Zamek Radosno

Zamek Radosno

Burg Freudenburg

Ruiny wieży
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Rybnica Leśna
Rozpoczęcie budowy	XIII w.
Położenie na mapie gminy Mieroszów Zamek Radosno
Położenie na mapie Polski Zamek Radosno
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zamek Radosno
Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego Zamek Radosno
50°41′08″N 16°15′51″E/50,685556 16,264167
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek Radosno (niem. Burg Freudenburg) – zabytkowy zamek^[1] w ruinie położony w północno-zachodniej części Gór Suchych, w Sudetach Środkowych, pomiędzy Sokołowskiem a Rybnicą Leśną, w województwie dolnośląskim.

Ruiny kamiennego zamku Radosno z drugiej połowy XIII w. położone są na wysokości 770 m n.p.m., na górze przy północnym brzegu zbocza Suchawy w Górach Kamiennych w północno-zachodniej części pasma Gór Suchych, na wschód od Sokołowska i na południe od Rybnicy Leśnej.

Najstarsza część zamku powstała prawdopodobnie w II poł. XIII wieku. Była to cylindryczna kamienna wieża o średnicy 7,2 m, zbudowana z miejscowego melafiru, otoczona drewniano-ziemnymi umocnieniami. Wejście do wieży znajdowało się na wysokości 4 metrów powyżej poziomu terenu. Obronna wieża usytuowana była w miejscu narażonym na największe niebezpieczeństwo ataku, w najwyższej, południowo-wschodniej części wzgórza. W drugim etapie budowy w XIV wieku na miejscu wcześniejszych drewniano-ziemnych umocnień wzniesiono wokół wieży mury obronne i budynki mieszkalno-gospodarcze, które utworzyły dziedziniec o powierzchni blisko 300 m². Warownia składała się z położonego na wzgórzu zamku właściwego, zbudowanego na planie prostokąta o wymiarach 17 m na 30 m, z domem mieszkalnym w północnym narożu zamku i wolno stojącą cylindryczną wieżą. Stała ona w najwyższej, południowo-wschodniej części założenia. Obok zamku, w północno-zachodniej części warowni, znajdowała się czworokątna baszta o wymiarach ok. 6 m × 6 m), spięta murem obronnym, w której mieściła się brama wjazdowa. Do zamku od południowej strony przylegało niewielkie prostokątne przedzamcze o wymiarach 14 m na 18 m. Obronność zamku podnosiły wykute w skale fosy o szerokości od 3,5 m do 7 m, których głębokość dochodziła miejscami do 4 m.

Warownia wraz z lennem, w skład którego wchodziło miasteczko Mieroszów i okoliczne wsie: Unisław Śląski, Golińsk, Różana, Kowalowa, Sokołowsko i Nowe Siodło, wzmiankowana jest w 1350 i 1355 roku. Zamek i lenno w tym okresie znajdowały się w obrębie księstwa świdnicko-jaworskiego, z tego też czasu pochodzi wzmianka o tutejszym burgrabim. Nie ma pewności co do czasu powstania ani fundatora zamku Radosno. Prawdopodobnie pierwsze obiekty późniejszego zamku zbudowano w II poł. XIII w. Powszechnie łączy się go z osobą księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I, choć istnieją też przypuszczenia, że zamek zbudowali Czesi jako przeciwwagę dla pobliskiej warowni Rogowiec.^{[potrzebny przypis]} W pierwszej połowie XIV wieku zamek pozostawał w rękach Reincza, Hansa i Jerislava Swenkinvaldów. W 1355 roku zamek, który był ostoją rozbójników, został zdobyty przez króla czeskiego Karola IV Luksemburskiego. W 1356 zamek – za 2300 kop praskich groszy – nabył Hersko z Rozkowicz. Przy transakcji zastrzeżono prawo pierwokupu zamku dla Bolka II Małego. Z prawa tego w niedługim czasie Bolko II Mały skorzystał. W roku 1369, po śmierci Bolka II Małego, księżna Agnieszka (wdowa po księciu Bolku II) oddała zamek w lenno biskupowi wrocławskiemu Przecławowi z Pogorzeli, do którego zamek należał do roku 1376. Następnymi właścicielami zamku byli Gunzel i Nickel von Seidlitz, a od roku 1388 Heinrich von Rechenberg i jego czterej synowie. W 1392 roku warownia, tak jak całe księstwo świdnicko-jaworskie, weszła w posiadanie władców czeskich. W czasie wojen husyckich zamek dwukrotnie był oblegany przez powstańców – w roku 1427 i 1434, lecz nie wiadomo, czy był zdobyty. Od początku XV wieku zamek był opanowany przez rycerzy rabusiów, w wyniku czego w 1443 roku został zniszczony przez mieszczan wrocławskich, wspieranych przez wojsko. W 1466 roku bracia Hans i Nikolaus von Schellendorf odbudowali zamek i sami zaczęli parać się rozbojami. W 1483 roku zamek przejęły wojska Macieja Korwina. W 1497 roku wrocławski starosta Georg von Stein z rozkazu czeskiego króla Władysława Jagiellończyka zdobył i zniszczył zamek. Od tego czasu zamek pozostaje w ruinie.

• wraz z twierdzami Rogowiec, Grodno i Nowy Dwór stanowił lokalną linię umocnień granicznych przy południowej granicy z Czechami.
• strzegł średniowiecznego szlaku handlowego przechodzącego w pobliżu zamku.
• dla Czechów był przeciwwaga dla pobliskiej twierdzy Rogowiec.
• był pierwszym, historycznym centrum osadniczym dla okolic Mieroszowa.
• służył utrwalaniu władzy zwierzchniej na bardzo słabo jeszcze zaludnionych terenach górskich,
• w XV wieku był siedzibą rycerzy rabusiów.
• pełnił funkcję tytularnej siedziby zarządu dóbr.

Do naszych czasów z zamku zachowały się: 12-metrowy dolny fragment cylindrycznej wieży obronnej oraz odsłonięte niedawno niewielkie przyziemne fragmenty budynku mieszkalnego, znajdujące się po północno-zachodniej stronie dawnego zespołu obronnego.

• w pobliżu ruin zamku, poniżej Przełęczy Trzech Dolin na Hali pod Klinem, znajduje się Schronisko „Andrzejówka”.
• Sokołowsko (cerkiew prawosławna pw. Świętego Archanioła Michała).
• drewniany kościół z 1608 roku pw. św. Jadwigi Śląskiej w Rybnicy Leśnej.
• unikalne w skali kraju krajobrazy górskie, objęte ochroną w ramach utworzonego 17 grudnia 1998 roku Parku Krajobrazowego Sudety Wałbrzyskie

Przez zamek przebiega:

• żółty szlak – fragment szlaku z Sokołowska przez Schronisko PTTK „Andrzejówka” do Głuszycy

• Materiały archiwalne poświęcone ruinom Zamku Radosno na łamach serwisu Gmina Mieroszów Dawniej i Dziś. mieroszow.vel.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-25)].