Powiat puławski

Powiat puławski
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
TERC	0614
Siedziba	Puławy
Starosta	Teresa Gutowska
Powierzchnia	933 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 112 384
• gęstość	121,3 os./km²
Urbanizacja	49,54%
Tablice rejestracyjne	LPU
	Adres urzędu:al. Królewska 19; 24-100 Puławy
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin miejsko-wiejskich	2
Liczba gmin wiejskich	8
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat puławski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1867^[2] (jako powiat nowoaleksandryjski), w obecnej formie od przeprowadzonej w 1999 reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Puławy.

Podział administracyjny

stan na 1 stycznia 2010 roku

Gmina	Powierzchnia	Ludność	Gęstość	Siedziba
Gmina miejska
Puławy	50,49 km²	50 035	964,6 os./km²	Puławy
Gminy miejsko-wiejskie
Kazimierz Dolny	30,44 km²	3522	115,35 os./km²	Kazimierz Dolny
Nałęczów	13,82 km²	4250	307,5 os./km²	Nałęczów
Gminy wiejskie
Baranów	85,03 km²	4241	49,9 os./km²	Baranów
Janowiec	79 km²	3611	45,7 os./km²	Janowiec
Końskowola	89,63 km²	9010	100,5 os./km²	Końskowola
Kurów	101,3 km²	7892	78 os./km²	Kurów
Markuszów	40,39 km²	3021	74,8 os./km²	Markuszów
Puławy	160,81 km²	11 157	69,4 os./km²	Puławy
Wąwolnica	62,15 km²	4998	80,4 os./km²	Wąwolnica
Żyrzyn	128,77 km²	6599	51,3 os./km²	Żyrzyn

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	117 167	100	60 757	51,86	56 410	48,14
Miasto	58 033	49,53	30 750	26,24	27 283	23,29
Wieś	59 134	50,47	30 007	25,61	29 127	24,86

Piramida wieku mieszkańców powiatu puławskiego w 2014 roku^[3].

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[4] powiat zamieszkiwały 113 173 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 112 835 osób^[5].

Gospodarka

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 2,3 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 4,8% do aktywnych zawodowo^[6].

Historia

Grobowiec Józefa Orłowskiego w Końskowoli

W dokumentach Jana Długosza (Liber Beneficjorum) wspomniane są wsie obecnego powiatu puławskiego: Jaworzec, Karczmiska Pierwsze, Rzeczyca, Skowieszyn, Wietrzna Góra (obecny Kazimierz Dolny) i Wojszyn, które należały do benedyktynów z Łysej Góry, a później do norbertanek ze Zwierzyńca pod Krakowem (wiek XI i XII).
W latach 1867–1915 (na mocy ukazu carskiego z 1867) w guberni lubelskiej istniał powiat nowoaleksandryjski.
W 1945 roku siedzibą powiatu był pałac w Olesinie.

Starostowie puławscy

do uzupełnienia lata 1867–1918 i 1945–1975

Zygmunt Skrzyński (6 grudnia 1918 – 3 sierpnia 1923)^[a]^[7]
Antoni Barnat (3 sierpnia 1923 – 10 stycznia 1927)
Aleksander Wiszniewski (10 stycznia 1927 – 4 czerwca 1932)
Mieczysław Lutman (4 czerwca 1932 – 11 października 1937)
Alojzy Kaczmarczyk (11 października 1937–wrzesień 1939)

Stefan Lewtak (30 września 1944–czerwiec 1950?)

Piotr Hołosyniuk (1959–1963)^[b]
Zdzisław Pietroń (1970–1973)^[c]

Henryk Wieczorek (19 listopada 1998 – 19 listopada 2002)^[8]
Marian Żaba (19 listopada 2002 – 5 grudnia 2006)
Sławomir Kamiński (5 grudnia 2006 – 2 grudnia 2010)
Witold Popiołek (2 grudnia 2010 – 22 listopada 2018)
Danuta Smaga (22 listopada 2018 – 7 maja 2024)
Teresa Gutowska (7 maja 2024 – nadal)^[9]

Interesujące zabytki architektury i kultury

Puławy – zespół pałacowo-parkowy Czartoryskich (pałac, Świątynia Sybilli, Domek Gotycki, Kościół rotundowy).
Kazimierz Dolny – pięknie położone miasto z cennym układem urbanistycznym (rynkiem, kamienicami, kościołami, ruinami zamku, basztą i spichlerzami).
Bochotnica – ruiny zamku z XIII wieku, renesansowe mauzoleum Jana z Oleśnickich, młyn wodny z XIX wieku i liczne wąwozy
Nałęczów – park zdrojowy z pijalnią, pałac Małachowskich, wille z XIX/XX wieku, kaplica.
Gołąb – manierystyczny kościół z XVII w., Kaplica Loretańska.
Wąwolnica – kaplica z XIV w. z figurką Matki Boskiej Kębelskiej (miejsce licznych pielgrzymek) i kościół z pocz. XX w.
Janowiec – ruiny zamku z XVI w., kościół późnorenesansowy z fragmentami gotyckiego z XIV wieku, skansen.
Kurów – kościół z późnogotyckim prezbiterium z XVI wieku, rozbudowany w XVII w., zespół pałacowo-parkowy w Olesinie
Łany – drewniany kościół mariawitów, z początków XX wieku.
Markuszów – kościoły z XVII w.
Końskowola – kościół farny z XVI–XVIII w. – mauzoleum Tęczyńskich, kościół szpitalny z 1613, obronna kamienica Tęczyńskich z XVI w., cmentarz ewangelicko-augsburski z XVIII/XIX w.
Góra Puławska – zabytkowy kościół z XVIII w. pw. św. Wojciecha oraz dzwonnica.

Sąsiednie powiaty

Uwagi

↑ Początkowo jako komisarz ludowy na powiat puławski, później komisarz powiatowy, wreszcie starosta.
↑ Jako przewodniczący Prezydium Powiatowej Rady Narodowej.
↑ Jako przewodniczący Prezydium Powiatowej Rady Narodowej.

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ Powiat puławski ma 150 lat. Wręczyli odznaki za zasługi. dziennikwschodni.pl, 2017-06-11.
↑ Powiat puławski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, Tabl. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 r., 30 czerwca 2020 .
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-06] (pol.).
↑ Tadeusz Radzik: Administracja państwowa i samorządowa Puław w latach 1918–1939.
↑ Na podstawie: Słownik biograficzny współczesnych starostów. Rafał Rudka (red.). T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 29. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-09-12].
↑ Powiat puławski: Teresa Gutowska nowym starostą. radio.lublin.pl, 7 maja 2024. [dostęp 2024-05-11].

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Starostwa Powiatowego w Puławach

[7] Początkowo jako komisarz ludowy na powiat puławski, później komisarz powiatowy, wreszcie starosta.

[9] Jako przewodniczący Prezydium Powiatowej Rady Narodowej.

[10] Jako przewodniczący Prezydium Powiatowej Rady Narodowej.

[1] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] Powiat puławski ma 150 lat. Wręczyli odznaki za zasługi. dziennikwschodni.pl, 2017-06-11.

[populacja2016-3] Powiat puławski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[4] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[5] GUS, Tabl. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 r., 30 czerwca 2020 .

[6] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-06] (pol.).

[8] Tadeusz Radzik: Administracja państwowa i samorządowa Puław w latach 1918–1939.

[11] Na podstawie: Słownik biograficzny współczesnych starostów. Rafał Rudka (red.). T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 29. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-09-12].

[12] Powiat puławski: Teresa Gutowska nowym starostą. radio.lublin.pl, 7 maja 2024. [dostęp 2024-05-11].

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[b]

[c]

[8]

[9]