Maggie Smith
Margaret „Maggie” Natalie Smith (ur. 28 grudnia 1934 w Ilfordzie, zm. 27 września 2024 w Londynie[1][2]) – brytyjska aktorka. Laureatka licznych wyróżnień, w tym dwóch Oscarów, pięciu BAFTA, czterech Emmy, Tony, pięciu Nagród Gildii Aktorów Ekranowych, trzech Złotych Globów i honorowej Laurence Olivier Award. Należy do ścisłego grona laureatów potrójnej korony aktorstwa (Oscara, Emmy i Tony).
Maggie Smith (ok. 1970) | |
Imię i nazwisko |
Margaret Natalie Smith |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci |
27 września 2024 |
Zawód | |
Współmałżonek |
Beverley Cross (1975–1998) |
Lata aktywności |
1952–2024 |
Odznaczenia | |
W swojej karierze otrzymała wiele zaszczytów m.in. Order Imperium Brytyjskiego w 1990 roku oraz honorowy tytuł szlachecki Dame. Znana była ze swoich charakterystycznych ról kostiumowych.
Życiorys
edytujMaggie Smith urodziła się w rodzinie Nathaniela Smitha (1902–1991), lekarza patologa, pracującego na Uniwersytecie Oksfordzkim i sekretarki, pochodzącej ze Szkocji, Margaret Little (1896–1977)[3]. W wieku czterech lat przeprowadziła się z rodziną do Oksfordu. Miała braci bliźniaków starszych od niej o sześć lat, Alistaira (zm. 1981) i Iana. Smith kształciła się w Oxford High School do szesnastego roku życia, kiedy to opuściła szkołę, aby studiować aktorstwo[4].
Smith rozpoczęła karierę sceniczną jako studentka, występując w Oxford Playhouse w 1952 roku -zadebiutowała na Broadwayu w sztuce New Faces of '56. W 1959 dołączyła do Old Vic Company. W 1963 została zaangażowana do The National Theatre[4].
Po raz pierwszy pojawiła się na ekranie w 1956[4]. Pierwszą nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej zdobyła za rolę w filmowej adaptacji Otella (1965) jako Desdemona u boku Laurence’a Oliviera, Dereka Jacobiego i Michaela Gambona. Popularność przyniosła jej rola w filmie Pełnia życia panny Brodie (1969). W 1970 roku Smith zagrała tytułową rolę w inscenizacji sztuki Henrika Ibsena Hedda Gabler w reżyserii Ingmara Bergmana. W 1978 roku Smith zagrała u boku Michaela Caine’a w Suicie kalifornijskiej według Neila Simona, za którą otrzymała Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. W 1985 roku Smith wcieliła się w postać Charlotte Bartlett w produkcji Pokój z widokiem, za którą była ponownie nominowana do Oscara.
W 1992 roku Smith wystąpiła u boku Whoopi Goldberg w komedii Zakonnica w przebraniu i jej sequelu, Zakonnica w przebraniu 2 (1993). Wystąpiła w dwóch filmach Agnieszki Holland – Tajemniczy ogród (1994) oraz Washington Square (1997). W 2001 roku Smith pojawiła się w brytyjskim kryminale Gosford Park, wyreżyserowanym przez Roberta Altmana. Rola ta przyniosła jej szóstą nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Na początku XXI wieku popularność dała jej rola prof. McGonagall w serii filmów o Harrym Potterze (2001–2011) oraz Violet Crawley w serialu Downton Abbey (2010–2015).
Obok sześciu nominacji i dwóch wygranych Nagród Akademii Filmowej, otrzymała również nagrodę Tony, cztery nagrody Primetime Emmy, pięć nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej i trzy Złote Globy[5]. W 1994 roku Smith otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Cambridge[6].
Życie prywatne
edytuj29 czerwca 1967 roku wyszła za mąż za aktora Roberta Stephensa. Mieli dwóch synów, aktorów Chrisa (ur. 1967) i Toby’ego (ur. 1969)[7]. Po rozwodzie w 1975 roku, Smith wyszła ponownie za mąż za dramaturga Beverleya Crossa i pozostali małżeństwem do jego śmierci w 1998 roku[8].
W 1988 roku zdiagnozowano u niej chorobę Gravesa-Basedowa[9]. Aktorka przeszła w 2007 roku operację usunięcia nowotworu piersi[10].
Zmarła rano 27 września 2024 w Chelsea and Westminster Hospital , w Londynie[2].
Filmografia
edytujFilmy
edytujSeriale telewizyjne
edytujRok | Tytuł | Rola | Odcinki |
---|---|---|---|
1956 | The Adventures of Aggie | Fiona Frobisher-Smith | „Cobalt Blue” |
1959 | ITV Television Playhouse | Elaine | „Sunday Out of Season” |
Doto | „A Phoenix Too Frequent” | ||
1960 | Penelope | „Penelope” | |
1961 | Rose | „The Savages” | |
1974–75 | The Carol Burnett Show | różne role | 3 odcinki |
1983 | All for Love | pani Silly | „Mrs Silly” |
1988 | Talking Heads | Susan | „A Bed Among the Lentils” |
1992 | Screen Two | Mabel Pettigrew | „Memento Mori” |
1993 | Great Performances | Violet Venable | „Suddenly, Last Summer” |
1999 | David Copperfield | Betsey Trotwood | 2 odcinki (miniserial) |
2010–2016 | Downton Abbey | Violet Crawley | 52 odcinki |
Nagrody i nominacje
edytujNagroda | Rok[a] | Kategoria | Nominowana twórczość | Rezultat | Źr. |
---|---|---|---|---|---|
Laurence Olivier Awards[b] | 1981 | Aktorka roku w nowej sztuce | Virginia | Nominacja | [11] |
1985 | Występ komediowy roku | The Way of the World | Nominacja | [12] | |
1987 | Aktorka roku | Lettice and Lovage / Coming in to Land | Nominacja | [13] | |
1994 | Najlepszy występ komediowy | Bądźmy poważni na serio | Nominacja | [14] | |
1998 | Najlepsza aktorka | Delikatna równowaga | Nominacja | [15] | |
2000 | Dama w vanie | Nominacja | [16] | ||
2010 | Nagroda specjalna | — | Wygrana | [17] | |
Nagrody Akademii Filmowej (Oscary) | 1966 | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Otello | Nominacja | [18] |
1970 | Najlepsza aktorka | Pełnia życia panny Brodie | Wygrana | ||
1973 | Podróże z moją ciotką | Nominacja | |||
1979 | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Suita kalifornijska | Wygrana | ||
1987 | Pokój z widokiem | Nominacja | |||
2002 | Gosford Park | Nominacja | |||
Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej (BAFTA) | 1959 | Najbardziej obiecujący debiut filmowy | Nowhere to Go | Nominacja | [19] |
1966 | Najlepsza aktorka brytyjska | Młody Cassidy | Nominacja | ||
1970 | Najlepsza aktorka | Pełnia życia panny Brodie | Wygrana | ||
1979 | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Śmierć na Nilu | Nominacja | ||
1980 | Najlepsza aktorka | Suita kalifornijska | Nominacja | ||
1982 | Kwartet | Nominacja | |||
1985 | Prywatne zajęcia | Wygrana | |||
1987 | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa | Pokój z widokiem | Wygrana | ||
1989 | Samotna pasja Judith Hearne | Wygrana | |||
1994 | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Tajemniczy ogród | Nominacja | ||
2000 | Herbatka z Mussolinim | Wygrana | |||
2002 | Gosford Park | Nominacja | |||
2016 | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa | Dama w vanie | Nominacja | ||
Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych | 2002 | Najlepsza obsada w filmie | Gosford Park | Wygrana | [20] |
2012 | Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym | Downton Abbey | Nominacja | ||
2013 | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Hotel Marigold | Nominacja | ||
Najlepsza obsada w filmie | Nominacja | ||||
Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym | Downton Abbey | Nominacja | |||
Najlepsza obsada w serialu dramatycznym | Wygrana | ||||
2014 | Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym | Wygrana | |||
Najlepsza obsada w serialu dramatycznym | Nominacja | ||||
2015 | Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym | Nominacja | |||
Najlepsza obsada w serialu dramatycznym | Wygrana | ||||
2016 | Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym | Nominacja | |||
Najlepsza obsada w serialu dramatycznym | Wygrana | ||||
2017 | Nominacja | ||||
Nagrody specjalne Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych (BAFTA) | 1993 | Nagroda specjalna | — | Wygrana | [19] |
1996 | BAFTA Fellowship | — | Wygrana | ||
Nagrody Telewizyjne Akademii Brytyjskiej (BAFTA) | 1984 | Najlepsza aktorka | All for Love (odcinek „Mrs. Silly”) | Nominacja | [19] |
1989 | Talking Heads (odcinek „Bed Among the Lentils”) | Nominacja | |||
1993 | Screen Two (odcinek „Memento Mori”) | Nominacja | |||
2000 | David Copperfield | Nominacja | |||
2012 | Najlepsza aktorka drugoplanowa | Downton Abbey | Nominacja | ||
Primetime Emmy | 1993 | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w miniserialu lub programie specjalnym | Great Performances (odcinek „Nagle, zeszłego lata”) | Nominacja | [21] |
2000 | Najlepsza aktorka drugoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym | David Copperfield | Nominacja | ||
2003 | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym | Mój dom w Umbrii | Wygrana | ||
2010 | Opowieść Mary | Nominacja | |||
2011 | Najlepsza aktorka drugoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym | Downton Abbey | Wygrana | ||
2012 | Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu dramatycznym | Wygrana | |||
2013 | Nominacja | ||||
2014 | Nominacja | ||||
2016 | Wygrana | ||||
Tony | 1975 | Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w dramacie | Private Lives | Nominacja | [22] |
1980 | Night and Day | Nominacja | |||
1990 | Lettice and Lovage | Wygrana | |||
Złote Globy | 1964 | Debiutantka roku | Z życia VIP-ów | Nominacja | [23] |
1966 | Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym | Otello | Nominacja | ||
1970 | Pełnia życia panny Brodie | Nominacja | |||
1973 | Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu | Podróże z moją ciotką | Nominacja | ||
1979 | Suita kalifornijska | Wygrana | |||
1987 | Najlepsza aktorka drugoplanowa w filmie | Pokój z widokiem | Wygrana | ||
2002 | Gosford Park | Nominacja | |||
2004 | Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym | Mój dom w Umbrii | Nominacja | ||
2012 | Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym | Downton Abbey | Nominacja | ||
2013 | Wygrana | ||||
Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu | Kwartet | Nominacja | |||
2016 | Dama w vanie | Nominacja |
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Nie żyje Maggie Smith. Legendarna aktorka miała 89 lat. [dostęp 2024-09-27]. (pol.).
- ↑ a b Actress Dame Maggie Smith dies at 89 [online], bbc.com [dostęp 2024-09-27] (ang.).
- ↑ Maggie Smith Biography [online], web.archive.org, 5 listopada 2001 [dostęp 2023-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2001-11-05] .
- ↑ a b c Maggie Smith biography and filmography [online], web.archive.org, 10 lipca 2013 [dostęp 2023-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-10] .
- ↑ Maggie Smith – Awards [online], IMDb [dostęp 2023-12-16] (ang.).
- ↑ Maggie Smith [online], Oxford High [dostęp 2023-12-16] (ang.).
- ↑ Emma Pryer , Downton Abbey's Maggie Smith and how she became the dame who shuns fame [online], The Mirror, 13 lutego 2016 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
- ↑ Michael Coveney , Maggie Smith : a bright peculiar star, London : Gollancz, 1992, ISBN 978-0-575-05188-1 [dostęp 2023-12-16] .
- ↑ Matt Wolf: Matt Wolf Is An American Theater Critic , Journalist Based In London , THERE IS NOTHING LIKE THIS DAME, „The New York Times”, 18 marca 1990, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
- ↑ Dame Maggie Smith reveals Harry Potter breast cancer treatment struggle [online], The Telegraph, 5 października 2009 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
- ↑ Olivier Winners 1981. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ Olivier Winners 1985. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ Olivier Winners 1987. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ Olivier Winners 1994. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ Olivier Winners 1998. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ Olivier Winners 2000. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ Olivier Winners 2010. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ The Official Academy Awards® Database. Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej. [dostęp 2024-10-23]. (ang.). Należy wpisać „Maggie Smith” w polu „Nominee” i wybrać „Search”.
- ↑ a b c Maggie Smith. Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych. [dostęp 2024-10-19]. (ang.).
- ↑ Nominees & Recipients. Gildia Aktorów Ekranowych. [dostęp 2024-10-23]. (ang.). Należy wyszukać Maggie Smith.
- ↑ Maggie Smith. Academy of Television Arts & Sciences. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ The Tony Award Nominations: Maggie Smith. American Theatre Wing. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
- ↑ Maggie Smith. Złote Globy. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Maggie Smith w bazie IMDb (ang.)
- Maggie Smith w bazie Notable Names Database (ang.)
- Maggie Smith w bazie Filmweb
- ISNI: 0000000109631675
- VIAF: 32184778
- LCCN: nr88003842
- GND: 172378516
- BnF: 13899874r
- SUDOC: 059055146
- NLA: 35468848
- NKC: xx0005605
- BNE: XX1538958
- NTA: 073157910
- BIBSYS: 1012775
- PLWABN: 9810668278705606
- NUKAT: n2009094222
- J9U: 987007437690805171
- CANTIC: a11589164
- LNB: 000342149
- CONOR: 14810467
- KRNLK: KAC2020K7317
- LIH: LNB:hPi;=Bx