Zabytki w Gorlicach

Ten artykuł należy dopracować:

→ wstawić linki wewnętrzne (zobacz, jak),
→ napisać/poprawić definicję.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ratusz Miejski na Rynku

Jednym z głównych zabytków miasta jest ratusz miejski. Jego najstarsza narożna część pochodzi z lat 1780–1790, gdzie niegdyś mieściła się apteka Ignacego Łukasiewicza. Pierwotny ratusz wzmiankowany już w 1608 roku został zniszczony w XVII wieku. Obecny budynek jest zlepkiem kilku domów pochodzących z różnych okresów a połączonych w jedną całość podczas przebudowy w XIX wieku. Wieża zegarowa znajdująca się na ratuszu została dobudowana po I wojnie światowej.

W Ratuszu na parterze znajduje się pomnik ks. Bronisława Świeykowskiego. Pomnik ten został wykonany według projektu Zdzisława Tohla, natomiast jego odsłonięcie przypadło na maj 1995 roku (w osiemdziesiątą rocznice bitwy pod Gorlicami)^[1].

Muzeum Regionalne PTTK w Gorlicach

Muzeum Regionalne zostało założone w 1957 r. przy współudziale Konstantego Laskowskiego, Alfreda Wacławskiego i Stanisława Gabryela. Muzeum mieści się w najstarszej, bo z około 1780 r. kamieniczce miasta, której właścicielem był kaflarz Mikołaj Grabiec.

W muzeum zgromadzone są eksponaty dokumentujące historie miasta. Znajdują się tam również pamiątki po Ignacym Łukasiewiczu i są to m.in. prototyp pierwszej na świecie lampy naftowej.

Zwiedzający muzeum mogą, również zobaczyć obiekty związane z I wojną światową (makieta bitwy pod Gorlicami oraz salon figur woskowych z najważniejszymi postaciami tej bitwy)^[1].

Dwór Karwacjanów w Gorlicach

Część przyziemna budowli jest pozostałością dworu obronnego zbudowanego przez Dersława II Karwacjana na początku XV wieku. Dwór został niemal całkowicie zniszczony podczas I wojny światowej, a częściowo odbudowany w latach 70. ubiegłego stulecia. W latach 1982–1992 został odrestaurowany na podstawie fotografii archiwalnych.

Obecnie w tym miejscu znajduje się muzeum. W piwnicach mieści się stylowa kawiarenka, a na wyższych kondygnacjach pokoje hotelowe. W budynku znajduje się duża sala wystawowa imienia ks. Bronisława Świeykowskiego^[2].

Kapliczka przy ul. Węgierskiej z rzeźbą Jezusa Frasobliwego z 1573 – miejsce, w którym zapalono pierwszą na świecie uliczną lampę naftową

Dokładnie w tym miejscu zapłonęła w 1854 roku pierwsza uliczna lampa naftowa. Została skonstruowana przez Ignacego Łukasiewicza. Dla upamiętnienia tego wydarzenia w historycznym punkcie miasta postawiono kapliczkę z repliką XVI – wiecznej rzeźby Chrystusa Frasobliwego. Jej oryginał znajduje się w zbiorach Muzeum Regionalnego PTTK w Gorlicach przy ul. Wąskiej.

Bazylika Mniejsza p.w Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gorliach

Kościół ten był do roku 1983 jedyną świątynią w trzydziestotysięcznych Gorlicach. Został wybudowany w stylu neorenesansowym w latach 1875–1890 według projektu Franciszka Pavoniego i Maksymiliana Nitscha. Kościół bardzo ucierpiał w czasie I wojny światowej i ze zniszczeń wojennych został odbudowany w latach 1920–1931.

Charakterystyczna dla monumentalnego gmachu kościoła jest jego fasada nawiązująca do form klasycznych, przyozdobiona kamiennymi rzeźbami czterech ewangelistów: Mateusza z księgą, Marka z lwem, Łukasza z głową wołu oraz Jana z orłem. Na frontonie widnieje łaciński napis – niejako dedykacja: GORLICENSES VIRGINI DEIPARAE, co znaczy: „Gorliczanie Bogurodzicy Dziewicy”.

Kolejnym elementem przyozdabiający kościół są witraże przedstawiające świętych, a w szczególności dopatrzyć się można postaci św. Stanisława umiejscowionego nad chórem. W centrum kościoła znajduje się ołtarz główny wykonany według projektu Leonarda Marconiego, nad którym króluje przepiękny obraz Maryi Niepokalanej pędzla Jana Styki. Całość zwieńcza płaskorzeźba przedstawiająca scenę Bożego Narodzenia. Po bokach ołtarza – jakby na straży – stoją posągi świętych Wojciecha i Stanisława.

23 maja 2009 roku, decyzją Benedykta XVI kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gorlicach został bazyliką mniejszą^[1].

Cmentarz wojenny nr 91 na Górze Cmentarnej

Ważnym miejscem na mapie Gorlic jest Cmentarz Wojskowy nr 91 usytuowany na tzw. Górze Cmentarnej. Na cmentarzu tym spoczęli polegli żołnierze w okresie od listopada 1914 do maja 1915 roku. Większość z 913 spoczywających tu żołnierzy zginęła w dniu 2 maja 1915 podczas tzw. operacji gorlickiej.

Cmentarz zbudowany został przez architekta Emila Ladewiga. W centralnej części cmentarza znajduje się kamienny krzyż łaciński, gdzie na jego ścianie przytwierdzone są dwie tablice:

• jedna ufundowana przez mieszkańców 1928 roku,
• druga ufundowana przez Związek Inwalidów Wojennych.

Cały cmentarz otoczony jest murem. Z góry cmentarnej widnieje panorama na miasto Gorlice^[3].