010 | ||||||||||||
50 rubli | 150 × 69 mm | Pomarańczowo-czerwony | Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej | Główne wejście do Twierdzy brzeskiej | Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne | 2010
(2000) |
29 grudnia 2010 | 1 lipca 2015 | 1 lipca 2016 | ||
50 000 rubli | 150 × 74 mm | Błękitny | Zamek w Mirze | Ozdobne elementy architektoniczne na zamku | Wieża Zamku w Mirze | 1 stycznia 2017 | 1 stycznia 2022 | |||||
Seria 2011 | ||||||||||||
100 rubli | 150 × 69 mm | Jasnozielony | Narodowa Akademicka Opera Wielka i Dom Baletu Białorusi w Mińsku | Scena z baletu „Favourite” E.A. Hlebau | Baletnica | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne | 2011
(2000) |
5 września 2011 | 1 stycznia 2017 | 1 stycznia 2022 | ||
500 rubli | 150 × 74 mm | Jasnobrązowy | Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku | Rzeźby na frontonie Pałacu Kultury | Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku | 15 marca 2011 | ||||||
1000 rubli | Jasnoniebieski | Narodowe Muzeum Sztuki Białorusi w Mińsku | Fragment obrazu Portret żony z kwiatami i owocami Jana Chruckiego | Wazon z Kwiatami | ||||||||
5000 rubli | Jasnofioletowy | Pałac Sportów w Mińsku | Olimpijski Kompleks Sportowy Raubicze | Narciarz | 25 lipca 2011 | |||||||
10 000 rubli | Różowy | Panorama miasta Witebsk | Letni amfiteatr w Witebsku | Wieża ratuszowa w Witebsku | 15 marca 2011 | |||||||
20 000 rubli | Szary | Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu | Widok pałacu ze zdjęcia A. Idzikowskiego | Wazon |
Trzeci rubel (od 2016)
edytujSeria 2009[8][7] | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Wizerunek | Nominał | Wymiary | Kolor Główny | Opis | Znak wodny | Druk | Data | |||
Awers | Rewers | Awers | Rewers | Druku | Wprowadzenia | |||||
5 rubli | 135 x 72 mm | Pomarańczowy | Baszta Kamieniecka | Kolaż na temat pierwszego osad słowiańskich | Baszta Kamieniecka | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne | 2009
2019 |
1 lipca 2016
20 maja 2019 | ||
10 rubli | 139 x 72 mm | Jasnoniebieski | Kościół Przemienienia Pańskiego w Połocku | Kolaż na temat oświecenia i druku | Kościół Przemienienia Pańskiego w Połocku | |||||
20 rubli | 143 x 72 mm | Żółty | Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu | Kolaż na temat duchowości | Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu | 2009
2020 |
1 lipca 2016
23 marca 2020 | |||
50 rubli | 147 x 72 mm | Zielony | Zamek w Mirze | Kolaż na temat sztuki | Zamek w Mirze | |||||
100 rubli | 151 x 72 mm | Turkusowy | Zamek w Nieświeżu | Kolaż na temat teatru i ludowych świąt | Zamek w Nieświeżu | 2009
2022 |
1 lipca 2016
1 lipca 2022 | |||
200 rubli | 155 x 72 mm | Fioletowy | Obwodowe Mohylewskie Muzeum Sztuk imienia P. W. Masłenikowa | Kolaż na temat rzemiosła i urbanistyki | Obwodowe Mohylewskie Muzeum Sztuk imienia P. W. Masłenikowa | 2009 | 1 lipca 2016 | |||
500 rubli | 159 x 72 mm | Różowo-Niebieski | Biblioteka Narodowa Białorusi | Kolaż na temat literatury | Biblioteka Narodowa Białorusi |
Kolekcjonerskie banknoty
edytujKolekcjonerska emisja - "MILLENNIUM"[9] | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Wizerunek | Nominał | Wymiary | Kolor Główny | Opis | Znak wodny | Druk | Nakład
(szt) |
Data | ||
Awers | Rewers | Awers | Rewers | Wprowadzenia | ||||||
1 rubel | 110 × 60 mm | Zielony | Figury geometryczne | Nominał w figurach | Figury geometryczne | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne, Rosja | 2500 | 1 października 2001 | ||
5 rubli | Różowo – czerwony | |||||||||
10 rubli | Jasnoniebieski | |||||||||
20 rubli | 150 × 69 mm | Oliwkowo-żółty | Wnętrze budynku Narodowego Banku Białorusi, Napis "MILLENNIUM" | Wnętrze budynku Narodowego Banku Białorusi | Stare logo Banku Białorusi | |||||
50 rubli | Pomarańczowo-czerwony | Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej, Napis "MILLENNIUM" | Główne wejście do Twierdzy brzeskiej | Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej | ||||||
100 rubli | Jasnozielony | Scena z baletu „Favourite” E.A. Hlebau,
Napis "MILLENNIUM" |
Narodowa Akademicka Opera Wielka i Dom Baletu Białorusi w Mińsku | Baletnica | ||||||
500 rubli | Jasnobrązowy | Rzeźby na frontonie Pałacu Kultury, Napis "MILLENNIUM" | Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku | Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku | ||||||
1000 rubli | 150 × 74 mm | Jasnoniebieski | Fragment obrazu Portret żony z kwiatami i owocami Jana Chruckiego, Napis "MILLENNIUM" | Narodowe Muzeum Sztuki Białorusi w Mińsku | Wazon z Kwiatami | |||||
5000 rubli | Jasnofioletowy | Olimpijski Kompleks Sportowy Raubicze, Napis "MILLENNIUM" | Pałac Sportów w Mińsku | Narciarz | ||||||
10000 rubli | Różowy | Letni amfiteatr w Witebsku, Napis "MILLENNIUM" | Panorama miasta Witebsk | Wieża ratuszowa w Witebsku | ||||||
Kolekcjonerska emisja - "10 lat Narodowego Banku Białorusi"[10] | ||||||||||
20 rubli | 150 × 69 mm | Oliwkowo-żółty | Wnętrze budynku Narodowego Banku Białorusi | Budynek Narodowego Banku Białorusi, stare logo Banku Białorusi z napisem 1991-2001 | Stare logo Banku Białorusi | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne, Rosja | 5500 | 1 stycznia 2001 | ||
Kolekcjonerska emisja - "20 lat Narodowego Banku Białorusi"[11] | ||||||||||
20000 rubli | 150 × 74 mm | Szary | Widok pałacu ze zdjęcia A. Idzikowskiego | Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu, hologram z logiem Banku Białorusi, poniżej napis 1991-2011 | Wazon z Kwiatami | "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne, Rosja | 3000 | 1 grudnia 2010 |
Przypisy
edytuj- ↑ [1] (ang.).
- ↑ Witold Repetowicz: „Zamiana rubla na rubel”, Unia&Polska nr 6 (101), wrzesień 2003.
- ↑ Białorusini już nie będą milionerami | Kurier Wileński [online], kurierwilenski.lt [dostęp 2017-11-20] (pol.).
- ↑ y, Выведенные из обращения банкноты Национального банка Республики Беларусь [online] .
- ↑ a b Сроки и условия обмена банкнот, выпущенных в обращение Национальным банком Республики Беларусь | Национальный банк Республики Беларусь [online], www.nbrb.by [dostęp 2020-12-31] (ros.).
- ↑ Banknotes of the National Bank of the Republic of Belarus in Circulation. [dostęp 2009-07-29]. (ang.).
- ↑ a b NBP, Białoruś [online] .
- ↑ Находящиеся в обращении банкноты Национального банка образца 2009 года | Национальный банк Республики Беларусь [online], www.nbrb.by [dostęp 2019-03-24] .
- ↑ y, Памятныя банкноты "MILLENNIUM" [online] .
- ↑ y, Памятны банкнот, прысвечаны 10-годдзю Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь [online] .
- ↑ y, Памятны банкнот, прысвечаны 20-годдзю Нацыянальнага банка Рэспублiкi Беларусь [online] .