Asio
rodzaj ptaków
Asio – rodzaj ptaków z podrodziny puszczyków (Striginae) w rodzinie puszczykowatych (Strigidae).
| Asio[1] | |||||
| Brisson, 1760[2] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – uszatka zwyczajna (A. otus) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj |
Asio | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Strix otus Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące na całym świecie oprócz obszarów antarktycznych[14].
Morfologia
edytujDługość ciała 27–46 cm, rozpiętość skrzydeł 82–100 cm; masa ciała 200–685 g[14].
Systematyka
edytujEtymologia
edytuj- Asio: łac. asio, asionis lub axio, axionis „jakiś rodzaj uszatej słowy”[15].
- Noctua: łac. noctua „sowa” poświęcona Minerwie (znanej również jako Atena, Pallas lub Pallas Atena), bogini mądrości, wojny i sztuk wyzwolonych, której ulubionym ptakiem była sowa, starożytne skojarzenie z jej prymitywną rolą jako bogini nocy, od nox, noctis „noc”[15]. Gatunek typowy: Noctua minor S.G. Gmelin, 1771 (= Strix flammea Pontoppidan, 1763.
- Otus: łac. otus „mała uszata sowa”, od gr. ωτος ōtos „uszata sowa”[15].
- Nyctalops: rodzaj Nyctala Brehm, 1828; gr. ωψ ōps, ωπος ōpos „oblicze”[15]. Gatunek typowy: Nyctalops stygius Wagler, 1832.
- Brachyotus: gr. βραχυς brakhus „krótki”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”[15]. Gatunek typowy: Otus (Brachyotus) galapagoensis[a] Gould, 1837.
- Ascalaphus: gr. ασκαλαφος askalaphos „ptak wspomniany przez Arystotelesa, zazwyczaj identyfikowany jako rodzaj jakiejś sowy”[15]. Gatunek typowy: Ascalaphus auritus Morris, 1837 (= Strix otus Linnaeus, 1758).
- Nudipedes: łac. nudus „goły”; pes, pedis „stopa”, od gr. πους pous, ποδος podos „stopa”[15]. Nomen nudum.
- Phasmaptynx: gr. φασμα phasma, φασματος phasmatos „fantom”, od φαινω phainō „pojawić się”; πτυγξ ptunx, πτυγγος ptungos „sowa”[15]. Gatunek typowy: Otus capensis A. Smith, 1834.
- Pseudoscops: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; σκωψ skōps, σκωπος skōpos „sówka, syczek”[15]. Gatunek typowy: Ephialtes grammicus Gosse, 1847.
- Rhinostrix: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”; στριξ strix, στριγος strigos „sowa”[15]. Gatunek typowy: Strix americana J.F. Gmelin, 1788 (= Bubo clamator Vieillot, 1808).
- Rhinoptynx: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”; πτυγξ ptunx, πτυγγος ptungos „sowa”[15]. Gatunek typowy: Otus mexicanus Cuvier, 1829 (= Bubo clamator Vieillot, 1808).
- Nisuella: rodzaj Nisus Lacépède, 1799 (jastrząb); łac. przyrostek zdrabniający -ella[15]. Gatunek typowy: Otus madagascariensis A. Smith, 1834.
- Nesasio: gr. νησος nēsos wyspa (tj. Wyspy Salomona); łac. asio, asionis „sowa”[15]. Gatunek typowy: Pseudoptynx solomonensis E. Hartert, 1901.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące gatunki[16]:
- Asio grammicus (Gosse, 1847) – uszatka jamajska
- Asio stygius (Wagler, 1832) – uszatka ciemna
- Asio otus (Linnaeus, 1758) – uszatka zwyczajna
- Asio abyssinicus (Guérin-Méneville, 1843) – uszatka etiopska
- Asio madagascariensis (A. Smith, 1834) – uszatka madagaskarska
- Asio clamator (Vieillot, 1808) – uszatka krzykliwa
- Asio flammeus (Pontoppidan, 1763) – uszatka błotna
- Asio solomonensis (E. Hartert, 1901) – uszatka kreskowana
- Asio capensis (A. Smith, 1834) – uszatka mauretańska
Uwagi
edytuj- ↑ Podgatunek A. flammeus.
Przypisy
edytuj- ↑ Asio, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 486. (fr. • łac.).
- ↑ S.G. Gmelin. Rariorum Avium Expositio. „Novi commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae”. 15, s. 447, 1771. (łac.).
- ↑ G. Cuvier: Leçons d’anatomie Comparée. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 2. (fr.).
- ↑ J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Saügthiere und Vögel. „Isis von Oken”. 1832, s. kol. 1221, 1832. (niem.).
- ↑ J. Gould. Raptorial Birds included in the collection recently presented to the Society by Charles Darwin. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5, s. 11, 1837. (ang.).
- ↑ F.O. Morris. A new system of nomenclature, illustrated by a list of British birds. „The Naturalist”. 2 (9), s. 123, 1837. (ang.).
- ↑ R.P. Lesson. Tableau de la famille des oiseaux Accipitres (Raptores). „Revue Zoologique par La Société Cuvierienne”. 2, s. 133, 1839. (fr.).
- ↑ a b Kaup 1848 ↓, s. 769.
- ↑ Kaup 1848 ↓, s. 770.
- ↑ J.J. Kaup. Vertheidigung meines Systems der Falken und Eulen gegen den Conspectus des Prinzen Ch. Bonaparte. „Archiv für Naturgeschichte”. 17 (1), s. 107, 1851. (niem.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrieme partie. 1, s. 112, 1854. (fr.).
- ↑ J.L. Peters. A new genus for Pseudotynx solomonensis Hartert. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 27, s. 81, 1937. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Owls (Strigidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.strigi1.01. [dostęp 2020-06-09]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Striginae Leach, 1820 – puszczyki (wersja: 2020-01-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-01-25].
Bibliografia
edytuj- J.J. Kaup. Uebersicht der Eulen (Styrigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. 753–774, 1848. (niem.).