Dostojewo
Dostojewo (błr. Дастоева; ros. Достоево) – agromiasteczko na Białorusi, w rejonie janowskim obwodu brzeskiego, około 13 km na północny wschód od Janowa i 35 km na zachód od Pińska[2].
 Stary dwór w Dostojewie, prawdopodobnie wybudowany jeszcze przez Dostojewskich, stan z okresu międzywojennego (ze zbiorów NAC) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1652 |
| Tablice rejestracyjne |
1 |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 52°14′13,0″N 25°40′04,3″E/52,236944 25,667861
| |
Siedziba parafii prawosławnej pw. Świętej Trójcy[3].
Historia
edytujPierwsza wzmianka o Dostojewie pochodzi z 1473 roku. Szóstego października 1506 roku piński kniaź Fiodor Jarosławicz podarował małą miejscowość o nazwie Dostojewo lokalnemu szlachcicowi, który zmienił nazwisko na Dostojewski i zaczął się pieczętować herbem Radwan. Od tej pory miejscowość ta była siedzibą rodu przodków Fiodora Dostojewskiego. Wśród kolejnych dziedziców byli m.in.: Fiodor Dostojewski w 1572 roku, Piotr Dostojewski, marszałek szlachty piński na sejm w 1598 roku, członek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1599–1628 i Piotr Dostojewski, sędzia grodzki piński w 1632 roku.
Na początku XVIII wieku majątek ten przeszedł w ręce Strawińskich, później Czapliców, a od połowy XIX wieku był własnością Wiktora Ordy, marszałka szlachty powiatu pińskiego. Od tego momentu do II wojny światowej Dostojewo było w rękach tej rodziny. Ostatnim jego właścicielem był Tadeusz Orda (ur. w 1903 roku), prawnuk Wiktora.
Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Dostojewo, będące wsią szlachecką i dotychczas należące do powiatu pińskiego województwa brzeskolitewskiego Rzeczypospolitej[4], znalazło się na terenie powiatu pińskiego guberni grodzieńskiej Imperium Rosyjskiego[5].
W 1880 roku wieś liczyła 245 mieszkańców. Działała tu fabryka narzędzi i machin rolniczych Jakuszyna[5].
Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Dostojewo znalazło się na terenie Polski, w gminie Janów powiatu kobryńskiego województwa poleskiego, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi.
Około 1798 roku[6] wybudowano we wsi cerkiew unicką św. proroka Eliasza ufundowaną przez rodzinę Giedroyciów. W 1821 roku była rozbudowana. Po 1839 r. prawosławna. Została rozebrana 17 lipca 1970 roku[2].
Zabytki
edytujObecnie we wsi istnieją:
- cerkiew Trójcy Świętej wybudowana w 1996 roku (parafialna)
- pomnik Fiodora Dostojewskiego, pisarza, około 100 m od nowej cerkwi[6]
- (od 1982 roku) muzeum literacko-krajoznawcze (w znacznej mierze poświęcone Fiodorowi Dostojewskiemu)
- resztki starego cmentarza.
Dawny dwór
edytujDo 1943 roku istniał tu dwór pochodzący jakoby z czasów Dostojewskich. Był to parterowy, drewniany budynek, który od strony zajazdu miał ganek o dwóch parach masywnych, murowanych kolumn. Dom był kryty początkowo oczeretem, później słomą. Przez ostatnich kilkadziesiąt lat nikt z Ordów nie mieszkał w Dostojewie. Budynek służył celom administracyjnym, był otoczony kilkoma okazami pięknych topól i innych drzew[7]. Został zniszczony przez Niemców[8].
Tadeusz Orda wybudował nowy dom w innym miejscu[7].
W 1960 roku na miejscu dworu wybudowano dom kultury[8].
Majątek w Dostojewie jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[7].
w Dostojewie, Zygmunt Gloger, 1905
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ a b Dostojewo na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-05-30].
- ↑ Ивановское благочиние → 4. Приход храма Святой Живоначальной Троицы д.Достоево Ивановского района. pinskeparh.by. [dostęp 2021-02-08]. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 108.
- ↑ a b Dostojew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 132.
- ↑ a b Достоево na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-07)].
- ↑ a b c Dostojewo, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 46, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ a b Дастоева Dostojewo Достоево. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 136–137. ISBN 985-6302-37-4. (biał.).