Progress (statek kosmiczny)

Progress jest zbliżony kształtem i rozmiarami do Sojuza. Składa się z trzech modułów:

• Ciśnieniowego modułu przedniego, zawierającego zaopatrzenie dla załogi, m.in. żywność - świeżą i pakowaną, ubrania, wyposażenie naukowe i korespondencję. Urządzenie cumownicze jest podobne do tego stosowanego w pojazdach Sojuz - z dodatkowymi przewodami na paliwo i utleniacz.
• Moduł lądownika zastąpiono niehermetycznym modułem paliwowym, o przewodach biegnących po zewnętrznej powierzchni pojazdu. Dzięki takiemu rozwiązaniu, ewentualny wyciek toksycznych gazów nie doprowadziłby do zanieczyszczenia atmosfery stacji.
• Moduł napędowy pozostał w niezmienionej formie w stosunku do modułu Sojuza, i zawiera silniki manewrowe wykorzystywane przy automatycznym dokowaniu.

Oszczędności masy w stosunku do Sojuza wynikały z tego, iż Progress był z założenia pojazdem bezzałogowym i niezdolnym do powrotu z orbity. Nie potrzebował więc ciężkich systemów podtrzymywania życia, ani osłon termicznych. Pojazd nie musiał także dzielić się na osobne moduły. Po odłączeniu od stacji, pojazd odpala rakiety hamujące i spala się w atmosferze.

Projekt pojazdu opracowało Центральное конструкторское бюро экспериментального машиностроения (ЦКБЭМ) (obecnie RKK Energia). Prace nad pojazdem rozpoczęto w 1973 roku, pod oznaczeniem 11F615A15. Projekt ukończono w lutym 1974 roku, a pierwszy pojazd był gotowy do startu w listopadzie 1977 roku. Progress 1 wystrzelono 20 stycznia 1978 roku przy pomocy rakiety wynoszącej pojazdy Sojuz.

Pierwsza wersja pojazdu miała masę 7,02 t i zabierała 2,3 t ładunku - 30% masy startowej. Miał on tę samą średnicę, co Sojuz - 2,2 metra, ale był nieco dłuższy - 8 metrów. Lot automatycznego pojazdu trwał 3 dni, tyle samo, co Sojuza. Progress był w stanie pozostawać zacumowany do stacji przez jeden miesiąc.

Pierwsza wersja pojazdu pozostawała w służbie do maja 1990 roku.

 

• Masa startowa: 7020 – 7249 kg
• Masa ładunku: (Progress 1-24) ~2300 kg
• Masa ładunku: (Progress 24-42) ~2500 kg
• Długość: 7,94 m
• Średnica modułów towarowych: 2,2 m
• Maksymalna średnica: 2,72 m
• Objętość ładowni: 6,6 m³

Ulepszona wersja pojazdu o nazwie Progress M (oznaczenie producenta: 7K-TGM) pierwszy lot odbyła w sierpniu 1989 roku. Pierwsze 43 loty były na stację Mir; potem używano transportowca do zaopatrywania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Do sierpnia 2014 roku, statki wykonały 56 lotów do ISS^[1].

Wersja Progress M została wyposażona w usprawnienia pochodzące z pojazdów Sojuz-T i Sojuz-TM. Była w stanie wykonywać loty automatyczne o czasie do 30 dni i wynosić o 100 kg ładunku więcej. Była także w stanie - po raz pierwszy - transportować niewielkie ładunki z powrotem na Ziemię, dzięki kapsule Raduga. Kapsuła była w stanie pomieścić ładunki o masie do 150 kg. Wersja ta była także pierwszą wyposażoną w panele słoneczne.

Kolejna modyfikacja pojazdu Progress, wyposażona w nowy cyfrowy komputer pokładowy TsVM-101 i system telemetrii MBITS^[2] po raz pierwszy została wystrzelona 26 listopada 2008 roku z kosmodromu Bajkonur^[3].

Pojazd należy do tzw. serii 400 (oznaczenie GRAU: 11F615A60), a wszystkie wprowadzone w nim udoskonalenia wykorzystane zostały potem w produkcji pojazdu załogowego Sojuz-TMA-M^[4]. Występuje także pod oznaczeniem Progress M-M.

 

• Masa startowa: 7130 kg
• Masa ładunku: 2600 kg
• Masa ładunku stałego: 1500 kg
• Masa ładunku płynnego: 1540 kg
• Długość: 7,23 m
• Rozpiętość baterii słonecznych: 10,6 m
• Objętość ładowni hermetycznej: 7,6 m³
• Średnica modułów towarowych: 2,2 m
• Maksymalna średnica: 2,72 m

Progress M1 - kolejny wariant pojazdu, przystosowany do przewożenia większej ilości paliwa (a mniejszej całkowitej masy ładunku)^[5][6]. Od pierwszego wystrzelenia w 2000 roku^[7] odbyło się 11 lotów tej wersji.

• Masa: 7,150 kg
• Masa ładunku: 2,230 kg
• Masa ładunku stałego: 1,800 kg
• Masa ładunku płynnego: 1,950 kg

 

Progress MS ulepszona wersja pojazdu, którego pierwszy start odbył się 21 grudnia 2015 roku^[8]. Dokonano w nim następujących zmian^[9]:

• Nowy zewnętrzny przedział towarowy pozwalający na wypuszczanie satelitów. Każdy taki przedział może przenosić do czterech pojemników.
• Dodatkowe zapasowe systemy silników elektrycznych używane przy dokowaniu i hermetyzacji połączenia.
• Ulepszona osłona przeciw mikrometeorytom wraz z zapasowymi panelami w przedziale towarowym.
• Systemy łączności z rosyjskimi satelitami telekomunikacyjnymi Луч, umożliwiające śledzenie i sterowanie pojazdem gdy znajduje się poza zasięgiem naziemnych stacji kontrolnych.
• Autonomiczny system nawigacji GNNS, pozwalający na orientację statku na orbicie bez kontaktu ze stacjami naziemnymi.
• Możliwość bezpośredniej łączności radiowej z bazą orbitalną, co pozwala na nawigację w czasie rzeczywistym.
• Cyfrowe systemy radiowe, zapewniające lepszy przesył obrazu przy operacjach dokowania.
• Dotychczasowy ukraiński system radiowy został zastąpiony przez nowy system UCTS.
• Wersja systemu zbliżania Kurs zmieniona z Kurs A, na cyfrowy Kurs NA.

• Automatyczny Statek Transportowy (ATV)
• Dragon (statek kosmiczny)
• lista bezzałogowych lotów kosmicznych do ISS