Jarosław Gowin

Jest synem Ludwika i Aliny^[1]. Jego rodzice po wojnie działali w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”^[2].

Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle. Przez dziewięć lat był bramkarzem drużyny juniorów piłkarskiego klubu Czarni 1910 Jasło^[3]. Studiował historię filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na uczelni był członkiem „Solidarności” i Niezależnego Zrzeszenia Studentów^[2]. Podczas studiów brał udział w wykładach w Dominikańskim Duszpasterstwie Akademickim „Beczka”. Tam poznał Jana A. Kłoczowskiego i Macieja Ziębę, jak również osoby z kręgu Jerzego Turowicza^[2]. W 1985 uzyskał tytuł zawodowy magistra.

W latach 80. przebywał w ramach stypendium na Uniwersytecie Cambridge. Pracę zawodową rozpoczął w Instytucie Nauk Społecznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Następnie był zatrudniony w Społecznym Instytucie Wydawniczym „Znak”. W latach 1994–2005 pełnił funkcję redaktora naczelnego wydawanego przez Instytut miesięcznika „Znak”. Zasiadał też w zarządzie wydawnictwa^[2]. 21 lipca 2017 został usunięty z redakcji miesięcznika „Znak”, co uzasadniono wspieraniem „działań obozu rządzącego (...) zmierzających do pozbawienia niezależności władzy sądowniczej”^[4].

W 2001 w Instytucie Studiów Politycznych PAN uzyskał stopień naukowy doktora rozprawą zatytułowaną Kościół w czasach wolności 1989–1999. Promotorem pracy był Wojciech Roszkowski^[5].

Jest autorem książek, m.in. analizy sporów ks. Józefa Tischnera o Kościół katolicki pt. Religia i ludzkie biedy. Razem z Manfredem Spiekerem jest autorem publikacji pt. Zaangażowanie czy defensywa – katolicy w życiu Polski i Niemiec. Razem z Dorotą Zańko współtworzył wywiady rzeki z arcybiskupem Józefem Życińskim (Niewidzialne światło) oraz z ks. Józefem Tischnerem (Przekonać Pana Boga). Napisał kilkaset artykułów filozoficznych, politologicznych, recenzji i wspomnień. W latach 90. zajmował się problemami Kościoła katolickiego w Polsce oraz pontyfikatem Jana Pawła II. Należy do pomysłodawców „Dni Tischnerowskich” i Uniwersytetu Latającego Znak-u. Zorganizował mający służyć studentom fundusz stypendialny „Józek Szkolny”. Był współtwórcą i od 2003 do 2011 rektorem Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera^[6]. Został członkiem rady patronackiej Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci imienia księdza Józefa Tischnera. Był wśród założycieli Stowarzyszenia Siemacha^[7].

W 1990 podjął współpracę z Forum Prawicy Demokratycznej założonym przez Aleksandra Halla, później był przez kilka lat związany ze środowiskiem Unii Demokratycznej i Unii Wolności^[2].

W 2005 z ramienia Platformy Obywatelskiej w okręgu krakowskim został wybrany do Senatu^[8]. Po rezygnacji Jana Rokity ze startu w wyborach parlamentarnych w 2007 został umieszczony na pierwszym miejscu listy PO do Sejmu, po czym wstąpił do partii. Uzyskał mandat poselski, otrzymując 160 465 głosów^[9]. Wkrótce po wyborach wszedł w skład zarządu krajowego Platformy Obywatelskiej (zasiadał w nim do października 2010). W wyborach w 2011 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, dostał 62 570 głosów^[10].

18 listopada 2011 prezydent Bronisław Komorowski powołał go na urząd ministra sprawiedliwości w drugim rządzie Donalda Tuska^[11]. 29 kwietnia 2013 prezes Rady Ministrów zapowiedział odwołanie Jarosława Gowina ze stanowiska ministra sprawiedliwości^[12]. Do odwołania przez prezydenta doszło tydzień później.

W tym samym roku Jarosław Gowin wystartował jako jedyny kontrkandydat Donalda Tuska w bezpośrednich wyborach na stanowisko przewodniczącego PO. W głosowaniu przegrał z dotychczasowym liderem, otrzymując 4114 głosów ważnych (20,42%)^[13]. 9 września 2013 poinformował o opuszczeniu Platformy Obywatelskiej, zostając posłem niezrzeszonym. Rozpoczął następnie organizowanie konwencji regionalnych, uruchamiając akcję społeczną „Godzina dla Polski”, z której wyłonił się ruch społeczny^[14]. W projekt zaangażowali się m.in. dwaj inni posłowie niezrzeszeni, którzy opuścili PO. Jarosław Gowin podjął także współpracę programową z gronem ekspertów^[15] oraz z partią Polska Jest Najważniejsza^[16] i ze Stowarzyszeniem „Republikanie” (założonym przez posła Przemysława Wiplera)^[17].

7 grudnia 2013 ogłosił powstanie na bazie ruchu społecznego „Godzina dla Polski” nowej partii Polska Razem (pełna nazwa przyjęta przez ugrupowanie do 6 marca 2015 brzmiała „Polska Razem Jarosława Gowina”, następnie „Polska Razem – Zjednoczona Prawica”)^[18]. Objął funkcję jej prezesa.

W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 otwierał listę swojej partii w okręgu małopolsko-świętokrzyskim, jego ugrupowanie nie osiągnęło progu wyborczego. W lipcu tego samego roku został przewodniczącym nowo powołanego klubu parlamentarnego Sprawiedliwa Polska, skupiającego posłów oraz senatora z Polski Razem i Solidarnej Polski (w marcu 2015 klub przyjął nazwę „Zjednoczona Prawica”). W tym samym miesiącu obie te partie nawiązały ponadto współpracę z Prawem i Sprawiedliwością^[19]. 9 września 2014 prezydent Bronisław Komorowski powołał go w skład Rady Bezpieczeństwa Narodowego^[20].

W wyborach parlamentarnych w 2015 kandydował do Sejmu z ostatniej pozycji listy Prawa i Sprawiedliwości w okręgu krakowskim. Uzyskał mandat posła VIII kadencji, otrzymując 43 539 głosów^[21] (zgodnie z wcześniejszą umową, wraz z innymi parlamentarzystami Polski Razem zasiadł w klubie PiS). 16 listopada 2015 objął urzędy wicepremiera oraz ministra nauki i szkolnictwa wyższego w rządzie Beaty Szydło^[22].

4 listopada 2017 ogłosił utworzenie na bazie głównie Polski Razem nowego ugrupowania pod nazwą Porozumienie^[23]. 11 grudnia 2017 został ponownie powołany na urzędy wicepremiera oraz ministra nauki i szkolnictwa wyższego w nowo utworzonym rządzie Mateusza Morawieckiego^[24]. W 2018 z jego inicjatywy przeprowadzono reformę szkolnictwa wyższego i nauki poprzez uchwalenie nowej ustawy – prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, określanego też jako „Ustawa 2.0” i „Konstytucja dla Nauki”^[25]. Reforma zebrała zróżnicowane opinie. Podnoszono w znacznej mierze trafną diagnozę problemów, z drugiej strony wskazując na nieprzemyślane i tworzone w pośpiechu sposoby ich rozwiązania. Zwracano też uwagę, że – dysponując pozycją polityczną wicepremiera – Jarosław Gowin mógł w znacząco większym stopniu przyczynić się do rozwoju nauki w Polsce^[26].

W wyborach w 2019 z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję, otrzymując 15 802 głosy^[27]. 15 listopada 2019 objął ponownie dotychczasowe stanowiska rządowe, wchodząc w skład drugiego gabinetu dotychczasowego premiera^[28].

Na początku kwietnia 2020, w okresie sporów co do możliwości i sposobu przeprowadzenia wyborów prezydenckich w obliczu pandemii COVID-19, podał się do dymisji z zajmowanych stanowisk w rządzie^[29]. Postanowieniem z 8 kwietnia prezydent Andrzej Duda na wniosek premiera odwołał Jarosława Gowina z dniem 9 kwietnia z urzędów wicepremiera oraz ministra^[30].

6 października 2020 Jarosław Gowin powrócił do rządu – prezydent Andrzej Duda na wniosek premiera Mateusza Morawieckiego powołał go wówczas na urzędy wiceprezesa Rady Ministrów oraz ministra rozwoju, pracy i technologii^[31]. Latem 2021 jego ugrupowanie krytykowało propozycje zmian dotyczące rynku mediów oraz propozycje podatkowe w ramach ogłoszonego rządowego programu „Polski Ład”^[32].

10 sierpnia 2021 premier Mateusz Morawiecki złożył do prezydenta wniosek o odwołanie Jarosława Gowina z zajmowanych stanowisk rządowych^[33]. Następnego dnia Andrzej Duda odwołał go z tych funkcji^[34], a kierowana przez Jarosława Gowina partia ogłosiła opuszczenie koalicji rządowej^[35]. W tym samym miesiącu, w związku z decyzją o wystąpieniu parlamentarzystów Porozumienia z KP PiS, współtworzył nowo powstałe koło parlamentarne swojej partii^[36].

Pod koniec listopada 2021 w wyniku depresji trafił do szpitala, który opuścił w drugiej połowie grudnia tego samego roku^[37][38]; w związku z tym zawiesił czasowo aktywność publiczną. 10 grudnia 2022 na kongresie nadzwyczajnym Porozumienia złożył rezygnację z funkcji prezesa partii^[39]; jego następczynią została dotychczasowa wiceprezes ugrupowania Magdalena Sroka. W lipcu 2023 został posłem niezrzeszonym, gdy koło Porozumienia rozwiązało się po przystąpieniu jego pozostałych posłów do klubu Koalicji Polskiej^[40][41]. Nie startował w wyborach w tym samym roku; decyzję o niekandydowaniu do parlamentu ogłosił kilka miesięcy przed głosowaniem^[42]. Został później członkiem zespołu doradczego w Głównym Urzędzie Miar^[43].

W styczniu 2024 zeznawał przed sejmową komisją śledczą ds. wyborów korespondencyjnych^[44][45][46].

Jest żonaty z Anną. Ma troje dzieci: Zbigniewa, Weronikę i Ziemowita^[47].

W 2010 otrzymał medal z okazji 100-lecia istnienia klubu Czarni 1910 Jasło^[48]. W 2013 otrzymał honorowe obywatelstwo Stowarzyszenia Ludzi Aktywnych „Horyzonty”^[49].

• Jarosław Gowin [online], sejm.gov.pl [dostęp 2023-07-21] .
• Jarosław Gowin, senat.pl [zarchiwizowane 2021-05-11] .