Brzanka
Brzanka – nazwa zwyczajowa ryby karpiokształtnej z rodziny karpiowatych (Cyprinidae), występującej w górnych odcinkach karpackich dopływów Wisły oraz w Wiśle. Ze względu na brak znaczenia gospodarczego, niewielką liczebność oraz zajmowane siedliska, jest jednym z najsłabiej poznanych gatunków polskiej ichtiofauny[1].
Klasyfikacja
edytujPrzynależność gatunkowa tej ryby jest niejasna. W literaturze polskiej pod nazwą brzanki opisywano:
- Barbus petenyi[2][3][4][5]
- Barbus meridionalis[6]
- Barbus meridionalis petenyi[7][3][4][8] – synonim[9] Barbus petenyi
- Barbus peloponnesius[10]
- Barbus carpathicus[1]
Na podstawie badań genetycznych w obrębie Barbus petenyi (syn. B. meridionalis petenyi) ustanowiono 3 odrębne gatunki[11]:
- B. petenyi (sensu Kotlik, 2002), o zasięgu ograniczonym do Rumunii i Bułgarii,
- B. balcanicus – występuje na Półwyspie Bałkańskim,
- B. carpathicus – występuje w dorzeczu Dunaju, Wisły i Dniestru.
W świetle badań Kotlika, populacja brzanki występującej w Polsce zaliczana jest do gatunku Barbus carpathicus. Epitetu gatunkowego carpathicus nie należy mylić z brzaną karpacką, ponieważ jest to nazwa zwyczajowa ryby innego gatunku – Barbus waleckii. Gatunek określony przez polskiego ustawodawcę jako Barbus peloponnesius (B. carpathicus, B. meridionalis) podlega w Polsce ochronie częściowej[12].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Sikorska i inni. Brzanka - najsłabiej poznany gatunek krajowej ichtiofauny. „Magazyn Weterynaryjny”, 2011.
- ↑ Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973 (wyd. II 1976), seria: Mały słownik zoologiczny.
- ↑ a b Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- ↑ a b Jerzy Gronau: Słownik nazw ryb. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994. ISBN 83-901154-9-2.
- ↑ Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-12286-2.
- ↑ Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
- ↑ Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- ↑ Brzanka (Barbus meridionalis petenyi). Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2013-08-31].
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 sierpnia 2013 [dostęp 2013-08-31] (ang.).
- ↑ Alicja Boroń: Barbus peloponnesius (Valenciennes, 1842). Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, seria: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 6. Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). (pdf)
- ↑ Kotlik et al. Two new Barbus species from the Danube River basin, with redescription of B. petenyi (Teleostei: Cyprinidae). „Folia Zoologica”. 51 (3), s. 227–240, 2002. (ang.).(pdf)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..