Per Albin Hansson
Per Albin Hansson (ur. 28 października 1885 w Kulladal (obecnie dzielnica Malmö), zm. 6 października 1946 w Sztokholmie) – szwedzki polityk, działacz Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej, w młodości dziennikarz.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Premier Szwecji | |
| Okres |
od 24 września 1932 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Premier Szwecji | |
| Okres |
od 28 września 1936 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
Był synem murarza[1]. W latach 1917–1924 zajmował stanowisko redaktora naczelnego dziennika „Social-Demokraten”. W 1918 po raz pierwszy został wybrany deputowanym do Riksdagu, którym pozostał już do śmierci. Od 1925 do końca życia pełnił funkcję przewodniczącego Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej. Był ministrem wojny (1920), a później obrony (1920, 1921–1923, 1924–1926)[2]. Od 24 września 1932 do 19 czerwca 1936 oraz od 28 września 1936 do śmierci sprawował urząd premiera Szwecji.
Jako premier prowadził politykę interwencjonizmu i wdrażał reformy o charakterze społecznym. Nie przyjął niemieckiej propozycji o zawarciu paktu o nieagresji (maj 1935)[1].
W 1941 roku odrzucił propozycję prawicowych polityków z 1938 roku, by poszerzyć ustawę zasadniczą Królestwa Szwecji o prawa człowieka[3].
Głównym zadaniem jego trzeciego rządu stało się utrzymanie niezawisłości i neutralności Szwecji przez niedopuszczenie do czynnego zaangażowania się kraju w działania wojenne[4]. Jednym z najważniejszych wyzwań był Midsommarkrisen, czterodniowy kryzys polityczny w dniach 22–25 czerwca 1941, spowodowany niemieckim żądaniem umożliwienia przejazdu tranzytowego przez terytorium Szwecji od granicy z Norwegią do granicy z Finlandią w pełni uzbrojonej niemieckiej dywizji piechoty przy wykorzystaniu szwedzkiego taboru kolejowego[4].
Jego imieniem (Per Albin-linjen) nazywano potocznie Linię Skanii, 500-kilometrową linię fortyfikacji zbudowaną w czasie II wojny światowej w południowym Götalandzie od Båstad przez Skanię do środkowego Blekinge[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b S. Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań 2013, s. 167.
- ↑ W 1920 ministerstwo wojny przekształcono w ministerstwo obrony.
- ↑ Wojciech Chudoba, Higieniści. Z dziejów eugeniki, Wydanie II, Wołowiec, s. 243, ISBN 978-83-7536-898-7, OCLC 910337430.
- ↑ a b Johansson 1995 ↓, s. 40.
- ↑ Högberg 2000 ↓, s. 124–125.
Bibliografia
edytuj- Alf W. Johansson: Per Albin och kriget: samlingsregeringen och utrikespolitiken under andra världskriget. Sztokholm: Tidens förlag, 1995. ISBN 91-550-4238-4. (szw.).
- Leif Högberg: Skåne-linjen: (Per-Albin linjen). Det skånska kustförsvaret under andra världskriget. Skurup: L. Högberg, 2000. ISBN 91-973900-0-3. (szw.).
- Hansson Per Albin, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2014-10-18].
- Per Albin Hansson, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).
- Sveriges statsministrar genom tiderna. web.comhem.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-17)]. (szw.)
- Creating Social Democracy: A Century of the Social Democratic Labor Party in Sweden (ang.)
- Wielka Encyklopedia Radziecka (ang.)
- Den Store Danske Encyklopædi (duń.)