Damião de Góis

Damião de Góis urodził się 2 lutego 1502 w Alenquer^[1]. Około 1518 roku znalazł się na dworze króla Manuela I Szczęśliwego. W 1523 roku Jan III Aviz wysłał go do Antwerpii w charakterze skarbnika i sekretarza tamtejszej portugalskiej faktorii^[2]. Potem Damião de Góis wykonywał w latach 1528-1531 misje dyplomatyczne w innych krajach Europy^[2]. W 1533 roku zrezygnował ze służby dla monarchy, aby móc całkowicie się poświęcić pracy pisarskiej. Zaprzyjaźnił się z Erazmem z Rotterdamu^[2]. W latach 1534–38 studiował w Padwie, gdzie poznał Pietra Bemba i Lazzara Buonamica^[2]. Wkrótce potem przeniósł się do Leuven, gdzie pozostał przez sześć lat^[2]. Po francuskiej inwazji na Niderlandy dostał się do niewoli^[2], z której uwolniła go interwencja króla Jana III^[2]. W 1548 został kustoszem państwowego archiwum^[2]. W 1558 zostało mu powierzone zadanie napisania kroniki o panowaniu króla Manuela^[2]. Damião de Góis polecenie wykonał, kończąc pracę w 1567 roku^[2]. Sposób ukazania możnych rodów portugalskich, nie odpowiadający ich oczekiwaniom, ściągnął jednak na autora poważne kłopoty^[2]. W 1571 roku został on poddany śledztwu trybunału inkwizycyjnego.^[2] Przez dwa lata był więziony i przesłuchiwany^[2]. Oskarżano go o rozpowszechnianie idei erazmiańskich i protestanckich^[3]. Opuszczony nawet przez rodzinę, zmarł najprawdopodobniej w swoim mieście Alenquer^[2]. Współcześnie uważa się go za największego humanistę portugalskiego renesansu i jednego z najwybitniejszych twórców europejskich XVI wieku^[3].

Jak przystało na renesansowego humanistę, Damião de Góis pisał zarówno w swoim rodzimym języku, jak i po łacinie. Najważniejszym jego dziełem jest Kronika wielce szczęśliwego króla Dom Manuela (Crónica do Felicíssimo Rei D. Manuel)^[3]. Jego twórczość na język polski tłumaczyła Janina Z. Klawe.

• Damião de Góis, Kronika wielce szczęśliwego króla Dom Manuela (1495-1521), Wybór, przekład i słowo wstępne Janina Z. Klave, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989, ISBN 83-06-01719-6.
• Elisabeth Feist Hirsch, Damião de Gois: The Life and Thought of a Portuguese Humanist, 1502–1574, Martinus Nijhoff, The Hague 1967.

• Damião de Góis – dzieła w bibliotece Polona