Miechowicka Ostoja Leśna
Miechowicka Ostoja Leśna – zespół przyrodniczo-krajobrazowy w Bytomiu-Miechowicach o powierzchni 305,60 ha, utworzony 25 stycznia 2012 roku, fragment Lasów Bytomskich.
 150-letni dąb szypułkowy na polanie przy Drodze Ronota w Miechowickiej Ostoi Leśnej (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia | |
| Akt prawny |
uchwała Rady Miejskiej w Bytomiu nr XXIII/321/12 |
| Powierzchnia |
305,60 ha |
Położenie na mapie Bytomia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°21′52,5″N 18°49′48,4″E/50,364583 18,830111
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujLasy porastające okolice Miechowic położone na Wyżynie Śląkiej stanowiły w przeszłości część Puszczy Śląskiej[1]. Zostały jednak znacznie przekształcone i wytrzebione w wyniku działalności na potrzeby przemysłu[1]. Wyrąb drzew odbywał się co najmniej od XIV wieku[2]. Miechowice wraz z Lasami Miechowicko-Rokitnickimi nabył kupiec Ignarz Domes z Czeladzi w 1812 roku[3]. Kolejnymi właścicielami lasów byli Aresinowie i Tiele-Wincklerowie[3]. Tiele-Wincklerowie zasadzili wiele egzotycznych drzew[4] na terenie lasu miechowickiego[3]. Hubert von Tiele-Winckler w latach 60. XIX przeznaczył część tychże terenów do prywatnych celów rekreacyjnych[2]. W latach 80. XIX wieku wytyczono ścieżki, a źródła ocembrowano[2].
Tereny te były związane ze spółką Preussengrube (posiadaczem kopalni Preussen) oraz Katowicką Spółka Akcyjna dla Górnictwa i Hutnictwa[3], zostały one sprzedane tejże spółce Preussengrube AG w 1923 roku[2] przez Klausa von Tiele-Wincklera[3]. Miasto Bytom wydzierżawiło fragment lasu w 1926 roku[2] i utworzyło na jego obszarze ogólnodostępny Miechowicko-Rokitnicki Park Leśny (niem. Waldpark Miechowitz-Rokittnitz[2]) z inicjatywy burmistrza Bytomia, Adolfa Knackricka i starosty Kurta Urbanka[3], który otwarto 1 maja 1927 roku[2]. Kurt Urbanek dążył do utworzenia ogrodu botanicznego, co częściowo udało mu się zrealizować w rejonie Drogi Ronota i Drogi Różanej[3].
Po II wojnie światowej las miechowicki stanowił własność państwa i był zarządzany przez Lasy Państwowe jako część Nadleśnictwa Brynek[5]. Teren wchodził wówczas w skład leśnego pasa ochronnego GOP[2], wobec czego był wyłączony z przemysłowej eksploatacji drewna[2]. Część wartościowych i egzotycznych drzew została przesadzona do Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku po 1952 roku[2]. Mieszkańcy okolic Bytomia podjęli w 2004 roku zakończoną sukcesem kampanię społeczną, która miała na celu ochronę miechowickiego lasu[6]. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Miechowicka Ostoja Leśna (nazwa nawiązuje do bytomskiej „Ostoi Pokoju”[7]) powstał 25 stycznia 2012 roku[8][9][9][10], został ustanowiony uchwałą Rady Miejskiej w Bytomiu nr XXIII/321/12[10]. Utworzono go w celu zachowania ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych[9] fragmentu Lasów Bytomskich[11][10], akwenów, polan oraz krajobrazu pogórniczego powstałego po wydobyciu rud cynku, ołowiu i żelaza[10] oraz z uwagi na występujące na tym obszarze siedliska roślin i zwierząt objętych ochroną gatunkową[9]. Obejmuje 305,60 ha w oddziałach leśnych 666-671, 673-677 oraz fragmencie oddziału 678 Nadleśnictwa Brynek[9] pomiędzy zabrzańską Rokitnicą od zachodu[4], ulicą ks. Jana Frenzla od południa[12], ulicą Stolarzowicką[8] od północy[12] i osiedlem w dzielnicy Miechowice[4] od wschodu[12]. Po powołaniu zespołu-przyrodniczo-krajobrazowego zrewitalizowano ścieżkę przyrodniczą wokół Trzech Stawów o długości 2,2 km, postawiono przy niej tablice informacyjne[5]. Utworzono ponadto ścieżki przyrodnicze, dydaktyczne, rowerowe i piesze[10]. Nowe ścieżki zostały oficjalnie otwarte 1 grudnia 2012 roku[6][13].
Fizjografia
edytujPrzez miechowicki kompleks leśny przepływa Potok Rokitnicki[12][7], w jego lewym dopływie znajdują się trzy stawy[12] (Dolina Trzech Stawów[7]) oraz wiele oczek wodnych[12]. Rzeźba terenu została przekształcona na skutek działalności górniczej[12], w lesie znajdują się zasypane szyby i hałdy[14].
Flora (wybór)
edytuj- stanowisko rzadkiego czosnku siatkowatego[6]
- drzewa: m.in. buk zwyczajny, odmiana czerwonolistna i strzępolistna[6], choina kanadyjska[15][12], cyprysik Lawsona[15][6], daglezja zielona[6], dąb błotny[6], dąb szypułkowy[16] (150-letni okaz stanowi symbol Ostoi[16]), grujecznik japoński[6], jodła kalifornijska[12], sosna czarna[6], sosna wejmutka[15][6], świerk serbski[12], świerk syberyjski[15], tulipanowiec amerykański[15][12]
Fauna (wybór)
edytuj- ssaki: dzik[12][15], jeż europejski[12], kret[12], kuna domowa[12], lis[12], nietoperze[12], sarna[15], wiewiórka[15][12]
- ptaki: bażant, bocian biały, dzięcioł duży, gil, kuropatwa, myszołów, rudzik, sikora bogatka, skowronek, słowik rdzawy, sójka, zięba[12]
- gady: jaszczurka zwinka, padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata[12]
- płazy: kumak nizinny, ropucha szara, rzekotka drzewna, traszka zwyczajna, traszka grzebieniasta, żaba moczarowa, żaba trawna, żaba wodna[12]
- kilkaset gatunków owadów[12]
Turystyka
edytuj- „Ciekawe drzewa Lasu Bytomskiego” – ścieżka dendrologiczna założona przed powołaniem zespołu przyrodniczo-krajobrazowego[6]
- Szlak im. Zygmunta Kleszczyńskiego[2]
- „Gajdzikowe Górki” – ścieżka założona przed powołaniem zespołu przyrodniczo-krajobrazowego[6], częściowo na terenie Zabrza[6][2]
- trasy spacerowe[12]:
- ścieżki rowerowe[12]
Architektura
edytujGaleria
edytuj-
Przestrojnik trawnik na sadźcu w pobliżu ścieżki Gajdzikowe Górki
-
-
Zabielica pokrzywowa na pokrzywie
-
Śródleśny akwen, siedlisko słodkowodnych ślimaków (2019)
-
Ścieżka w lesie (2019)
-
Polana i leśniczówka przy Drodze Ronota (2019)
-
Kamienna ława z inskrypcją (2017)
-
Źródło Różane otoczone kamiennym kręgiem w Dolinie Trzech Stawów[18] (2017)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kłos, Wieczorek 2013 ↓, s. 9.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Miechowicka Ostoja Leśna. [w:] V CROSS-MOL [on-line]. [dostęp 2020-08-04].
- ↑ a b c d e f g Kłos, Wieczorek 2013 ↓, s. 7.
- ↑ a b c d e Vierek 2015 ↓, s. 113.
- ↑ a b Kłos, Wieczorek 2013 ↓, s. 8.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Krzysztof Sokoł: Ścieżkami Miechowickiej Ostoi Leśnej – relacja z otwarcia nowych ścieżek przyrodniczych w Bytomiu. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, 2012-12-06. [dostęp 2020-08-04].
- ↑ a b c d Magdalena Nowacka-Goik: W Bytomiu-Miechowicach jest piekny las. Z oznaczonymi ścieżkami i stroną internetową. [w:] naszemiasto.pl Bytom [on-line]. Polska Press, 2012-12-19. [dostęp 2020-08-04].
- ↑ a b Kłos, Wieczorek 2013 ↓, s. 30.
- ↑ a b c d e Waldemar Pańczyk: Zespół przyrodniczo - krajobrazowy "Miechowicka Ostoja Leśna". Nadleśnictwo Brynek – Lasy Państwowe, 2015-01-29. [dostęp 2020-05-31].
- ↑ a b c d e Zuzanna Król, Beata Kaczor. Turystyka poprzemysłowa na obszarach miejskich na przykładzie miasta Bytomia. „Studia Periegetica”. 2 (12), s. 81, 2014-06-26. Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu. ISSN 2658-1736.
- ↑ Agnieszka Błońska, Jagoda Bose. Liczydło górskie Streptopus amplexifolius – nowe stanowisko na tle rozmieszczenia na Wyżynie Śląskiej. „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”. 6 (68), s. 478, 2012. Instytut Ochrony Przyrody PAN. ISSN 0009-6172.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x KM: Miechowicka Ostoja Leśna. Urząd Miasta Bytom, 2014-01-30. [dostęp 2020-08-04].
- ↑ Vierek 2015 ↓, s. 117.
- ↑ Mariusz Tazbir, Ireneusz Okoń (rozm.): Miechowickie oraz Bytomskie Lasy. Nadleśnictwo Brynek.. [w:] Gazeta Miechowic [on-line]. [dostęp 2020-08-04].
- ↑ a b c d e f g h Vierek 2015 ↓, s. 114.
- ↑ a b c MANO: Dąb z Bytomia-Miechowic walczy o tytuł drzewa roku. [w:] naszemiasto.pl Bytom [on-line]. Polska Press, 2012-12-10. [dostęp 2020-08-04].
- ↑ Kłos, Wieczorek 2013 ↓, s. 32.
- ↑ Kłos, Wieczorek 2013 ↓, s. 31.
Bibliografia
edytuj- Leonard Kłos, Edward Wieczorek: Miechowice i okolice. Przyroda i zabytki. Bytom: Urząd Miejski w Bytomiu, 2013. ISBN 978-83-62234-72-1.
- Aleksandra Vierek. Od obszarów zdegradowanych do obszarów chronionych – zielona turystyka w czarnym Bytomiu. „Studia Periegetica”. 14 (2), 2015. Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu. ISSN 2658-1736.