Nornik darniowy

Nornik darniowy
	Microtus subterraneus
	(de Sélys-Longchamps, 1836)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	karczowniki
Plemię	Arvicolini
Rodzaj	nornik
Podrodzaj	Terricola
Gatunek	nornik darniowy
Synonimy
	Arvicola subterraneus de Sélys-Longchamps, 1836; Hypudaeus rufescente-fuscus Schinz, 1845; Hypudaeus rufofuscus Schinz, 1845; Arvicola agrestis fusca Fatio, 1900; Pitymys subterraneus capucinus G.S. Miller, 1908; Pitymys dacius G.S. Miller, 1908; Pitymys ukrainicus Vinogradov, 1922; Pitymys transsylvanicus Éhik, 1924; Pitymys zimmermanni Matschie, 1924; Pitymys kupelwieseri Wettstein, 1925; Pitymys multiplex brauneri V. Martino & E. Martino, 1926; Pitymys subterraneus wettsteini Éhik, 1926; Pitymys dacius hungaricus Éhik, 1926; Pitymys ehiki Wettstein, 1927; Pitymys incertoides Wettstein, 1927; Pitymys subterraneus matrensis Éhik, 1930; Pitymys nyirensis Éhik, 1930; Pitymys subterraneus atratus Stein, 1931; Pitymys nyirensis martinoi Éhik, 1935; Pitymys mustersi V. Martino & E. Martino, 1937; Pitymys multiplex hercegovinensis V. Martino & E. Martino, 1940; Pitymys klozeli Éhik, 1942; Pitymys dacius neuhauseri V. Martino & Paspalev, 1955; Pitymys subterraneus transvolgensis Schaposchnikov & Schanev, 1958; Microtus (Pitymys) dinaricus Kretzoi, 1959; Microtus (Terricola) grafi Brunet-Lecomte, Nadachowski & Chaline, 1992;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nornik darniowy^[24] (Microtus subterraneus) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania

Nornik darniowy występuje w zachodniej, środkowej i wschodniej Europie, od Francji na wschód do zachodniej części europejskiej Rosji i na południowy wschód do północnej Grecji i europejskiej części Turcji oraz zachodniej i północnej Anatolii, z odosobnionym zapisem z prowincji Bitlis (południowo-wschodnia Turcja)^[25].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1836 roku belgijski zoolog Edmond de Sélys-Longchamps nadając mu nazwę Arvicola subterraneus^[2]. Holotyp pochodził z Waremme, w Liège, w Belgii^[26].

M. subterraneus należy do podrodzaju Terricola i grupy gatunkowej subterraneus^[25]. Dawniej umieszczany w rodzaju w Pitymys^[25]. Może być parafiletyczny w stosunku do majori i daghestanicus^[25]. Z kolei dwie filogenetyczne linie M. subterraneus sugerują tajemniczą różnorodność z dwoma domniemanymi gatunkami; europejskiem subterraneus i azjatyckim fingeri^[25]. Opisano ponad trzydzieści podgatunków, ale nie ma zgody co do ich ważności^[25]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[25].

Etymologia

Microtus: gr. μικρος mikros „mały”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[27].
subterraneus: łac. subterraneus „pod ziemią, podziemny”, od sub „pod”; terra „ziemia”^[28].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 79–115 mm, długość ogona 20–44 mm; masa ciała 10–26 g^[29]. Ma sierść szarobrunatną na grzbiecie, boki jaśniejsze, a spód szary. Uszy krótkie.

Ekologia

Prowadzi głównie podziemny tryb życia, ryjąc nory i zjadając podziemne części roślin. Czasem żeruje również na powierzchni.

Nornik darniowy nie zapada w sen zimowy. Zimą w norach pod śniegiem dochodzi także do rozrodu. W roku występuje do 9 miotów, w każdym miocie 2–3 młode.

W warunkach naturalnych długość życia tego gryzonia nie przekracza kilku miesięcy.

Zobacz też

Ssaki Polski

Przypisy

↑ Microtus subterraneus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b E. de Sélys-Longchamps: Essai monographique sur les Campagnols des environs de Liège: présenté au 1. congrès scientifique belge réuni à Liège le 1. Liège: Desoer, 1836, s. 10. (fr.).
↑ ^a ^b H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 2. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 240. (niem.).
↑ V. Fatio. Deux petits Vértebrés nouveaux pour la Suisse (Sorex pygmæus Pall. et Rana græca Boul.) et quelques intéressantes variétés. „Revue suisse de zoologie”. 8, s. 472, 1900. (fr.).
↑ ^a ^b G.S. Miller. Eighteen new European voles. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 1, s. 202, 1908. (ang.).
↑ Б.С. Виноградов. Нахождение в южной России рода Р Ну ту а МсМиПпе. „Известия Петроградской Областной Станции Защиты Растений от вредителей”. 3, s. vii–x, 1922. (ros.).
↑ J. Éhik. A new vole from Hungary and an interesting bat new to the Hungarian fauna. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 21, s. 159, 1924. (ang.).
↑ P. Matschie. Zur Kenntnis der kurzohrigen Erdmaus in Sachsen. „Pallasia”. 1 (4), s. 176, 1924. (niem.).
↑ R. Wettstein. Eine neue Mausrasse aus Osterreich. „Anzeiger (Österreichische Akademie der Wissenschaften Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse)”. 62, s. 31, 1925. (niem.).
↑ V. Martino & E. Martino. On some mammals from Serbia. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 23, s. 166, 1926. (ang.).
↑ Éhik 1927 ↓, s. 63.
↑ Éhik 1927 ↓, s. 64.
↑ ^a ^b R. Wettstein. „Anzeiger (Österreichische Akademie der Wissenschaften Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse)”. 64, s. 3, 1927. (niem.).
↑ Éhik 1930 ↓, s. 252.
↑ Éhik 1930 ↓, s. 255.
↑ G.H.W. Stein. Beiträge zur Kenntnis einiger mitteleuropäischer Säuger. „Mitteilungen aus dem Zoologischen Museum in Berlin”. 17, s. 293, 1931. (niem.).
↑ J. Éhik. A new Pitymys from Slavonia. „Állattani Közlemények”. 32, s. 60, 1935. (ang.).
↑ V.E. Martino & E.V. Martino. Preliminary note on four new rodents from Korab Mountains. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth series. 19, s. 516, 1937. DOI: 10.1080/00222933708655293. (ang.).
↑ V.E. Martino & E.V. Martino. Preliminary notes on five new mammals from Jugoslavia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eleventh series. 5, s. 497, 1940. DOI: 10.1080/00222934008527065. (ang.).
↑ J. Éhik. Eine neue Erdwühlmaus (Pitymys) aus dem Kelemen-Gebirge. (Egy új földipocok (Pitymys) a Kelemen Hegységbõl.). „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 35, s. 83, 1942. (niem. • węg.).
↑ M. Kretzoi. New names for soricid and arvicolid homonyms. „Vertebrata Hungarica”. 1 (2), s. 248, 1959. (ang.).
↑ P. Brunet-Lecomte, A. Nadachowski & J. Chaline. Microtus (Terricola) grafi nov. sp. du Pléistocène supérieur de la Grotte de Bacho Kiro (Bulgarie). „Geobios”. 25 (4), s. 507, 1992. DOI: 10.1016/S0016-6995(92)80078-R. (fr.).
↑ Microtus subterraneus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 237. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 362. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microtus (Terricola) subterraneus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-05].
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 424, 1904. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 343–344. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia

J. Éhik. Magyarország földipockai. (The Hungarian species of the genus Pitymys.). „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 24, s. 54–80, 1927. (węg. • ang.).
J. Éhik. Két új földipocok hazánkból. (Zwei neue Erdmäuse aus Ungarn.). „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 27, s. 252–258, 1930. (węg. • niem.).

[itis-1] Microtus subterraneus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Longchamps1836-2] E. de Sélys-Longchamps: Essai monographique sur les Campagnols des environs de Liège: présenté au 1. congrès scientifique belge réuni à Liège le 1. Liège: Desoer, 1836, s. 10. (fr.).

[Schinz-3] H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 2. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 240. (niem.).

[Fatio-4] V. Fatio. Deux petits Vértebrés nouveaux pour la Suisse (Sorex pygmæus Pall. et Rana græca Boul.) et quelques intéressantes variétés. „Revue suisse de zoologie”. 8, s. 472, 1900. (fr.).

[Miller-5] G.S. Miller. Eighteen new European voles. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 1, s. 202, 1908. (ang.).

[Vinogradov-6] Б.С. Виноградов. Нахождение в южной России рода Р Ну ту а МсМиПпе. „Известия Петроградской Областной Станции Защиты Растений от вредителей”. 3, s. vii–x, 1922. (ros.).

[Éhik1924-7] J. Éhik. A new vole from Hungary and an interesting bat new to the Hungarian fauna. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 21, s. 159, 1924. (ang.).

[Matschie-8] P. Matschie. Zur Kenntnis der kurzohrigen Erdmaus in Sachsen. „Pallasia”. 1 (4), s. 176, 1924. (niem.).

[Wettstein1925-9] R. Wettstein. Eine neue Mausrasse aus Osterreich. „Anzeiger (Österreichische Akademie der Wissenschaften Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse)”. 62, s. 31, 1925. (niem.).

[Martino-10] V. Martino & E. Martino. On some mammals from Serbia. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 23, s. 166, 1926. (ang.).

[CITEREFÉhik192763-11] Éhik 1927 ↓, s. 63.

[CITEREFÉhik192764-12] Éhik 1927 ↓, s. 64.

[Wettstein1927-13] R. Wettstein. „Anzeiger (Österreichische Akademie der Wissenschaften Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse)”. 64, s. 3, 1927. (niem.).

[CITEREFÉhik1930252-14] Éhik 1930 ↓, s. 252.

[CITEREFÉhik1930255-15] Éhik 1930 ↓, s. 255.

[Stein-16] G.H.W. Stein. Beiträge zur Kenntnis einiger mitteleuropäischer Säuger. „Mitteilungen aus dem Zoologischen Museum in Berlin”. 17, s. 293, 1931. (niem.).

[Éhik1935-17] J. Éhik. A new Pitymys from Slavonia. „Állattani Közlemények”. 32, s. 60, 1935. (ang.).

[Martino1937-18] V.E. Martino & E.V. Martino. Preliminary note on four new rodents from Korab Mountains. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth series. 19, s. 516, 1937. DOI: 10.1080/00222933708655293. (ang.).

[Martino1940-19] V.E. Martino & E.V. Martino. Preliminary notes on five new mammals from Jugoslavia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eleventh series. 5, s. 497, 1940. DOI: 10.1080/00222934008527065. (ang.).

[Éhik1942-20] J. Éhik. Eine neue Erdwühlmaus (Pitymys) aus dem Kelemen-Gebirge. (Egy új földipocok (Pitymys) a Kelemen Hegységbõl.). „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 35, s. 83, 1942. (niem. • węg.).

[Kretzoi-21] M. Kretzoi. New names for soricid and arvicolid homonyms. „Vertebrata Hungarica”. 1 (2), s. 248, 1959. (ang.).

[Brunet-Lecomte&inni-22] P. Brunet-Lecomte, A. Nadachowski & J. Chaline. Microtus (Terricola) grafi nov. sp. du Pléistocène supérieur de la Grotte de Bacho Kiro (Bulgarie). „Geobios”. 25 (4), s. 507, 1992. DOI: 10.1016/S0016-6995(92)80078-R. (fr.).

[iucn-23] Microtus subterraneus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Cichocki&inni-24] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 237. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-25] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 362. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-26] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microtus (Terricola) subterraneus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-05].

[Palmer-27] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 424, 1904. (ang.).

[Jobling-28] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Pardiñas&inni-29] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 343–344. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[24]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]