Natalla Zwierawa

Jedna z najbardziej utytułowanych deblistek lat 90., zawodniczka praworęczna dysponująca oburęcznym bekhendem, karierę zawodową rozpoczęła wcześnie – w wieku 15 lat w 1986 osiągnęła pierwszy finał turniejowy (w Little Rock), a status zawodowy przyjęła oficjalnie w marcu 1988. Już w 1987 była klasyfikowana w czołowej dwudziestce na świecie (m.in. dzięki kolejnym finałom turniejowym – ponownie w Little Rock oraz w Chicago, IV rundzie wielkoszlemowego Wimbledonu, pokonaniu dziesiątej zawodniczki na świecie Niemki Kohde-Kilsch), a w czerwcu 1988 osiągnęła swój największy sukces w karierze singlowej – finał French Open. 17-letnia wówczas reprezentantka ZSRR w drodze do końcowego meczu pokonała m.in. wysoko notowane Navrátilovą i Sukovą, w półfinale po ciężkiej walce nierozstawioną Australijkę Nicole Provis (broniąc piłki meczowej), ale w finale żadnych szans nie dała jej Niemka Steffi Graf, pewnie zmierzająca do zdobycia wszystkich lew Wielkiego Szlema; mecz finałowy zakończył się rzadko spotykanym na tym poziomie rezultatem 6:0, 6:0.

Osiągnięcie finału wielkoszlemowego pozwoliło Zwierawej na awans do czołowej dziesiątki rankingu światowego; w dalszej części sezonu była jeszcze w finale w Eastbourne, Montrealu i Massachusetts, odniosła zwycięstwa m.in. nad Navrátilovą i Evert oraz po raz pierwszy zakwalifikowała się do turnieju Masters (WTA Tour Championships); rok 1988 zakończyła na pozycji nr 7 na świecie, a w maju 1989 awansowała nawet na pozycję nr 5 (najwyższą w karierze). Słabsze wyniki w kolejnych meczach sprawiły jednak, że znacznie obsunęła się w rankingu na koniec roku (poza czołową dwudziestkę); w miejscu swojego sukcesu sprzed roku – kortach Rolanda Garrosa – przegrała już w I rundzie z Włoszką Raffaellą Reggi. Niepowodzenie w grze pojedynczej powetowała sobie w deblu, sięgając w tymże turnieju w parze z Łarysą Sawczenko-Neiland po pierwszy triumf wielkoszlemowy.

W 1990 Zwierawa przełamała serię dziewięciu porażek w finałach turniejowych w grze pojedynczej – sezon rozpoczęła od wygranych turniejowych w Brisbane i Sydney; przystępowała do Australian Open jako jedna z faworytek, ale nie potwierdziła dobrej dyspozycji, już w II rundzie wyeliminowana przez mniej znaną Belgijkę Sandrę Wasserman (wygrała natomiast rywalizację w mikście, z Jimem Pughem). W dalszej części była m.in. w ćwierćfinale Wimbledonu, a wśród pokonanych przez nią rywalek znalazły się Zina Garrison (nr 6 na świecie) i Conchita Martínez (nr 9). Po raz drugi wystąpiła także w turnieju Masters. W październiku 1991 po raz pierwszy znalazła się na szczycie rankingu deblistek, po wygraniu w t.r. Wimbledonu i US Open. Wkrótce stworzyła parę deblową z Gigi Fernández; od tego czasu jej występy w grze pojedynczej zostały przyćmione sukcesami deblowymi, chociaż także w singlu pozostawała w szerokiej czołówce światowej.

 

Począwszy od French Open 1992 wygrała wspólnie z Fernández sześć z rzędu turniejów wielkoszlemowych (zdobywając w ten sposób „niekalendarzowego” Wielkiego Szlema). Passa zwycięstw wielkoszlemowych, przerwana w półfinale US Open 1993 przez Sánchez Vicario i Sukovą, znalazła swoją kontynuację w 1994, kiedy Zwierawa z Fernandez wygrały kolejne trzy turnieje, by ponownie nie zdobyć tytułu w US Open, tym razem po półfinałowej porażce z Kateriną Maleewą i Robin White. US Open udało się wygrać białorusko-amerykańskiej parze w 1995; wygrały w t.r. także French Open, a w pozostałych turniejach wielkoszlemowych dochodziły do finału. Ponadto w Australian Open 1995 Zwierawa zdobyła tytuł w grze mieszanej, partnerując Amerykaninowi Rickowi Leachowi.

W sezonie 1996 Zwierawa i Fernández wygrały US Open, jednak znaczną część sezonu Białorusinka była zmuszona pauzować z powodu kontuzji. Miało to wpływ na jej wypadnięcie z czołowej pięćdziesiątki rankingu gry pojedynczej. W 1997 zanotowała efektowny powrót na pozycję liderki klasyfikacji deblistek, wygrywając trzy turnieje wielkoszlemowe (Australian Open z Hingis, French Open i Wimbledon z G. Fernández), co dało jej drugi w karierze „niekalendarzowy” Wielki Szlem w deblu (tym razem z dwiema różnymi partnerkami). Z Fernández była także w finale US Open we wrześniu 1997. W kolejnym sezonie, tworząc parę z Lindsay Davenport, wystąpiła we wszystkich czterech finałach wielkoszlemowych, ale żadnego nie wygrała; z Davenport triumfowała natomiast w Masters deblowym. Ostatni wielkoszlemowy finał zaliczyła w 1999 w Australian Open, ponownie z Davenport, i ponownie przegrany. Po raz kolejny kontuzjowana, była wyłączona z gry przez część sezonu 2000 i cały 2001, a po mniej udanym sezonie 2002 (tylko jeden wygrany turniej, w Madrycie, w parze z Navratilovą) zdecydowała się zakończyć karierę sportową. Swoje występy na korcie w grze podwójnej zamknęła liczbą 80 wygranych turniejów, w tym 18 wielkoszlemowych; czyni to ją piątą zawodniczką w historii tenisa pod względem liczby triumfów w Wielkim Szlemie w konkurencji debla kobiet.

Na omówienie zasługują także występy Nataszy Zwierawej w grze pojedynczej w okresie, kiedy bardziej udzielała się jako deblistka. W ciągu całej kariery wygrała cztery turnieje, ale aż piętnastokrotnie przegrywała w finałach; poza wspomnianymi wyżej wygranymi w 1990 wygrała w 1994 turniej w Chicago (pokonując w finale Chandę Rubin) oraz w 1999 w Eastbourne. W Eastbourne wykazała się niezwykłą odpornością psychiczną i fizyczną – już w półfinale w meczu z reprezentantką RPA Amandą Coetzer obroniła trzy piłki meczowe, by wygrać 6:7, 7:6, 10:8 (po prawie trzech i pół godziny walki), a w finale (który ze względu na warunki atmosferyczne toczył się tego samego dnia co półfinał) pokonała Francuzkę Nathalie Tauziat 0:6, 7:5, 6:3; Tauziat wygrała w meczu finałowym pierwsze dziewięć gemów (prowadziła zatem 6:0, 3:0).

W czołowej dziesiątce singla Zwierawa była klasyfikowana ponownie w kwietniu 1994; w 1995 pokonała Sánchez Vicario w drodze do finału w Indian Wells, odnosząc pierwsze w karierze zwycięstwo nad aktualną liderką rankingu. Była w co najmniej ćwierćfinałach wszystkich turniejów wielkoszlemowych (w 1995 po raz pierwszy dotarła do ćwierćfinału Australian Open). Miała na koncie zwycięstwa nad wieloma mistrzyniami starszego pokolenia, a z młodszych pokonała m.in. Davenport i Venus Williams. W 1998 niespodziewanie dotarła do półfinału Wimbledonu, eliminując po drodze Steffi Graf (jedyne zwycięstwo nad Graf w karierze, po osiemnastu porażkach z rzędu) i Monicę Seles, a przegrywając po dramatycznym meczu z Nathalie Tauziat (1:6, 7:6, 6:3). Obok Ziny Garrison (Wimbledon 1990) jest jedyną zawodniczką, która w jednym turnieju zdołała pokonać i Graf i Seles.

W ciągu wieloletniej kariery reprezentowała barwy narodowe najpierw ZSRR, potem Wspólnoty Niepodległych Państw, wreszcie Białorusi. Miała swój udział w awansie zespołu radzieckiego do finałów Pucharu Federacji w 1988 i 1990, w latach 1993–2002 regularnie broniła w tych rozgrywkach barw Białorusi. Zarówno jako singlistka, jak i deblistka odniosła 59 zwycięstw i poniosła 21 porażek w Pucharze Federacji. Startowała w czterech igrzyskach olimpijskich (Seul 1988, Barcelona 1992, Atlanta 1996, Sydney 2000); w Barcelonie jako reprezentantka Wspólnoty Niepodległych Państw zdobyła w deblu kobiet medal brązowy, w parze z Leilą Meschi, a w Sydney, już w barwach Białorusi, zajęła 4. miejsce (przegrała w parze z Wolhą Barabanszczykawą mecz o brąz z Belgijkami Els Callens i Dominique Van Roost).

Natasza Zwierawa znana była z wielkiej ekspresji na korcie; pamiętny jest taniec w kałużach na korcie w Melbourne, który zainicjowała ku uciesze publiczności, kiedy organizatorzy Australian Open spóźnili się z zamknięciem dachu w czasie ulewy.

W 2010 roku, wraz z jedną ze swoich partnerek deblowych – Gigi Fernández, została przyjęta do Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sławy.

Legenda

     W, wygrany turniej

     F, przegrana w finale

     SF, przegrana w półfinale

     QF, przegrana w ćwierćfinale

     xR, przegrana w x rundzie

     A, brak startu

     NH, turniej się nie odbył

• Profil na stronie WTA [online], Women’s Tennis Association [dostęp 2020-01-04]  (ang.).
• Profil na stronie ITF [online], International Tennis Federation [dostęp 2020-01-04]  (ang.).
• Profil na stronie Pucharu Billie Jean King [online], Billie Jean King Cup [dostęp 2020-01-04]  (ang.).