Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Jacek Fisiak

polski filolog, polityk

Jacek Izydor Fisiak (ur. 10 maja 1936 w Konstantynowie Łódzkim, zm. 3 czerwca 2019[1] w Poznaniu[2]) – polski filolog angielski, historyk języka angielskiego, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w latach 1965–2005 dyrektor Instytutu Filologii Angielskiej, w latach 1985–1988 rektor tegoż uniwersytetu; w latach 1988–1989 minister edukacji narodowej[3]; profesor Wyższej Szkoły Języków Obcych im. Samuela Bogumiła Lindego; członek Polskiej Akademii Nauk, członek Europejskiej Akademii Nauki, Sztuki i Literatury[4].

Jacek Izydor Fisiak
Data i miejsce urodzenia

10 maja 1936
Konstantynów Łódzki

Data i miejsce śmierci

3 czerwca 2019
Poznań

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia języka, językoznawstwo angielskie
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1962 – nauki humanistyczne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Habilitacja

1966 – nauki humanistyczne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Profesura

1971

Doktor honoris causa
Uniwersytetu w Jyväskylä – -
Uniwersytetu Opolskiego – 2005
Nauczyciel akademicki
uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Okres zatrudn.

od 1965

Rektor
Uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznani

Okres spraw.

1985–1988

Poprzednik

Franciszek Kaczmarek

Następca

Bogdan Marciniec

Minister edukacji narodowej
Okres spraw.

14 października 1988–12 września 1989

Poprzednik

Henryk Bednarski

Następca

Henryk Samsonowicz

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Krzyż Komandorski Orderu Lwa Finlandii Oficer Orderu Palm Akademickich (Francja) Kawaler I Klasy Królewskiego Norweskiego Orderu Zasługi

Życiorys

edytuj

Syn Czesława i Jadwigi[2]. W 1953 zdał egzaminy maturalne w I Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi[5]. W 1959 ukończył filologię angielską na Uniwersytecie Warszawskim. W 1962 został doktorem[6], w 1966 doktorem habilitowanym, w 1971 profesorem nadzwyczajnym, w 1977 profesorem zwyczajnym. Od 1965 związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (w latach 1985–1988 rektor). Od 14 października 1988 do 12 września 1989 był ministrem edukacji narodowej w rządzie Mieczysława Rakowskiego. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu po stronie partyjno-rządowej jako współprzewodniczący podzespołu do spraw nauki, oświaty i postępu technicznego.

Od 1966 do 1990 roku należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[7]. Od 1968 do 1970 pełnił funkcję I sekretarza POP na Wydziale Filologii UAM, a następnie był członkiem Komitetu Uczelnianego PZPR na tym uniwersytecie[8].

W pracy naukowej zajmował się językoznawstwem historycznym, kontrastywnym i teoretycznym oraz leksykografią. Promotor ponad 50 prac doktorskich oraz ponad 300 magisterskich. Autor 35 książek, redaktor kolejnych 37. Opublikował również 41 artykułów w czasopismach fachowych, 36 w edycjach redagowanych oraz 23 recenzje[9].

Zmarł po długiej chorobie 3 czerwca 2019. Spoczął 13 czerwca 2019 na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu[10].

Kontrowersje

edytuj

19 kwietnia 2006 na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z okazji przejścia na emeryturę oraz zbliżających się 70. urodzin Jacka Fisiaka zorganizowano uroczystości podkreślające jego zasługi dla poznańskiej anglistyki. List gratulacyjny ministra nauki i szkolnictwa wyższego odczytał wiceminister, prof. Stefan Jurga. Fetowaniu profesora sprzeciwiali się byli studenci i pracownicy UAM działający w opozycji w latach 80. XX wieku (m.in. Przemysław Alexandrowicz). Zarzucali mu głównie jawną współpracę z władzami i służbami PRL przeciwko społeczności akademickiej, m.in. zwalnianie pracowników z powodów politycznych[11].

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Postanowieniem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego z dnia 28 września 2005, w uznaniu wybitnych zasług dla nauki polskiej, za osiągnięcia w pracy dydaktycznej i organizacyjnej, został odznaczony Krzyżem Wielkim[12]. W 1996 prezydent Kwaśniewski odznaczył go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą[13], w 1987 otrzymał także Krzyż Komandorski, a w 1979 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[14].

W 1981 królowa brytyjska Elżbieta II przyznała mu Krzyż Oficerski Orderu Imperium Brytyjskiego. W 1980 był też doceniony Krzyżem Komandorskim Orderu Lwa Finlandii, w 1989 francuskim Krzyżem Oficerskim Orderu Palm Akademickich[14], norweskim Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi i polskim Medalem KEN[15].

Doktor honoris causa Uniwersytetu w Jyväskylä oraz Uniwersytetu Opolskiego (10 marca 2005)[16]. Jedenasty Polak przyjęty do Europejskiej Akademii Nauki, Sztuki i Literatury w Strasburgu[17].

Przypisy

edytuj
  1. Zmarł prof. zw. dr hab. Jacek Fisiak. amu.edu.pl, 2019-06-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-04)].
  2. a b Jacek Fisiak. rejestry-notarialne.pl.
  3. Kto jest kim w Polsce: informator biograficzny. Lubomir Mackiewicz (red.), Anna Żołna (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 160–161. ISBN 83-223-2644-0.
  4. Prof. Jacek Fisiak w Akademii Europejskiej.
  5. Jan Kamiński (red.), Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia., 2006, s. 496, ISBN 83-908655-0-5.
  6. Jacek Fisiak | Wydział Anglistyki UAM :: AMU Faculty of English [online], wa-amu-edu-pl.translate.goog [dostęp 2023-01-04].
  7. Piotr Bojarski, Dwie twarze byłego rektora - reportaż Piotra Bojarskiego o prof. Fisiaku [online] [dostęp 2006-04-18].
  8. Informacje w BIP IPN. [dostęp 2022-04-23].
  9. Profil prof. Jacka Fisiaka na stronie internetowej Instytutu Filologii Angielskiej UAM.
  10. Redakcja, Poznań: Pogrzeb profesora Jacka Fisiaka - tłumy żegnały go na cmentarzu na Junikowie [online], Głos Wielkopolski, 13 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-14] (pol.).
  11. Piotr Bojarski. Dwie twarze byłego rektora. „Gazeta Wyborcza Poznań”. nr 92, s. 6, 2006-04-18. [dostęp 2014-09-26]. [zarchiwizowane z adresu]. 
  12. M.P. z 2005 r. nr 83, poz. 1176
  13. M.P. z 1996 r. nr 60, poz. 561
  14. a b Jacek Fisiak. instytucja.pan.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. na stronie internetowej Polskiej Akademii Nauk.
  15. Jacek Fisiak – Kondolencje, nekrologi.wyborcza.pl
  16. Doktorzy Honoris Causa. [w:] Uniwersytet Opolski [on-line]. uni.opole.pl. [dostęp 2015-08-12].
  17. Kronika Wydarzeń. Część druga (kwiecień – czerwiec 1989), w: Kronika Miasta Poznania, nr 1-2/1991, s.228, ISSN 0137-3552

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj