Żabinka

Nazwa miasta pochodzi od żabiścieku pływającego – popularnej w okolicy rośliny wodnej, lub od niewielkiego dopływu Muchawca, rzeki Żabinka, po raz pierwszy wspomnianej w dokumentach z XVII wieku^[2]. Herb przedstawia stylizowany wizerunek dwóch rzek: Żabinki i Muchawca w miejscu ich połączenia, oraz trzy kwiaty żabiścieku.

 

• XVIII w.: w miejscu dzisiejszej Żabinki założono chutor folwarku Płoszcza
• 1816: własność Ganieckich
• poł. XIX w.: przeszła na własność Trombickich
• 1871: oficjalna data założenia miasta – pojawiła się Stacja Żabinka Kolei Moskiewsko-Brzeskiej^[3]
• 1890: posiadała 30 domów, 6 sklepów, hotel, pocztę, 3 karczmy, cerkiew i synagogę
• 10 lutego 1919: po wycofaniu się Niemców zajęta przez polski oddział kawalerii pod dowództwem mjr Władysława Dąbrowskiego^[4].
• 1920: w rejonie miejscowości trwały intensywne walki oddziałów polskich i sowieckiech
• 1921: w wyniku wojny polsko-bolszewickiej włączona do II Rzeczypospolitej; w gminie Zbirogi powiatu kobryńskiego województwa poleskiego
• 1928: centrum administracyjne gminy Żabinka
• wrzesień 1939: teren walk z Niemcami, następnie w wyniku napaści ZSRR na Polskę, włączona do Białoruskiej SRR
• koniec 1941 – utworzenie przez Niemców getta żydowskiego (ok. 700 osób)
• czerwiec 1942 – Żydzi wywiezieni do getta w Małorycie, część zamordowana na miejscu i w Bronnej Górze
• 1959: w rejonie kamienieckim Białoruskiej SRR
• 1962–1966: w rejonie kobryńskim Białoruskiej SRR
• 1970: otrzymała status miasta
• 1991: w składzie niepodległej Białorusi
• 13 października 2007: w mieście odbyły się obwodowe „Dożynki-2007”, impreza o dużym znaczeniu na Białorusi

Liczba ludności:

• 1890 – 282^[5]
• 1905 – 272^[3]
• 1931 – m.in. 445 Żydów^[6]
• 1959 – 2900
• 1989 – 11 000^[2]
• 1991 – 11 900^[7]
• 2006 – 12 800
• 2008 – 13 000
• 2010 – 13 100

 

Najstarszą ulicą Żabinki jest ul. Lenina (dawniej ul. Tadeusza Kościuszki), zabudowana w większości drewnianymi domami i sklepami.

Nowoczesne miasto rozwija się na południowy wschód, wzdłuż linii kolejowej, która dzieli miasto na dwie części: południową – mieszkalną i północną – przemysłową. W części północno-zachodniej za koleją znajduje się „miasteczko” cukrowni. Zbudowane są tam 3-5-piętrowe domy mieszkalne, szkoła, przedszkole, sklepy, ośrodek obsługi mieszkańców i inne. Urbanistyczną strukturę miasta wyznaczają ulice: Kirowa, Woli, Szaszejnaja, Pijanierskaja, Kamsamolskaja, które tworzą wraz z innymi ulicami kwartały miejskie. Budynki instytucji administracyjnych, społecznych, kulturalnych i oświatowych koncentrują się na ul. Kirowa – głównej ulicy miasta i znajdującym się w jej ciągu głównym placu. Znajdują się tam: Rejonowy Komitet Wykonawczy, dom kultury, kino, węzeł łączności, kombinat edukacyjno-produkcyjny, przychodnia, poliklinika, dom towarowy, ośrodek obsługi mieszkańców, restauracja itd. Do głównego placu przylega park.

Główna część zabudowy znajduje się na ulicach Kirowa i Woli. Zbudowane są tam 3-5-piętrowe domy mieszkalne. Do ul. Kirowa w południowej części przylega nowa dzielnica nowoczesnych, uporządkowanych budynków mieszkalnych. Znajdują się tam także sklepy, przedszkole i in. Według planu generalnego, opracowanego w 1978 przez Białoruski Naukowo-Badawczy i Projektowy Instytut Budownictwa Miejskiego, przewidziany jest rozwój miasta na wschód wzdłuż prawego brzegu rzeki Muchawiec; w centralnej części miasta wznoszenie wielopiętrowych domów mieszkalnych, w części zachodniej – indywidualne budownictwo mieszkalne (w tym domy jednorodzinne).

 

W Żabince znajduje się parafialna cerkiew prawosławna pw. Opieki Matki Boskiej z 1885, a także stacja kolejowa z lat 20. XX w. Istniejący w przeszłości kościół katolicki został zniszczony. W 1999 zbudowano nowy kościół parafialny św. Józefa^[8]. Ponadto w pobliżu cmentarza znajduje się zbiorowa mogiła 9 żołnierzy Armii Krajowej z oddziału „Watra I” I Okręgu Poleskiego AK, poległych 27 października 1943 roku w walce z Niemcami pod niedalekimi Siechnowiczami Małymi. Spoczywają w niej m.in. por. Stanisław Murawski ps. „Stanisław” i szef oddziału st. sierż. Józef Kazimierczak ps. „Bzura”. W 1993 roku na mogile umieszczono tablicę pamiątkową z napisami po polsku i po białorusku. Została ona ufundowana przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz polskie środowiska kombatanckie^[9].

W dzielnicy Zdzitowo (dawnej wsi) znajduje się drewniana parafialna cerkiew prawosławna pw. św. Męczennika Nikity z 1502 r.^[10]

Przemysł spożywczy, produkcja materiałów budowlanych.

• Żabinecka cukrownia (ААТ «Жабінкаўскі цукровы завод») – jedna z czterech cukrowni na Białorusi, założona 20 stycznia 1963
• Żabinecka fabryka mieszanek paszowych (ААТ «Жабінкаўскі камбікормавы завод») – duży wytwórca mieszanek paszowych i karm dla zwierząt domowych pod handlową marką „Reks”

 

W Żabince znajdują się szkoły: 3 średnie, muzyczna, sportowa dziecięco-młodzieżowa, specjalna z internatem, oraz 5 placówek edukacji przedszkolnej. Działają także 4 biblioteki i dom kultury. Opieką medyczną mieszkańców zajmują się przychodnia i poliklinika.

W Żabince działa jeden z największych w obwodzie brzeskim ośrodków sportowo-rehabilitacyjnych „Rześkość” («Бадзёрасьць», „Badzioraść”) posiadający dwie sale do mini piłki nożnej, koszykówki, siatkówki, tenisa ziemnego, dwa baseny (dla dorosłych i dla dzieci), siłownię z dużą liczbą przyrządów, ring bokserski. Działają dziecięce i młodzieżowe sekcje sportowe taekwondo, siatkówki, boksu, lekkiej atletyki, pływania, mini piłki nożnej, wieloboju. Ośrodek dysponuje także kilkoma stołami do tenisa stołowego, stołem bilardowym i sauną.

W Żabince odbywają się międzynarodowe turnieje i konkursy.

• Żabinka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 716 .
• Жабинка. W: G. Paszkow i in. pod red. I. Pirożnika: Туристская энциклопедия Беларуси. Mińsk: 2007, s. 648. ISBN 978-985-11-0384-9. (ros.).