Pokój paryski (1763)

Pokój paryski 1763
	; Ameryka Północna w 1750, przed wojną siedmioletnią; posiadłości: brytyjskie; francuskie; hiszpańskie;
Data	10 lutego 1763
Miejsce	Paryż
Wynik	koniec wojny siedmioletniej (1756-1763)
Strony traktatu
Wielka Brytania; Królestwo Prus; Portugalia	Królestwo Francji; Hiszpania; Monarchia Habsburgów; Imperium Rosyjskie
Przywódcy
John Russell	César Gabriel de Choiseul-Praslin; Jerónimo Grimaldi

Pokój paryski – traktat pokojowy podpisany w Paryżu 10 lutego 1763 przez Wielką Brytanię, Francję i Hiszpanię. Traktat ten, razem z traktatem podpisanym 15 lutego w Hubertusburgu przez Prusy, Austrię i Saksonię, zakończył wojnę siedmioletnią (1756-1763).

Traktat potwierdził druzgocące zwycięstwo Wielkiej Brytanii nad Francją i Hiszpanią^[1]. Postanowienia traktatu potwierdziły zajęcie przez Wielką Brytanię większości terytoriów imperium kolonialnego Francji, stworzonego w XVII i XVIII wieku. Zwycięstwo Wielkiej Brytanii polegało też na korzystnej zamianie Florydy (otrzymali ją Brytyjczycy) na Hawanę i udział w rozbiorze Luizjany, co doprowadziło do usunięcia hiszpańskiego rywala ze wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej i utworzenia wielkiej kolonii. W ten sposób kolonialne imperium brytyjskie objęło posiadłości pozaeuropejskie i władztwo mórz, co stało się podstawą supremacji Wielkiej Brytanii w skali globalnej^[2]^[3]

Postanowienia dotyczące Ameryki Północnej

Francja utraciła niemal wszystkie swoje posiadłości w Ameryce Północnej.

Wielka Brytania przejęła tzw. Nową Francję, z wyjątkiem niewielkiego archipelagu Saint Pierre i Miquelon.
Pozostałą część francuskiego imperium kolonialnego w Ameryce Północnej – Luizjanę, podzielono między Wielką Brytanię a Hiszpanię. Hiszpania przejęła część kolonii na zachód od Missisipi oraz port Nowy Orlean, zaś Wielka Brytania uzyskała resztę Luizjany.
Hiszpania oddała na rzecz Brytyjczyków Florydę.

Postanowienia dotyczące Karaibów

Wielka Brytania przejęła na Karaibach wyspy: Saint Vincent, Dominika, Tobago, Grenada i Grenadyny.
Wielka Brytania oddała Francji Gwadelupę i Martynikę, wyspy zdobyte w trakcie wojny.
Hiszpania odzyskała, zajętą przez Brytyjczyków w czasie wojny, Hawanę.

Postanowienia dotyczące Afryki

W Afryce Zachodniej Wielka Brytania uzyskała Senegal.

Postanowienia dotyczące Europy

Na Morzu Śródziemnym Francja musiała zwrócić Wielkiej Brytanii zdobytą w trakcie wojny Minorkę.
W Niemczech Francja musiała wycofać swoje wojska z okupowanych obszarów Hanoweru, Brunszwiku, Hesji i Prus.

Postanowienia dotyczące Indii

W Indiach Francja musiała oddać wszystkie miasta i twierdze zajęte po 1749.

Przypisy

↑ Historia uczy nas, że niemal zawsze dochodziło do konfrontacji pomiędzy mocarstwem starym a nowym. Wystarczy przypomnieć chociażby rywalizację pomiędzy Francją i Wielką Brytanią, która znalazła jedno ze swoich rozstrzygnięć na polach bitew XVIII-wiecznej wojny siedmioletniej https://web.archive.org/web/20160306104626/http://www.konserwatyzm.pl/artykul/2431/klotnie-w-chimerykanskiej-rodzinie Stanisław A. Niewiński Kłótnie w „chimerykańskiej” rodzinie.
↑ „Wojna 7-letnia dała Anglii absolutną przewagę na morzu, jej flota dominowała na Oceanach Atlantyckim i Indyjskim (…) Powstało pierwsze kolonialne imperium brytyjskie obejmujące bezgraniczne posiadłości europejskie i władztwo mórz. Zasada równowagi sił w stosunkach europejskich, zapewniła Anglii hegemonię w świecie(..) godziła przede wszystkim we Francję – pokonanego, lecz zawsze jeszcze groźnego przeciwnika i rywala na szlakach morskich” Z.Libiszowska: Thomas Jefferson. Ossolineum, 1984 s. 25.
↑ https://web.archive.org/web/20200218105719/http://wesulm.bravehost.com/history/sp_armada.htm Wes’s Spanish Armada Page: History, Highlights, Myths, and Muddles Top 10 myths and muddles about the Spanish Armada.

[1] Historia uczy nas, że niemal zawsze dochodziło do konfrontacji pomiędzy mocarstwem starym a nowym. Wystarczy przypomnieć chociażby rywalizację pomiędzy Francją i Wielką Brytanią, która znalazła jedno ze swoich rozstrzygnięć na polach bitew XVIII-wiecznej wojny siedmioletniej https://web.archive.org/web/20160306104626/http://www.konserwatyzm.pl/artykul/2431/klotnie-w-chimerykanskiej-rodzinie Stanisław A. Niewiński Kłótnie w „chimerykańskiej” rodzinie.

[2] „Wojna 7-letnia dała Anglii absolutną przewagę na morzu, jej flota dominowała na Oceanach Atlantyckim i Indyjskim (…) Powstało pierwsze kolonialne imperium brytyjskie obejmujące bezgraniczne posiadłości europejskie i władztwo mórz. Zasada równowagi sił w stosunkach europejskich, zapewniła Anglii hegemonię w świecie(..) godziła przede wszystkim we Francję – pokonanego, lecz zawsze jeszcze groźnego przeciwnika i rywala na szlakach morskich” Z.Libiszowska: Thomas Jefferson. Ossolineum, 1984 s. 25.

[3] ttps://web.archive.org/web/20200218105719/http://wesulm.bravehost.com/history/sp_armada.htm Wes’s Spanish Armada Page: History, Highlights, Myths, and Muddles Top 10 myths and muddles about the Spanish Armada.

[1]

[2]

[3]