Ewangeliści

Ewangeliści – według tradycji chrześcijańskiej^[1] autorzy czterech Ewangelii kanonicznych zawartych w Nowym Testamencie: Marek, Mateusz, Łukasz i Jan, uznani za świętych przez Kościoły katolicki, prawosławny, anglikański, ewangelicki, ormiański i koptyjski.

Św. Łukasz piszący Ewangelię. Nad nim widoczny jest jego atrybut – wół. Miniatura z ok. 800 r.

Autorów czterech Ewangelii kanonicznych zgodnie z naukami Papiasza, Ireneusza z Lyonu, Klemensa Aleksandryjskiego, Hipolita, Tertuliana i innych, nazywano ewangelistami od II wieku n.e.^[2]^[3] Niektórzy współcześni uczeni podważają tradycyjne autorstwo tych ksiąg^[4]. Często w sztuce przedstawiano ewangelistów jako ludzi siedzących przy pulpitach i piszących księgę oraz za pomocą symboli, które są ich atrybutami^[5]:

Marek – lew
Mateusz – człowiek (również człowiek uskrzydlony)
Łukasz – wół
Jan – orzeł.

Układ graficzny w formie krzyża^[6]:

orzeł
wół lew

człowiek

Ewangelie apokryficzne

Istnieją także tzw. ewangelie apokryficzne, których autorstwo przypisuje się m.in. apostołowi Judaszowi (Ewangelia Judasza) i apostołowi Tomaszowi (Ewangelia Tomasza). Powstały one jednak w czasach dużo późniejszych. Rękopis Ewangelii Judasza datuje się na lata późniejsze od 200 r. po Chrystusie^[7].

Zobacz też

Przypisy

↑ Por. wstępy do poszczególnych Ewangelii w Biblii Tysiąclecia
↑ Ewangelje. Encyklopedia kościelna, tom V, s. 143. [dostęp 2022-09-30].
↑ Starożytne wzmianki o autorstwie Czterech Ewangelii. [dostęp 2022-02-03].
↑ Np. Bart D. Ehrman, Nowy Testament: historyczne wprowadzenie do literatury wczesnochrześcijańskiej, Wydawnictwo CiS 2014, str. 98-100
↑ Ewangelje. Encyklopedia kościelna, tom V, s. 142. [dostęp 2022-09-30].
↑ Symbole Ewangelistów, „biblia.wiara.pl”, 17 grudnia 2005 [dostęp 2017-12-11] .
↑ Zaginiona Ewangelia Judasza: fakty i fikcje, autorzy: Porter Stanley E. , Heath Gordon L.,Gordon L. Heath, str. 97-100

Bibliografia

Słownik wiedzy biblijnej, Warszawa 1997, ISBN 83-7146-023-6, str. 175. hasło: Ewangelista.

[Por_wstępy_do_poszczególnych-1] Por. wstępy do poszczególnych Ewangelii w Biblii Tysiąclecia

[Ewangelje-2] Ewangelje. Encyklopedia kościelna, tom V, s. 143. [dostęp 2022-09-30].

[Lista-3] Starożytne wzmianki o autorstwie Czterech Ewangelii. [dostęp 2022-02-03].

[Ehrman-4] Np. Bart D. Ehrman, Nowy Testament: historyczne wprowadzenie do literatury wczesnochrześcijańskiej, Wydawnictwo CiS 2014, str. 98-100

[Ewangelje2-5] Ewangelje. Encyklopedia kościelna, tom V, s. 142. [dostęp 2022-09-30].

[6] Symbole Ewangelistów, „biblia.wiara.pl”, 17 grudnia 2005 [dostęp 2017-12-11] .

[Zaginiona_Ewangelia_Judasza-7] Zaginiona Ewangelia Judasza: fakty i fikcje, autorzy: Porter Stanley E. , Heath Gordon L.,Gordon L. Heath, str. 97-100

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]