Moneta plamista
Moneta plamista[2] (Mene maculata), nazywana też monetką plamistą[3] – gatunek niewielkiej morskiej ryby okoniokształtnej z rodziny monetowatych (Menidae). Jest jedynym współcześnie żyjącym jej przedstawicielem. Poławiany lokalnie na niewielką skalę.
| Mene maculata[1] | |||
| (Bloch & Schneider, 1801) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
moneta plamista | ||
| Synonimy | |||
| |||
Występowanie
edytujPrzybrzeżne wody Oceanu Indyjskiego i zachodniego Pacyfiku – od wybrzeży Afryki Południowej i Wschodniej, Madagaskaru i zachodnich Maskarenów po południową Japonię i północno-wschodnią Australię[4][5].
Cechy morfologiczne
edytujCiało bardzo głębokie, o kształcie prawie kolistym lub romboidalnym, ekstremalnie bocznie spłaszczone, z przodu zakończone krótkim pyskiem z małym otworem gębowym skierowanym ku górze. Zęby drobne. Stępka brzucha wyjątkowo ostra. Ubarwienie górnej części ciała ciemnoniebieskie, metaliczne, zbliżone do srebrzystego[6], a dolnej – srebrzystobiałe[7].
Na grzbiecie widoczne są po 2–3 rzędy licznych, okrągłych ciemnych plam[7], rozłożonych powyżej i poniżej linii bocznej[5]. Przeciętna długość ciała wynosi 20 cm, maksymalna 30 cm[5]. Łuski są bardzo drobne i słabo widoczne. Płetwa grzbietowa pojedyncza, o długiej podstawie, niska (z wyjątkiem krótkiego odcinka na przedzie). Płetwa odbytowa bardzo długa, rozpoczyna się tuż za nasadą płetw brzusznych, bardzo niska na całej długości. Płetwa ogonowa głęboko wcięta[6].
Promienie płetw: D III–IV/40–43, A 30–33, V I/5[7], miękkie i elastyczne[6].
Biologia i ekologia
edytujMoneta plamista spotykana jest na głębokościach 50–200 m[5]. Prawdopodobnie preferuje głębsze wody na krawędzi szelfu kontynentalnego, ale wpływa też do słonawych wód w estuariach[6]. Jest związana ze środowiskiem raf koralowych. Przebywa w ławicach. Aktywna w ciągu dnia, w nocy kryje się wśród koralowców i raf. Żywi się małymi bezkręgowcami[6].
Znaczenie gospodarcze
edytujGatunek poławiany lokalnie. Mięso tej ryby jest chude, bardzo dobre w smaku[6], ale mało wydajne. Szybko schnie na słońcu i może być dość długo przechowywane, nawet bez solenia[5]. Sprzedawane w Indiach i kilku innych krajach Azji[6], suszone i świeże. Mięso tego gatunku jest tanie – nabywa je zazwyczaj uboga ludność[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Mene maculata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Rutkowicz 1982 ↓, s. 348.
- ↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 października 2012 [dostęp 2012-12-02] (ang.).
- ↑ a b c d e Mene maculata. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 2 grudnia 2012]
- ↑ a b c d e f g Carpenter 2001 ↓, s. 2791.
- ↑ a b c d Rutkowicz 1982 ↓, s. 349.
Bibliografia
edytuj- Kent E. Carpenter: The Living Marine Resources of the Western Central Pacific, Volume 5: Bony fishes part 3 (Menidae to Pomacentridae). Rzym: Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2001. ISBN 92-5-104587-9. (ang.).
- Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.