Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Maggie Smith

brytyjska aktorka

Margaret „Maggie” Natalie Smith (ur. 28 grudnia 1934 w Ilfordzie, zm. 27 września 2024 w Londynie[1][2]) – brytyjska aktorka. Laureatka licznych wyróżnień, w tym dwóch Oscarów, pięciu BAFTA, czterech Emmy, Tony, pięciu Nagród Gildii Aktorów Ekranowych, trzech Złotych Globów i honorowej Laurence Olivier Award. Należy do ścisłego grona laureatów potrójnej korony aktorstwa (Oscara, Emmy i Tony).

Maggie Smith
Ilustracja
Maggie Smith (ok. 1970)
Imię i nazwisko

Margaret Natalie Smith

Data i miejsce urodzenia

28 grudnia 1934
Ilford, Essex

Data i miejsce śmierci

27 września 2024
Londyn

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Beverley Cross (1975–1998)
Robert Stephens (1967–1974)

Lata aktywności

1952–2024

Odznaczenia
Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Order Towarzyszy Honoru (Wielka Brytania)

W swojej karierze otrzymała wiele zaszczytów m.in. Order Imperium Brytyjskiego w 1990 roku oraz honorowy tytuł szlachecki Dame. Znana była ze swoich charakterystycznych ról kostiumowych.

Życiorys

edytuj

Maggie Smith urodziła się w rodzinie Nathaniela Smitha (1902–1991), lekarza patologa, pracującego na Uniwersytecie Oksfordzkim i sekretarki, pochodzącej ze Szkocji, Margaret Little (1896–1977)[3]. W wieku czterech lat przeprowadziła się z rodziną do Oksfordu. Miała braci bliźniaków starszych od niej o sześć lat, Alistaira (zm. 1981) i Iana. Smith kształciła się w Oxford High School do szesnastego roku życia, kiedy to opuściła szkołę, aby studiować aktorstwo[4].

Smith rozpoczęła karierę sceniczną jako studentka, występując w Oxford Playhouse w 1952 roku -zadebiutowała na Broadwayu w sztuce New Faces of '56. W 1959 dołączyła do Old Vic Company. W 1963 została zaangażowana do The National Theatre[4].

Po raz pierwszy pojawiła się na ekranie w 1956[4]. Pierwszą nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej zdobyła za rolę w filmowej adaptacji Otella (1965) jako Desdemona u boku Laurence’a Oliviera, Dereka Jacobiego i Michaela Gambona. Popularność przyniosła jej rola w filmie Pełnia życia panny Brodie (1969). W 1970 roku Smith zagrała tytułową rolę w inscenizacji sztuki Henrika Ibsena Hedda Gabler w reżyserii Ingmara Bergmana. W 1978 roku Smith zagrała u boku Michaela Caine’a w Suicie kalifornijskiej według Neila Simona, za którą otrzymała Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. W 1985 roku Smith wcieliła się w postać Charlotte Bartlett w produkcji Pokój z widokiem, za którą była ponownie nominowana do Oscara.

W 1992 roku Smith wystąpiła u boku Whoopi Goldberg w komedii Zakonnica w przebraniu i jej sequelu, Zakonnica w przebraniu 2 (1993). Wystąpiła w dwóch filmach Agnieszki HollandTajemniczy ogród (1994) oraz Washington Square (1997). W 2001 roku Smith pojawiła się w brytyjskim kryminale Gosford Park, wyreżyserowanym przez Roberta Altmana. Rola ta przyniosła jej szóstą nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Na początku XXI wieku popularność dała jej rola prof. McGonagall w serii filmów o Harrym Potterze (2001–2011) oraz Violet Crawley w serialu Downton Abbey (2010–2015).

Obok sześciu nominacji i dwóch wygranych Nagród Akademii Filmowej, otrzymała również nagrodę Tony, cztery nagrody Primetime Emmy, pięć nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej i trzy Złote Globy[5]. W 1994 roku Smith otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Cambridge[6].

Życie prywatne

edytuj

29 czerwca 1967 roku wyszła za mąż za aktora Roberta Stephensa. Mieli dwóch synów, aktorów Chrisa (ur. 1967) i Toby’ego (ur. 1969)[7]. Po rozwodzie w 1975 roku, Smith wyszła ponownie za mąż za dramaturga Beverleya Crossa(inne języki) i pozostali małżeństwem do jego śmierci w 1998 roku[8].

W 1988 roku zdiagnozowano u niej chorobę Gravesa-Basedowa[9]. Aktorka przeszła w 2007 roku operację usunięcia nowotworu piersi[10].

Zmarła rano 27 września 2024 w Chelsea and Westminster Hospital(inne języki), w Londynie[2].

Filmografia

edytuj
 
Maggie Smith (1973)
 
Maggie Smith (2007)
Rok Tytuł Rola Reżyser Dodatkowe informacje
1956 Child in the House gość na przyjęciu Endfield, CyCy Endfield
1957 Sing for Your Supper Ann Carter nieznany film telewizyjny
1958 Nowhere to Go Bridget Howard Holt, SethSeth Holt
1962 Go to Blazes Chantal Truman, MichaelMichael Truman
1963 Z życia VIP-ów panna Mead Asquith, AnthonyAnthony Asquith
1964 Zjadacz dyń Philpot Clayton, JackJack Clayton
1965 Młody Cassidy Nora Cardiff, JackJack Cardiff
Otello Desdemona Burge, StuartStuart Burge
1967 Garniec miodu Sarah Watkins Mankiewicz, Joseph L.Joseph L. Mankiewicz
Much Ado About Nothing Beatrice Cooke, AlanAlan Cooke film telewizyjny
1968 Gorące miliony Patty Terwilliger Smith Till, EricEric Till
1969 Pełnia życia panny Brodie Jean Brodie Neame, RonaldRonald Neame
Och! Co za urocza wojenka gwiazda music hallu Attenborough, RichardRichard Attenborough
1972 Podróże z moją ciotką Augusta Bertram Cukor, GeorgeGeorge Cukor
1973 Miłość i ból i ta cała cholerna reszta Lila Fisher Pakula, Alan J.Alan J. Pakula
1976 Zabity na śmierć Dora Charleston Robert Moore
1978 Śmierć na Nilu Miss Bowers Guillermin, JohnJohn Guillermin
Suita kalifornijska Diana Barrie Ross, HerbertHerbert Ross
1981 Kwartet Lois Heidler Ivory, JamesJames Ivory
Zmierzch tytanów Thetis Davis, DesmondDesmond Davis
1982 Zło czai się wszędzie Daphne Castle Hamilton, GuyGuy Hamilton
Misjonarz Isabel Ames Loncraine, RichardRichard Loncraine
1983 Lepiej późno niż wcale panna Anderson Forbes, BryanBryan Forbes
1984 Trzeba grać Lily Wynn Makk, KárolyKároly Makk
Prywatne zajęcia Joyce Chilvers Mowbray, MalcolmMalcolm Mowbray
1985 Pokój z widokiem Charlotte Bartlett Ivory, JamesJames Ivory
1987 Samotna pasja Judith Hearne Judith Hearne Clayton, JackJack Clayton
1990 Romeo.Juliet Rozalina Acosta, Armondo LinusArmondo Linus Acosta głos
1991 Hook Wendy Darling Spielberg, StevenSteven Spielberg
1992 Zakonnica w przebraniu matka przełożona Ardolino, EmileEmile Ardolino
1993 Tajemniczy ogród pani Medlock Holland, AgnieszkaAgnieszka Holland
Zakonnica w przebraniu 2: Powrót do habitu matka przełożona Duke, BillBill Duke
1995 Richard III Cecylia Neville Loncraine, RichardRichard Loncraine
1996 Zmowa pierwszych żon Gunilla Garson Goldberg Wilson, HughHugh Wilson
1997 Plac Waszyngtona Lavinia Penniman Holland, AgnieszkaAgnieszka Holland
1999 Goście z zaświatów Lily Marlowe Yates, PeterPeter Yates
Herbatka z Mussolinim Hester Random Zeffirelli, FrancoFranco Zeffirelli
Ostatni wrzesień Myra Naylor Warner, DeborahDeborah Warner
All the King’s Men Aleksandra Duńska Jarrold, JulianJulian Jarrold film telewizyjny
2001 Harry Potter i Kamień Filozoficzny Minerwa McGonagall Columbus, ChrisChris Columbus
Gosford Park Constance Trentham Altman, RobertRobert Altman
2002 Boskie sekrety siostrzanego stowarzyszenia Ya-Ya Caro Eliza Bennett Khouri, CallieCallie Khouri
Harry Potter i Komnata Tajemnic Minerwa McGonagall Columbus, ChrisChris Columbus
2003 Mój dom w Umbrii Emily Delahunty Loncraine, RichardRichard Loncraine film telewizyjny
2004 Harry Potter i więzień Azkabanu Minerwa McGonagall Cuarón, AlfonsoAlfonso Cuarón
Lawendowe wzgórze Janet Widdington Dance, CharlesCharles Dance
2005 Harry Potter i Czara Ognia Minerwa McGonagall Newell, MikeMike Newell
Wszystko zostaje w rodzinie Grace Hawkins Johnson, NiallNiall Johnson
2007 Zakochana Jane pani Gresham Jarrold, JulianJulian Jarrold
Harry Potter i Zakon Feniksa Minerwa McGonagall Yates, DavidDavid Yates
Opowieść Mary Mary Gilbert Poliakoff, StephenStephen Poliakoff film telewizyjny
2009 Harry Potter i Książę Półkrwi Minerwa McGonagall Yates, DavidDavid Yates
Od czasu do czasu Linnet Oldknow Fellowes, JulianJulian Fellowes
2010 Niania i wielkie bum Agatha Docherty White, SusannaSusanna White
2011 Gnomeo i Julia pani Bluebury Asbury, KellyKelly Asbury głos
Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II Minerwa McGonagall Yates, DavidDavid Yates
2012 Hotel Marigold Muriel Donnelly John Madden
Kwartet Jean Horton Hoffman, DustinDustin Hoffman
2014 Moja staruszka Mathilde Girard Horovitz, IsraelIsrael Horovitz
2015 Drugi Hotel Marigold Muriel Donnelly John Madden
Dama w vanie panna Shepherd Hytner, NicholasNicholas Hytner
2018 Gnomeo i Julia. Tajemnica zaginionych krasnali pani Bluebury Stevenson, JohnJohn Stevenson głos
2019 Downton Abbey Violet Crawley Engler, MichaelMichael Engler
2021 Chłopiec zwany Gwiazdką Ruth Kenan, GilGil Kenan
2022 Downton Abbey: Nowa epoka Violet Crawley Curtis, SimonSimon Curtis
2023 Klub cudownych kobiet Lily Fox O’Sullivan, ThaddeusThaddeus O’Sullivan

Seriale telewizyjne

edytuj
Rok Tytuł Rola Odcinki
1956 The Adventures of Aggie Fiona Frobisher-Smith „Cobalt Blue”
1959 ITV Television Playhouse Elaine „Sunday Out of Season”
Doto „A Phoenix Too Frequent”
1960 Penelope „Penelope”
1961 Rose „The Savages”
1974–75 The Carol Burnett Show różne role 3 odcinki
1983 All for Love pani Silly „Mrs Silly”
1988 Talking Heads Susan „A Bed Among the Lentils”
1992 Screen Two Mabel Pettigrew „Memento Mori”
1993 Great Performances Violet Venable „Suddenly, Last Summer”
1999 David Copperfield Betsey Trotwood 2 odcinki (miniserial)
2010–2016 Downton Abbey Violet Crawley 52 odcinki

Nagrody i nominacje

edytuj
Nagroda Rok[a] Kategoria Nominowana twórczość Rezultat Źr.
Laurence Olivier Awards[b] 1981 Aktorka roku w nowej sztuce Virginia Nominacja [11]
1985 Występ komediowy roku The Way of the World Nominacja [12]
1987 Aktorka roku Lettice and Lovage / Coming in to Land Nominacja [13]
1994 Najlepszy występ komediowy Bądźmy poważni na serio Nominacja [14]
1998 Najlepsza aktorka Delikatna równowaga Nominacja [15]
2000 Dama w vanie Nominacja [16]
2010 Nagroda specjalna Wygrana [17]
Nagrody Akademii Filmowej (Oscary) 1966 Najlepsza aktorka drugoplanowa Otello Nominacja [18]
1970 Najlepsza aktorka Pełnia życia panny Brodie Wygrana
1973 Podróże z moją ciotką Nominacja
1979 Najlepsza aktorka drugoplanowa Suita kalifornijska Wygrana
1987 Pokój z widokiem Nominacja
2002 Gosford Park Nominacja
Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej (BAFTA) 1959 Najbardziej obiecujący debiut filmowy Nowhere to Go Nominacja [19]
1966 Najlepsza aktorka brytyjska Młody Cassidy Nominacja
1970 Najlepsza aktorka Pełnia życia panny Brodie Wygrana
1979 Najlepsza aktorka drugoplanowa Śmierć na Nilu Nominacja
1980 Najlepsza aktorka Suita kalifornijska Nominacja
1982 Kwartet Nominacja
1985 Prywatne zajęcia Wygrana
1987 Najlepsza aktorka pierwszoplanowa Pokój z widokiem Wygrana
1989 Samotna pasja Judith Hearne Wygrana
1994 Najlepsza aktorka drugoplanowa Tajemniczy ogród Nominacja
2000 Herbatka z Mussolinim Wygrana
2002 Gosford Park Nominacja
2016 Najlepsza aktorka pierwszoplanowa Dama w vanie Nominacja
Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych 2002 Najlepsza obsada w filmie Gosford Park Wygrana [20]
2012 Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym Downton Abbey Nominacja
2013 Najlepsza aktorka drugoplanowa Hotel Marigold Nominacja
Najlepsza obsada w filmie Nominacja
Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym Downton Abbey Nominacja
Najlepsza obsada w serialu dramatycznym Wygrana
2014 Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym Wygrana
Najlepsza obsada w serialu dramatycznym Nominacja
2015 Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym Nominacja
Najlepsza obsada w serialu dramatycznym Wygrana
2016 Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym Nominacja
Najlepsza obsada w serialu dramatycznym Wygrana
2017 Nominacja
Nagrody specjalne Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych (BAFTA) 1993 Nagroda specjalna Wygrana [19]
1996 BAFTA Fellowship Wygrana
Nagrody Telewizyjne Akademii Brytyjskiej (BAFTA) 1984 Najlepsza aktorka All for Love (odcinek „Mrs. Silly”) Nominacja [19]
1989 Talking Heads (odcinek „Bed Among the Lentils”) Nominacja
1993 Screen Two (odcinek „Memento Mori”) Nominacja
2000 David Copperfield Nominacja
2012 Najlepsza aktorka drugoplanowa Downton Abbey Nominacja
Primetime Emmy 1993 Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w miniserialu lub programie specjalnym Great Performances (odcinek „Nagle, zeszłego lata”) Nominacja [21]
2000 Najlepsza aktorka drugoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym David Copperfield Nominacja
2003 Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym Mój dom w Umbrii Wygrana
2010 Opowieść Mary Nominacja
2011 Najlepsza aktorka drugoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym Downton Abbey Wygrana
2012 Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu dramatycznym Wygrana
2013 Nominacja
2014 Nominacja
2016 Wygrana
Tony 1975 Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w dramacie Private Lives Nominacja [22]
1980 Night and Day Nominacja
1990 Lettice and Lovage Wygrana
Złote Globy 1964 Debiutantka roku Z życia VIP-ów Nominacja [23]
1966 Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym Otello Nominacja
1970 Pełnia życia panny Brodie Nominacja
1973 Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu Podróże z moją ciotką Nominacja
1979 Suita kalifornijska Wygrana
1987 Najlepsza aktorka drugoplanowa w filmie Pokój z widokiem Wygrana
2002 Gosford Park Nominacja
2004 Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym Mój dom w Umbrii Nominacja
2012 Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym Downton Abbey Nominacja
2013 Wygrana
Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu Kwartet Nominacja
2016 Dama w vanie Nominacja
  1. Rok wręczenia nagrody lub ogłoszenia laureata.
  2. Do 1983 Society of West End Theatre Awards.

Przypisy

edytuj
  1. Nie żyje Maggie Smith. Legendarna aktorka miała 89 lat. [dostęp 2024-09-27]. (pol.).
  2. a b Actress Dame Maggie Smith dies at 89 [online], bbc.com [dostęp 2024-09-27] (ang.).
  3. Maggie Smith Biography [online], web.archive.org, 5 listopada 2001 [dostęp 2023-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2001-11-05].
  4. a b c Maggie Smith biography and filmography [online], web.archive.org, 10 lipca 2013 [dostęp 2023-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-10].
  5. Maggie Smith – Awards [online], IMDb [dostęp 2023-12-16] (ang.).
  6. Maggie Smith [online], Oxford High [dostęp 2023-12-16] (ang.).
  7. Emma Pryer, Downton Abbey's Maggie Smith and how she became the dame who shuns fame [online], The Mirror, 13 lutego 2016 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
  8. Michael Coveney, Maggie Smith : a bright peculiar star, London : Gollancz, 1992, ISBN 978-0-575-05188-1 [dostęp 2023-12-16].
  9. Matt Wolf: Matt Wolf Is An American Theater Critic, Journalist Based In London, THERE IS NOTHING LIKE THIS DAME, „The New York Times”, 18 marca 1990, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
  10. Dame Maggie Smith reveals Harry Potter breast cancer treatment struggle [online], The Telegraph, 5 października 2009 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
  11. Olivier Winners 1981. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  12. Olivier Winners 1985. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  13. Olivier Winners 1987. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  14. Olivier Winners 1994. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  15. Olivier Winners 1998. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  16. Olivier Winners 2000. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  17. Olivier Winners 2010. Society of London Theatre. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  18. The Official Academy Awards® Database. Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej. [dostęp 2024-10-23]. (ang.). Należy wpisać „Maggie Smith” w polu „Nominee” i wybrać „Search”.
  19. a b c Maggie Smith. Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych. [dostęp 2024-10-19]. (ang.).
  20. Nominees & Recipients. Gildia Aktorów Ekranowych. [dostęp 2024-10-23]. (ang.). Należy wyszukać Maggie Smith.
  21. Maggie Smith. Academy of Television Arts & Sciences. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  22. The Tony Award Nominations: Maggie Smith. American Theatre Wing. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).
  23. Maggie Smith. Złote Globy. [dostęp 2024-10-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj