Ogrody Szalimar
Ogrody Szalimar[1] (urdu شالامار باغ, Śalamar Bag, ang. Shalamar Gardens) – kompleks ogrodowy w Lahaurze, stolicy prowincji Pendżab w Pakistanie. Ogrody utworzono w stylu perskim w latach 1641–1642, za panowania władcy Imperium Mogołów Szahdżahana (na którego rozkaz wzniesiono również Tadź Mahal). W 1981 roku Ogrody Szalimar zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO[2].
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Ogrody Szalimar | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
I, II, III |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Azja i Pacyfik |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1981 |
Położenie na mapie Pakistanu  | |
| 31°35′09″N 74°22′55″E/31,585833 74,381944 | |
Historia
edytujOgrody Szalimar w Lahaurze zostały utworzone przez rodzinę królewską przede wszystkim jako miejsce do przyjmowania gości, chociaż duża ich część była otwarta dla ogółu społeczeństwa. Budowa ogrodów rozpoczęła się 12 czerwca 1641 roku i trwała 1 rok, 5 miesięcy i 4 dni[3]. Projektem zarządzał Khalilullah Khan, notabl z dworu Szahdżahana, który współpracował z Mulla Alaul Maulk Tuni[4]. Ali Mardan Khan zbudował kanał o długości 100 mil doprowadzający wodę do ogrodów[5].
W czasach państwa Sikhów ogrody zostały ograbione ze znacznej części marmurów, które następnie użyto do dekoracji Złotej Świątyni i pałacu Ram Bagh w Amritsarze, natomiast kosztowny agatowy pawilon został rozebrany i sprzedany[4].
W 1981 roku Ogrody Szalimar razem z fortem Lahaur wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO[2].
Opis
edytujPlan Ogrodów Szalimar opiera się na kształcie prostokąta leżącego wzdłuż osi północ-południe. Mają one wielkość 658 na 258 metrów[3] i zajmują powierzchnię 16 hektarów[2]. Ogrody leżą na trzech tarasach, przy czym każdy poziom tarasu leży o 4–5 metrów wyżej od poprzedniego. Pierwszy i trzeci taras mają kształt kwadratów, natomiast drugi taras jest wąskim prostokątem[6].
Główne wejście do ogrodów znajdowało się na najniższym tarasie (Hayat Bakshi), który był otwarty dla szlachty, a czasem dla reszty społeczeństwa. Środkowy taras (Faiz Bakhsh) był ogrodem cesarza i w nim znajdowały się wyszukane instalacje wodne. Z kolei najwyższy taras (Farah Baksh) był zarezerwowany dla haremu cesarza[6].
W Ogrodach Szalimar umieszczono 410 wodotrysków, z których woda wypływa do szerokich marmurowych basenów[4]. Rozmieszczenie wodotrysków jest następujące: 105 na najwyższym poziomie, 152 na środkowym i 153 na najniższym. W ogrodach znajduje się 5 kaskad wodnych[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Uchwała KSNG nr 1/2017 z dn. 1 lutego 2017 r. dotycząca zmian w polskich nazwach budowli świata. KSNG. [dostęp 2019-12-19].
- ↑ a b c Fort and Shalamar Gardens in Lahore. UNESCO. [dostęp 2019-12-15]. (ang.).
- ↑ a b c Sajjad Mubin, I.A.Gilani, W. Hasan. Mughal gardens in the city of Lahore – a case study of Shalimar garden. „Pakistan Journal of Science”. 65 (4), s. 511-522, 2013. [dostęp 2019-12-15]. (ang.).
- ↑ a b c Syad Muhammad Latif: Lahore: Its history, architectural remains and antiquities. Oxford University: New Imperial Press, 1892, s. 140-144. [dostęp 2019-12-15]. (ang.).
- ↑ Annemarie Schimmel: The Empire of the Great Mughals: History, art and culture. London: Reaktion Books, 2004, s. 295. ISBN 1-86189-185-7. [dostęp 2019-12-15]. (ang.).
- ↑ a b The Shalimar Gardens, „Pakistan Affairs”, t. 5, 1951–1952, s. 4-5.