Brzozowie
Brzozowie (Brzozowice, niem. Brzesowie[4], w latach 1921–1945 Birkhagen; czes. Březová[5]) – dzielnica Kudowy-Zdroju o charakterze wiejskim położona w południowej części miasta. Dawniej była samodzielną wsią, w latach 1961-1969 i od 1973 roku jest częścią Kudowy-Zdroju.
| Dzielnica Kudowy-Zdroju | |
 Kościół świętych Piotra i Pawła w Kudowie-Zdroju | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Kudowy-Zdroju |
31 grudnia 1961[1] do 31 grudnia 1969[2]; 1 stycznia 1973[3] |
| SIMC |
0984137 |
| Kod pocztowy |
57-350 |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
Położenie na mapie Kudowy-Zdroju  | |
 50°24′44″N 16°13′15″E/50,412167 16,220803
| |
Położenie
edytujBrzozowie jest położone w górnej części doliny potoku przy granicy z Czechami, u podnóża wzniesień: Jaźwiec i Brzezie w zachodniej części Wzgórz Lewińskich w Sudetach Środkowych[5]. Stanowi południową część Kudowy-Zdroju. Otoczenie wsi stanowią lasy świerkowe i mieszane oraz łąki i użytki rolne[5].
Historia
edytujPierwsze wzmianki o Brzozowiu pochodzą z 1400 roku, kiedy to miejscowość wraz ze Słonem należała do czeskiego Náchodu[6]. Od końca XV wieku wieś wchodziła w skład państwa homolskiego[6]. W XVIII wieku po korekcie granic po wojnach śląskich Brzozowie zostało włączone do ziemi kłodzkiej[6]. W XVIII wieku wieś była dużym ośrodkiem płóciennictwa, w roku 1787 w 52 domach funkcjonowały aż 44 warsztaty tkackie[6].
Nazwa
edytujWedług niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy – „brzozy”[7] lub nazwy lasu złożonego z drzew brzozowych – „brzeziny”. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 r. we Wrocławiu wymienia pierwotną nazwę w polskiej formie „Brzosowice” podając jej znaczenie „Birkendorf”, czyli w tłumaczeniu „Brzozowa wieś”[7]. Z powodu trudności w wymowie Niemcy później skrócili i zgermanizowali nazwę na Brzesowie[7] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 r. we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod nazwą Brzesowie[8].
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[9]:
- barokowy kościół św. Piotra i Pawła z 1730 r., otoczony murem z dzwonnicą bramną nakrytą cebulastym hełmem[6]. Wewnątrz zachowało się wyposażenie z XVIII wieku: ołtarz główny i boczny, ambona oraz prospekt organowy[6].
Inne zabytki[5]:
- klasycystyczna plebania z XIX wieku,
- kapliczki przydrożne w górnej części dzielnicy.
Szlaki turystyczne
edytujPrzez Brzozowie przechodzą dwa znakowane szlaki turystyczne:
Kulin Kłodzki – Kulin Kłodzki (przystanek kolejowy) – Gołaczów – Żyznów – Cisowa – Darnków – Pod Kruczą Kopą – Dańczów – Lewin Kłodzki (stacja kolejowa) – Jarków – Pod Ptasznicą PL/CZ – Česká Čermná – Česká Čermná CZ/PL – Brzozowie – Źródło Marii – Kudowa-Zdrój[10]
Kudowa-Zdrój – Brzozowie – Pod Ptasznicą PL/CZ
Przejście graniczne
edytujDo 2007 roku z Brzozowiu funkcjonowało przejście graniczne z Czechami.
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 308
- ↑ Dz.U. z 1969 r. nr 35, poz. 301
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
- ↑ M. Šebela, J. Fišer, České názvy hraničních vrchů, sídel a vodních toků v Kladsku, [w:] Kladský Sborník 5, 2003, s. 371.
- ↑ a b c d Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, s. 45,46. ISBN 83-7005-301-7.
- ↑ a b c d e f Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 303. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 44, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 74.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 72–73. [dostęp 2012-08-29].
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 2017-07-09.
Bibliografia
edytuj- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, ISBN 83-7005-301-7.
- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- J. Potocki; Przewodnik turystyczny: „Góry Stołowe”. Wyd.: PLAN. Jelenia Góra 2005 r. ISBN 83-60044-16-3.
- Praca zbiorowa; Mapa turystyczna; „Góry Stołowe”; Skala 1:30 000; Wyd. „PLAN”; J.Góra 2007 r., ISBN 978-83-60975-60-2.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.