Prezydent Miasta Krakowa
Prezydent Miasta Krakowa – najwyższy organ wykonawczy Miasta Krakowa. Jest zwierzchnikiem służbowym pracowników urzędu miasta, zwierzchnikiem kierowników miejskich jednostek organizacyjnych, a także służb, inspekcji i straży. Urząd ten został powołany 16 kwietnia 1792 roku, a jego powstanie wiązało się z wprowadzeniem 18 kwietnia 1791 Prawa o miastach.
 Herb Krakowa | |
| Obecny prezydent | |
 Obecny prezydent – Aleksander Miszalski | |
| Stanowisko | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
16 kwietnia 1792 |
| Pierwszy prezydent | |
| Długość kadencji |
5 lat |
| Obecny prezydent | |
| Obecny od |
7 maja 2024 |
| Siedziba |
Urząd Miasta Krakowa, Pałac Wielopolskich, Plac Wszystkich Świętych 3-4, Kraków |
| Strona internetowa | |
Wybór
edytujPrezydent Krakowa zgodnie z Kodeksem wyborczym z 2011 r. wybierany jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym w trakcie ogólnopolskich wyborów samorządowych, które odbywają się co 5 lat[1].
Przedmiot działalności i kompetencje Prezydenta
edytujUstawowo Prezydentowi przynależy władza wykonawcza, wykonuje on uchwały Rady Miasta Krakowa i zadania określone przepisami prawa, kieruje bieżącymi sprawami Miasta oraz reprezentuje je na zewnątrz. Wykonuje także zadania zarządu powiatu i starosty[2]. Do zadań Prezydenta należy w szczególności:
- przygotowywanie projektów uchwał Rady Miasta Krakowa
- określanie sposobu wykonywania podjętych uchwał
- gospodarowanie mieniem komunalnym
- wykonywanie budżetu
- zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
- opracowywanie planu operacyjnej ochrony przed powodzią.
Prezydent wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Miasta Krakowa, miejskich jednostek organizacyjnych oraz powiatowych służb, inspekcji i straży. Prezydent może powierzyć prowadzenie – w swoim imieniu – określonych spraw Miasta Zastępcom oraz Sekretarzowi Miasta.
Lista prezydentów Krakowa
edytuj| Lp. | Imię i nazwisko | Rozpoczęcie sprawowania urzędu | Zakończenie sprawowania urzędu | Długość
urzędowania |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Franciszek Wielopolski (ur. 21 września 1732, zm. 14 stycznia 1809) |
16 kwietnia 1792 | 11 września 1792 | 149 dni |
| 2 | Maciej Bajer (ur. ok. 1730, zm. po 1800) |
12 września 1792 | 5 marca 1794 | 540 dni |
| 3 | Filip Nereusz Lichocki (ur. 28 maja 1749, zm. 28 sierpnia 1806) |
6 marca 1794 | 23 kwietnia 1794 | 49 dni |
| 4 | Michał Wohlman (ur. przed 1740, zm. ?) |
24 kwietnia 1794 | 14 czerwca 1794 | 52 dni |
| 5 | Maciej Bajer (ur. ok. 1730, zm. po 1800) |
15 czerwca 1794 | 31 października 1798 | 1600 dni |
Po III Rozbiorze Polski Kraków został włączony do Monarchii Habsburgów.
| Lp. | Imię i nazwisko | Rozpoczęcie sprawowania urzędu | Zakończenie sprawowania urzędu | Długość
urzędowania |
|---|---|---|---|---|
| 6 | Filip Nereusz Lichocki (ur. 28 maja 1749, zm. 28 sierpnia 1806) |
1 listopada 1798 | 31 sierpnia 1802 | 1399 dni |
| 7 | Dominik Drdatzki | 1 września 1802 | 1805 | ok. 2,5 roku |
| 8 | Józef Gollmayer | 1805 | 1810 | ok. 5 lat |
| 9 | Stanisław Kostka Zarzecki | 1 grudnia 1810 | 2 listopada 1815 | 1798 dni |
Państwo to zostało utworzone 18 października 1815 roku z południowego skrawka Księstwa Warszawskiego i było półdemokratyczną republiką konstytucyjną opartą na Kodeksie Napoleona i własnej konstytucji. Wolne Miasto (popularnie: rzeczypospolita krakowska) stało się ostoją dla osób z pozostałych zaborów i powstańczym „korytarzem”.
| Lp. | Imię i nazwisko | Rozpoczęcie sprawowania urzędu | Zakończenie sprawowania urzędu | Długość
urzędowania |
|---|---|---|---|---|
| 10 | Józef Matecki (ur. 1776, zm. 1819) |
1 stycznia 1816 | 11 kwietnia 1816 | 102 dni |
| 11 | Feliks Grodzicki (ur. ok. 1760, zm. 1838) |
11 kwietnia 1816 | 31 lipca 1816 | 112 dni |
Po powstaniu krakowskim, zorganizowanym przeciwko dominacji austriackiej, ale i faktycznie przeciwko trzem zaborcom naraz (czyli tzw. „państwom opiekuńczym”), miasto zostało w 1846 roku zaanektowane przez Austrię, w której granicach pozostawało aż do roku 1918. Nazwę Wolne Miasto Kraków zastąpiono nową: Wielkie Księstwo Krakowskie.
| Lp. | Imię i nazwisko | Rozpoczęcie sprawowania urzędu | Zakończenie sprawowania urzędu | Długość
urzędowania |
|---|---|---|---|---|
| 12 | Józef Walenty Krzyżanowski (ur. 1799, zm. 19 kwietnia 1849) |
7 października 1848 | 19 kwietnia 1849 | 195 dni |
| 13 | Ignacy Paprocki | 19 kwietnia 1849 | 27 czerwca 1853 | 1531 dni |
| 14 | Fryderyk Tobiaszek (ur. ok. 1803, zm. 28 sierpnia 1856) |
1 lipca 1853 | 28 sierpnia 1856 | 1155 dni |
| 15 | Andrzej Seidler-Wiślański (ur. 4 sierpnia 1812, zm. 1 kwietnia 1895) |
26 października 1856 | 12 września 1866 | 3609 dni |
| 16 | Józef Dietl (ur. 24 stycznia 1804, zm. 18 stycznia 1878) |
13 września 1866 | 18 czerwca 1874 | 2836 dni |
| 17 | Mikołaj Zyblikiewicz (ur. 28 listopada 1823, zm. 16 maja 1887) |
2 lipca 1874 | 7 lutego 1881 | 2413 dni |
| 18 | Ferdynand Weigel (ur. 31 grudnia 1826, zm. 28 czerwca 1901) |
17 lutego 1881 | 17 września 1884 | 1309 dni |
| 19 | Feliks Szlachtowski (ur. 20 listopada 1820, zm. 11 marca 1896) |
17 września 1884 | 10 maja 1893 | 3158 dni |
| 20 | Józef Friedlein (ur. 4 lutego 1831, zm. 25 maja 1917) |
24 maja 1893 | 7 lipca 1904 | 4062 dni |
| 21 | Juliusz Leo (ur. 15 września 1861, zm. 21 lutego 1918) |
11 lipca 1904 | 21 lutego 1918 | 4974 dni |
| 22 | Jan Kanty Federowicz (ur. 6 sierpnia 1858, zm. 13 lipca 1924) |
6 marca 1918 | 13 lipca 1924 | 2322 dni |
| Lp. | Imię i nazwisko | Rozpoczęcie sprawowania urzędu | Zakończenie sprawowania urzędu | Długość
urzędowania |
|---|---|---|---|---|
| 23 | Zdzisław Wawrausch (ur. 1865, zm. 1932) |
21 lipca 1924 | 18 lipca 1925 | 363 dni |
| 24 | Witold Ostrowski (ur. 15 czerwca 1875, zm. 14 sierpnia 1942) |
21 lipca 1925 | 4 czerwca 1926 | 319 dni |
| 25 | Karol Rolle (ur. 1 kwietnia 1871, zm. 28 listopada 1954) |
19 czerwca 1926 | 13 lipca 1931 | 1851 dni |
| 26 | Władysław Belina-Prażmowski (ur. 3 maja 1888, zm. 13 października 1938) |
16 lipca 1931 | 11 lutego 1933 | 577 dni |
| 27 | Mieczysław Kaplicki (ur. 12 grudnia 1875, zm. 7 sierpnia 1959) |
16 lutego 1933 | 1 lutego 1939 | 2177 dni |
| 28 | Bolesław Czuchajowski (ur. 23 lipca 1896, zm. 3 lipca 1941) |
21 kwietnia 1939 | 3 września 1939 | 136 dni |
W czasach okupacji niemieckiej władza w Krakowie została przekazana pod kontrolę niemieckich prezydentów-komisarzy. 20 września 1939 prezydent Stanisław Klimecki został usunięty z funkcji i aresztowany, co równocześnie oznaczało likwidację polskiego rządu miasta. Na czele Zarządu Miasta Krakowa stanął nadburmistrz Drezna Ernst Zörner. W czasie okupacji hitlerowskiej Kraków funkcjonował jako stolica Generalnego Gubernatorstwa.
| Lp. | Imię i nazwisko | Rozpoczęcie sprawowania urzędu | Zakończenie sprawowania urzędu | Długość
urzędowania |
|---|---|---|---|---|
| 29 | Stanisław Klimecki (ur. 20 listopada 1883, zm. 11 grudnia 1942) |
3 września 1939 | 20 września 1939 | 17 dni |
(Stadthauptmann der Stadt Krakau) Starostowie miejscy Krakowa jako stolicy Generalnego Gubernatorstwa:
Mimo faktu, że prawodawstwo niemieckie nakazywało powołanie miejscowego burmistrza (prezydenta) odstąpiono od tego i obowiązki jego pełnił równocześnie niemiecki Stadthauptmann.
| # | Imię i nazwisko | Rozpoczęcie sprawowania funkcji | Zakończenie sprawowania funkcji | Długość sprawowania
funkcji |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ernst Zörner[3] (ur. 27 czerwca 1895, zm. 21 grudnia 1945) |
20 września 1939 | 22 lutego 1940 | 156 dni |
| 2 | Carl Gottlob Schmid[3] (1889–1966) | 23 lutego 1940 | marzec 1941 | ok. 13 miesięcy |
| 3 | Rudolf Pavlu[3] (ur. 15 lipca 1902, zm. 1949) |
kwiecień 1941 | kwiecień 1943 | ok. 2 lata |
| 4 | Josef Krämer[3] (1904–1980) | kwiecień 1943 | 18 stycznia 1945 | ok. 21 miesięcy |
| Lp. | Imię i nazwisko | Rozpoczęcie sprawowania urzędu | Zakończenie sprawowania urzędu | Długość
urzędowania |
|---|---|---|---|---|
| 30 | Aleksander Żaruk-Michalski (ur. 26 lutego 1906, zm. 22 listopada 1992) |
21 stycznia 1945 | 2 lutego 1945 | 13 dni |
| 31 | Alfred Fiderkiewicz (ur. 2 sierpnia 1886, zm. 8 czerwca 1972) |
5 lutego 1945 | 11 czerwca 1945 | 126 dni |
| 32 | Stefan Wolas (ur. 13 czerwca 1897, zm. 14 lutego 1976) |
14 czerwca 1945 | 6 października 1947 | 845 dni |
| 33 | Henryk Dobrowolski (ur. 1904, zm. 7 lutego 1985) |
6 października 1947 | 6 czerwca 1950 | 975 dni |
| 34 | Marcin Waligóra (ur. 1906, zm. 1979) |
6 czerwca 1950 | 7 kwietnia 1954 | 1402 dni |
| 35 | Tadeusz Mrugacz (ur. 3 lipca 1907, zm. 1 lutego 1978) |
7 kwietnia 1954 | 24 października 1957 | 1297 dni |
| 36 | Wiktor Boniecki (ur. 17 kwietnia 1918, zm. 2 kwietnia 1997) |
24 października 1957 | 6 listopada 1959 | 744 dni |
| 37 | Zbigniew Skolicki (ur. 6 sierpnia 1908, zm. 28 listopada 1971) |
6 listopada 1959 | 5 czerwca 1969 | 3500 dni |
| 38 | Jerzy Pękala (ur. 30 września 1929) |
6 czerwca 1969 | 26 kwietnia 1978 | 3246 dni |
| 39 | Edward Barszcz (ur. 3 kwietnia 1928, zm. 25 maja 1981) |
27 kwietnia 1978 | 20 czerwca 1980 | 786 dni |
| 40 | Józef Gajewicz (ur. 12 marca 1944) |
26 września 1980 | 8 grudnia 1982 | 804 dni |
| 41 | Tadeusz Salwa (ur. 11 grudnia 1943, zm. 12 czerwca 2014) |
9 grudnia 1982 | 13 stycznia 1990 | 2593 dni |
| Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko (partia polityczna) |
Objęcie urzędu |
Złożenie urzędu |
Długość urzędowania |
|---|---|---|---|---|---|
| 42. | Jerzy Rościszewski (PPZ) (1935–2020) |
9 lutego 1990(dts) | 20 czerwca 1990(dts) | 131 dni | |
| 43. | Jacek Woźniakowski (1920–2012) |
20 czerwca 1990(dts) | 11 stycznia 1991(dts) | 113 dni | |
| 44. | Krzysztof Bachmiński (ur. 1951) |
7 lutego 1991(dts) | 30 września 1992(dts) | 601 dni | |
| 45. | Józef Lassota (UW) (ur. 1943) |
9 października 1992(dts) | 4 listopada 1998(dts) | 2217 dni | |
| 46. | Andrzej Gołaś (RS AWS) (ur. 1946) |
4 listopada 1998(dts) | 19 listopada 2002(dts) | 1476 dni | |
| 47. | Jacek Majchrowski (ur. 1947) |
19 listopada 2002(dts) | 7 maja 2024(dts) | 7840 dni | |
| 48. | Aleksander Miszalski (PO) (ur. 1980) |
7 maja 2024(dts) | nadal | 200 dni |
Przypisy
edytuj- ↑ Art. 1 pkt 3, art 2 pkt 2 i art. 3 pkt 2 Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).
- ↑ Kraków jest miastem na prawach powiatu.
- ↑ a b c d „Komisarz miasta Krakowa” z nadania okupacyjnych władz niemieckich.