Henrietta Rénard
Anna Katarzyna (Henrietta) Rénard (ur. 1685, zm. 26 maja 1721 w Warszawie[1]) – córka kupca Andreasa Rénarda, kochanka króla polskiego Augusta II Mocnego i matka jego córki Anny Orzelskiej.
| |
| Imię i nazwisko urodzenia |
Anna Katarzyna Rénard |
|---|---|
| Data urodzenia |
1685 |
| Data i miejsce śmierci |
26 maja 1721 |
| Miejsce spoczynku | |
| Rodzice |
Andreas Rénard |
| Małżeństwo |
Franciszek Drian |
| Partner | |
| Dzieci | |
Życiorys
edytujPochodzenie
edytujAnna Katarzyna Rénard, występująca w źródłach częściej jako Henrietta, pochodziła z francuskiego rodu Rénardów, który przybył do Warszawy najprawdopodobniej z Hamburga, gdzie przodkowie Rénardówny zajmowali się handlem[2]. Jej ojciec, Andreas Rénard, pojawia się w dokumentach z 1693 i 1698 jako kupiec. Jego żoną była prawdopodobnie Theresa von Waldstein, jednak część badaczy uważa ją za synową Andreasa. Henrietta Rénard miała dwóch braci: Jana Baptystę, który został pułkownikiem wojsk saskich oraz Benedykta, architekta[3].
Związek z Augustem II
edytujPod koniec 1701 lub 1706[4] Henrietta poznała elektora saskiego i króla polskiego, Augusta II Mocnego. Według La Saxe Galante Karla Ludwiga von Pöllnitza, Henrietta zwróciła uwagę króla swoją nieprzeciętną urodą i wkrótce została jego kochanką[5]. Latem 1702 lub 26 listopada 1707[6] urodziła królowi nieślubną córkę Annę Katarzynę. Związek Rénardówny z królem zakończył się wkrótce po narodzinach Anny Katarzyny. Zdaniem von Pöllnitza powodem rozstania była zazdrość oficjalnej metresy królewskiej, Anny Konstancji Cosel[7]. Romans Henrietty z Augustem II Mocnym pozwolił jej rodzinie na zdobycie tytułów i majątków w Rzeczypospolitej[3].
Dalsze losy
edytujW trakcie związku z Augustem II Mocnym Henrietta Rénard była już najprawdopodobniej zamężna z warszawskim handlarzem win, Franciszkiem Drianem[8]. Pierwszy mąż Henrietty zmarł przed 1716, prawdopodobnie w czasie panującej w latach 1708–1712 epidemii dżumy[9]. W 1716 Henrietta Drian wyszła powtórnie za mąż. Jej drugi mąż, Klaudiusz Henryk de Morel de Carrieres był od 1705 pułkownikiem w armii księcia Siedmiogrodu Franciszka II Rakoczego[10]. Po ślubie z Henriettą otrzymał od króla Augusta II stanowisko nadzorcy łazienki w Parku Ujazdowskim, będącym wówczas własnością rodu Lubomirskich[11]. Mąż Rénardówny zmarł przed 6 czerwca 1720. 6 czerwca 1720 Henrietta wraz z braćmi Janem Baptystą i Benedyktem oraz dziećmi Jana zostali mianowani przez króla polskiego baronami[3]. Anna Katarzyna (Henrietta) Rénard zmarła 26 maja 1721 i została pochowana 29 maja 1721 w kościele św. Jana Chrzciciela w Warszawie przy wielkim ołtarzu od strony zakrystii[12].
19 września 1724 nieślubna córka Henrietty, Anna Katarzyna została uznana przez króla Augusta i otrzymała tytuł hrabiny Orzelskiej[13]. 30 sierpnia 1730 poślubiła księcia Szlezwiku-Holsztyna-Sønderborg-Beck Karola Ludwika Fryderyka, z którym po trzech latach się rozwiodła[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Księga rachunkowa Jana Baptysty Renarda.
- ↑ Istnieją również teorie, jakoby Rénardowie mieli pochodzenie żydowskie, bądź przybyli do Warszawy z Gdańska, zob. Smykała P., Kubik R.: Ród Renardów.... 2009-11-24.
- ↑ a b c d Smykała P., Kubik R.: Ród Renardów.... 2009-11-24.
- ↑ Jesień 1701 jako datę rozpoczęcia romansu Henrietty z królem podaje J. Bartoszewicz, Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku, Petersburg 1856, s. 270. Przyjmując jednak jako rok urodzenia Anny Orzelskiej rok 1707, związek ten musiał rozpocząć się później, zob. Hrabina Anna Orzelska. Świadectwo. [dostęp 2011-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-28)].
- ↑ K. L. von Pöllnitz, Ogień pałającej miłości, Warszawa 1973, s. 151–154, podaje dokładne okoliczności nawiązania przez Augusta II romansu z Henriettą, którą von Pöllnitz błędnie nazywa córką winiarza Duvala.
- ↑ Na lipiec lub sierpień 1702 ustalił termin narodzin Anny Orzelskiej Julian Bartoszewicz (J. Bartoszewicz, Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku, Petersburg 1856, s. 277). Datę 26 listopada 1707 podają niemieccy historycy bez podania źródła, zob. S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 58.
- ↑ K. L. von Pöllnitz, Ogień pałającej miłości, Warszawa 1973, s. 161. Informacja o zazdrości hrabiny Cosel jest odrzucana ze względów chronologicznych przez zwolenników teorii o narodzinach Anny Orzelskiej w 1702, zob. S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 58.
- ↑ S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 59.
- ↑ Przypuszczenie Stanisława Szenica (S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 60).
- ↑ Dyplom mianowania C. Henryka Morel de Carrieres na pułkownika przez Franciszka Rakoczego, 1705.
- ↑ Nazwisko drugiego męża Henrietty podaje Kacper Niesiecki, zob. S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 59.
- ↑ Zgórniak M.: Benedykt Renard – architekt Polski XVIII w.. uj.edu.pl. [dostęp 2014-07-16].
- ↑ S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 64–66.
Bibliografia
edytuj- Bartoszewicz J., Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku: wizerunki historycznych osób skreślone przez Juljana Bartoszewicza. T. 2., Petersburg 1856, s. 270–278. (e-biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego)
- von Pöllnitz K. L., Ogień pałającej miłości, Czytelnik, Warszawa 1973, s. 151–161.
- Smykała P., Kubik R.: Ród Renardów.... Strzelec Opolski, 2009-11-24. [dostęp 2011-08-07]. (pol.).
- Szenic S., Królewskie kariery warszawianek, Iskry, Warszawa 1959, s. 52–61, 64–66.
- Zgórniak M.: Benedykt Renard – architekt Polski XVIII w.. uj.edu.pl. [dostęp 2014-07-16]. (pol.).