Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Wikipedia

Pasja

ostatnie godziny życia Jezusa Chrystusa
Ten artykuł dotyczy chrześcijaństwa. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Pasja (łac. passio – cierpienie, męka) – fragmenty Ewangelii opowiadające o męce Pańskiej – ostatnich 12 godzinach życia Jezusa Chrystusa, od pojmania w Ogrójcu do śmierci na krzyżu na wzgórzu zwanym Golgota.

Obraz Antoona van Dycka Ukrzyżowanie

Jej rozpamiętywanie stanowi treść nabożeństw Drogi krzyżowej i Gorzkich żali oraz liturgia Wielkiego Tygodnia zapoczątkowana jeszcze liturgią Niedzieli Palmowej.

W średniowieczu powstawały liczne dzieła związane z pasją, wtedy narodził się też kanon muzyki liturgicznej zwany pasją, któremu następnie towarzyszyły również teksty i rzeźby (np. Pietà), opisujące lub zawierające elementy oparte na poszczególnych epizodach Nowego Testamentu, szczególnie Ewangelii.

Chronologia Pasji według Ewangelii

edytuj
  • Jezus kończy modlitwę w Ogrójcu.
  • Pocałunek Judasza.
  • Zgraja z mieczami rzuca się na Jezusa.
  • Św. Piotr odcina ucho jednemu ze sług arcykapłanów, Malchosowi.
  • Pojmanie Jezusa.
  • Uczniowie Jezusa uciekają.
  • Za Jezusem idzie „pewien młodzieniec” (utożsamiany ze św. Markiem Ewangelistą, „odziany prześcieradłem na gołym ciele. Chcieli go chwycić, lecz on zostawił prześcieradło i nago uciekł od nich” (Mk 14,51-52).
  • W nocy ludzie pilnujący Jezusa wyszydzali Go (por. Łk 22,63-65).
  • Zaprowadzenie Jezusa do Annasza, arcykapłana, cieszącego się powagą wśród ludu.
  • Annasz pyta Jezusa o jego naukę. Jeden ze sług Annasza policzkuje Jezusa.
  • Annasz odsyła Jezusa do arcykapłana Kajfasza, swojego zięcia
  • Fałszywe świadectwa przeciw Jezusowi (por. Mk 14,55-59).
  • Zaparcie się Piotra.
  • Kajfasz odsyła Jezusa do pałacu Poncjusza Piłata (zwanego w Ewangeliach pretorium).
  • Judasz opamiętał się i przyznał do grzechu. Poszedł oddać srebrniki. Potem z rozpaczy powiesił się (por. Mt 27,3-10).
  • Piłat pyta Żydów o winę Jezusa.
  • Piłat sugeruje Żydom, by sami osądzili Jezusa. Oni jednak odrzekli, że sami nie mogą nikogo zabić.
  • Piłat przepytuje Jezusa, czy jest królem. Jezus przyznaje, że jest królem.
  • Piłat oznajmia Żydom, że Jezus jest niewinny.
  • Piłat dowiedział się, że Jezus jest Galilejczykiem, dlatego kieruje go do Heroda, „który w tych dniach również przebywał w Jerozolimie” (Łk 23,7).
  • Herod ucieszył się widząc Jezusa, „od dawna bowiem chciał Go ujrzeć, ponieważ słyszał o Nim i spodziewał się, że zobaczy jaki znak, zdziałany przez Niego” (Łk 23,8).
  • Jezus nic nie odpowiada na pytania Heroda.
  • Herod każe ubrać Jezusa w purpurowy płaszcz i odesłać z powrotem do Piłata.
  • Piłat pyta Żydów, czy z okazji Paschy ma uwolnić Jezusa czy Barabasza. Żydzi proszą o uwolnienie Barabasza.
  • Biczowanie i ukoronowanie cierniem Jezusa.
 
Adam Chmielowski – Ecce Homo
  • Piłat pokazuje umęczonego Jezusa Żydom (Ecce Homo).
  • Piłat dalej chciał uwolnić Jezusa.
  • Żydzi zagrozili Piłatowi: «Jeżeli Go uwolnisz, nie jesteś przyjacielem Cezara. Każdy, kto się czyni królem, sprzeciwia się Cezarowi».
  • Piłat usiadł na Lithostrotos.
  • Około południa, wobec uporczywych nalegań Żydów Piłat skazał Jezusa na śmierć.
  • Jezus wziął krzyż na Golgotę.
 
Jacopo Tintoretto – Dźwiganie krzyża
  • Żołnierze zmuszają Szymona z Cyreny, by pomógł Jezusowi nieść krzyż.
  • Jezus pociesza płaczące niewiasty (por. Łk 23,27-31).
  • Ukrzyżowanie Jezusa, wraz z dwoma złoczyńcami.
  • Zmrok opanował ziemię. (por. Mt 27,45)
  • Jezus został poczęstowany winem z goryczą (mirrą), ale nie chciał pić (por. Mt 27,33-34).
  • Piłat na krzyżu kazał zawiesić przyczynę skazania: INRI.
  • Żołnierze podzielili szaty Jezusa między siebie.
  • Jezus jest lżony przez przechodzących ludzi i złoczyńców na krzyżu.
  • Jezus obiecuje raj dobremu łotrowi (por. Łk 23,39-43).
  • Testament z krzyża – „Niewiasto, oto syn Twój. Następnie rzekł do ucznia: Oto Matka twoja.”
  • Jezus skosztował octu z hizopu.
  • Jezus zawołał: «Eli, Eli, lema sabachthani?» (patrz: słowa Jezusa na krzyżu).
  • Jezus woła: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego”.
  • Jezus umiera.
  • „A oto zasłona przybytku rozdarła się na dwoje z góry na dół; ziemia zadrżała i skały zaczęły pękać” (por. Mt 27,51).
  • Nawrócenie się jednego z setników.
  • Przebicie włócznią boku Jezusa.
  • Wieczorem Józef z Arymatei, członek Sanhedrynu, poprosił Piłata o ciało Jezusa.
  • Józef z Arymatei i Nikodem zabierają ciało Jezusa i owijają je w czyste płótno.
  • Józef i Nikodem chowają ciało Jezusa w grobie.
  • Józef zatoczył przed grobem duży kamień.
  • Arcykapłani poprosili Piłata, by zabezpieczył grób i ustawił straż.
  • Piłat zgodził się.
  • Arcykapłani poszli i zabezpieczyli grób opieczętowując kamień i stawiając straż (por. Mt 27,66).

Opracowania muzyczne Pasji

edytuj

Pasja według św. Jana

Pasja według św. Łukasza

Pasja według św. Mateusza

Pasja według św. Marka

Pasja z librettem Bartholda Heinricha Brockesa

Muzyka pasyjna

edytuj
  • Reinhard Keiser:
    • Der blutige und sterbende Jesus (Unendlich preist das Harze) (tekst Ch.F. Hunold-Menantes, Hamburg, Wielki Tydzień, 1704)
    • Tranen unter dem Kreuze Jesu (Ein Lammlein geht und tragt die Schuld) (tekst J.U. von König, Hamburg, 30 marca 1711)
    • Der zum Tode verurtheilte und gecreutzigte Jesus (tekst J.U. von König, Hamburg, 1715)
    • Die über Triumph ihres Heylandes Jesu jubilirende gläubige Seele (Hamburg, 2 listopada 1717) – dzieło zaginęło
    • Die durch Grossmuth und Glauben triumphirende Unschuld oder Der siegende David (tekst J.U. von König, Hamburg, 9 września 1721)
  • Johann Mattheson:
    • Das Lied des Lammes (tekst Postel, Hamburg, 1723)

Pasja w literaturze

edytuj

Męka i śmierć Jezusa jest też tematem literatury pięknej. Przykładem utworu podejmującego tę kwestię jest kunsztowny Sonet na całą Mękę Pańską[1] barokowego polskiego poety Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Angielski poeta metafizyczny John Donne napisał wiersz Crucifying[2].

Pasja w filmie

edytuj

W 2004 miała miejsce premiera filmu Pasja w reżyserii Mela Gibsona, w którym rolę Jezusa zagrał James Caviezel. Scenariusz powstał na podstawie objawień prywatnych niemieckiej mistyczki bł. Anny Katarzyny Emmerich.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Jadwiga Miszalska: Sonet w Polsce od XVI do początków XIX wieku a przekłady z języka włoskiego. marszalek.com.pl, 2010. [dostęp 2017-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-28)]. (pol.).
  2. ↑ John Donne: La Corona. luminarium.org. [dostęp 2017-10-24]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pasja&oldid=73604096”