PWS-10
PWS-10 – polski samolot myśliwski konstrukcji inż. Aleksandra Grzędzielskiego oraz inż. Augusta Bobka-Zdaniewskiego, produkowany w Podlaskiej Wytwórni Samolotów. Był to pierwszy polski samolot myśliwski produkowany seryjnie.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
górnopłat o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne – stałe |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
marzec 1930 |
| Lata produkcji | |
| Wycofanie ze służby | |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 x silnik widlasty w układzie W, 12-cylindrowy Lorraine-Dietrich LD-12Eb |
| Moc |
450 KM (331 kW) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,00 m |
| Długość |
7,70 m |
| Wysokość |
2,90 m |
| Powierzchnia nośna |
18,30 m² |
| Masa | |
| Własna |
1 120 kg |
| Startowa |
1 500 kg |
| Paliwa |
280 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
240 km/h |
| Prędkość minimalna |
90 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
5,8 m/s |
| Pułap |
5 900 m |
| Zasięg |
520 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 karabiny maszynowe Vickers kal. 7,92 mm | |
| Użytkownicy | |
| Polska, Hiszpania | |
Historia
edytujPWS-10 powstał jako samolot mający zastąpić przestarzałe francuskie myśliwce Blériot-SPAD S.61C1. Zasadniczym problemem będących na wyposażeniu eskadr myśliwskich Spadów była wiotkość ich konstrukcji, co przy niewystarczającej wytrzymałości powodowało wiele wypadków urywania się płatów podczas akrobacji. PWS-10 miał odpowiednio mocną konstrukcję i sprawdzony silnik, co zwiększało bezpieczeństwo wykonywania lotów. Była to jednak konstrukcja dość ciężka, skuteczność lotek była za mała jak na maszynę myśliwską, co skutkowało nie najlepszymi właściwościami podczas takich figur jak beczki czy korkociąg. Z tego powodu PWS-10 był traktowany jako maszyna przejściowa. W eskadrach myśliwskich używany był w latach 1932–1933. Pełnił w nich służbę do czasu wprowadzenia samolotów typu PZL P.7.
Na bazie seryjnego samolotu powstała wersja rozwojowa oznaczona jako PWS-10M1. Zmianie uległa konstrukcja podwozia, obrys usterzenia poziomego i pionowego, zmniejszeniu uległa masa własna płatowca. Poprawiono system chłodzenia silnika poprzez wprowadzenie zmian w instalacji cieczy i oleju. Prototyp był badany w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa, gdzie uzyskał pozytywną ocenę. Z uwagi na niskie osiągi i wprowadzenie do użytku samolotów P.7 zarzucono dalsze prace rozwojowe.
Konstrukcja
edytujJednomiejscowy górnopłat o konstrukcji metalowo drewnianej. Dwudźwigarowe skrzydło kryte płótnem z dwoma zastrzałami łączącymi płat z kadłubem. Kadłub o konstrukcji kratownicowej, spawanej z oprofilowanych rur stalowych, przód pokryty blachą a od kabiny pilota płótnem. Podwozie dwugoleniowe z tylną płozą ogonową. Napęd zapewniał 12-cylindrowy, chłodzony cieczą, widlasty (w układzie W) silnik Lorraine-Dietrich LD-12Eb z chłodnicą umieszczoną pod silnikiem. Silnik napędzał dwułopatowe śmigło firmy Szomański.
Bibliografia
edytuj- Andrzej Morgała: Samoloty myśliwskie w lotnictwie polskim. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1979, s. 133. ISBN 83-206-0633-0.
- Ryszard Kaczkowski: Doświadczalny samolot myśliwski PWS-10M1. „Skrzydlata Polska”. 22/1962, s. 284, 3 czerwca 1962. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.