Władcy Chin przedcesarskich

Władcy Chin przedcesarskich – władcy starożytnych Chin z trzech pierwszych dynastii: Xia, Shang i Zhou.

Uwaga: Pierwszą powszechnie akceptowaną datą w historii Chin jest rok 841 p.n.e.

Trzech Czcigodnych i Pięciu Cesarzy

Legendarni pierwsi władcy Chin.

Imię prywatne	Imię pośmiertne	Lata panowania	Uwagi
	Nüwa^[1]^[2]^[3]^[4] 女媧	–	mityczna bogini, stwórczyni ludzkości
	Youchao^[4] 有巢	–
	Suiren^[2]^[4] 燧人	–
	Fuxi^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] 伏羲	–
Yan Di^[1]^[4]^[5] 炎帝	Shennong 神農	–
Gongsun^[1]^[3]^[5] 公孫	Huang Di 黃帝		Według Sima Qiana pierwszy historyczny władca^[1]^[6].
Shaohao^[5] 少昊	Jin Tian 金天
Gaoyang^[1]^[5] 高陽	Zhuanxu 顓頊
Gaoxin^[1] 高辛	Ku 帝嚳
Qingyangshi^[1] 青陽氏	Zhi 摯
Yaotangshi^[1] 陶唐氏	Yao 堯
Yao Chonghua^[1] 姚重華	Shun 舜

Dynastia Xia

Xia (夏) w starożytnej formie pisma chińskiego.

Półlegendarna pierwsza dynastia.

Imię prywatne	Imię pośmiertne	Lata panowania^[7]
Si Wenming 姒文命	Yu 禹	2070–2025 p.n.e.
	Qi 启	2025–2015 p.n.e.
	Tai Kang 太康	2015–1986 p.n.e.
	Zhong Kang 仲康	1986–1973 p.n.e.
	Xiang 相	1973–1945 p.n.e.
	Shao Kang 少康
	Zhu 杼
	Huai 槐
	Mang 芒
	Xie 泄
	Bu Jiang 不降
	Jiong 扃
	Jin 廑
	Kong Jia 孔甲
	Gao 皋
	Fa 發
Lǚ Guǐ 履癸	Jie 桀	1653–1600 p.n.e.

Dynastia Shang

Pierwsza w pełni historyczna dynastia w historii Chin.

Imię prywatne	Imię pośmiertne	Lata panowania^[7]^[8]
Zi Lu 子履	Cheng Tang 湯	ok. 1600 p.n.e.
Zi Sheng 子勝	Wai Bing 外丙
	Zhong Ren 仲壬
	Tai Jia 太甲
	Wo Ding 沃丁
	Tai Geng 太庚
	Xiao Jia 小甲
	Yong Ji 雍己
	Tai Wu 太戊
	Zhong Ding 仲丁
	Wai Ren 外壬
	He Dan Jia 河亶甲
	Zu Yi 祖乙
	Zu Xin 祖辛
	Wo Jia 沃甲
	Zu Ding 祖丁
	Nan Geng 南庚
	Yang Jia 陽甲
Zi Xun 子旬	Pan Geng 盤庚
	Xiao Xin 小辛
	Xiao Yi 小乙
Zi Zhao 子昭	Wu Ding 武丁	1250–1192 p.n.e.
	Zu Geng 祖庚
	Zu Jia 祖甲
	Lin Xin 廩辛
	Kang Ding 康丁
	Wu Yi 武乙	1147–1113 p.n.e.
	Wen Ding 文丁	1112–1102 p.n.e.
	Di Yi 帝乙	1101–1076 p.n.e.
Zi Zhou 子紂	Di Xin 帝辛	1075–1046 p.n.e.

Dynastia Zhou

XI wiek p.n.e.–256 p.n.e., tradycyjnie dzielona na:

Zachodnią dynastię Zhou, około 1046–771 p.n.e.
Wschodnią dynastię Zhou, 770–256 p.n.e., z kolei dzieloną na:
- okres Wiosen i Jesieni, 770–476 p.n.e.
- okres Walczących Królestw, 475–221 p.n.e.

Imię prywatne	Imię pośmiertne	Lata panowania
Ji Fa 姬發	Wuwang 武王	1046–1043 p.n.e.
Ji Song 姬誦	Chengwang 成王	1042–1021 p.n.e.
Ji Zhao 姬釗	Kangwang 康王	1020–996 p.n.e.
Ji Xia 姬瑕	Zhaowang 昭王	995–977 p.n.e.
Ji Man 姬滿	Muwang 穆王	976–922 p.n.e.
Ji Yihu 姬繄扈	Gongwang 共王	922–900 p.n.e.
Ji Jian 姬囏	Yiwang 懿王	899–892 p.n.e.
Ji Pifang 姬辟方	Xiaowang 孝王	891–886 p.n.e.
Ji Xie 姬燮	Yiwang 夷王	885–878 p.n.e.
Ji Hu 姬胡	Liwang 厲王	877–841 p.n.e.
	Gonghe (regent) 共和	841–828 p.n.e.
Ji Jing 姬靜	Xuanwang 宣王	827–782 p.n.e.
Ji Gongsheng 姬宮湦	Youwang 幽王	781–771 p.n.e.
Ji Yijiu 姬宜臼	Pingwang 平王	770–720 p.n.e.
Ji Lin 姬林	Huanwang 桓王	719–697 p.n.e.
Ji Tuo 姬佗	Zhuangwang 莊王	696–682 p.n.e.
Ji Huqi 姬胡齊	Xiwang 釐王	681–677 p.n.e.
Ji Lang 姬閬	Huiwang 惠王	676–652 p.n.e.
Ji Zheng 姬鄭	Xiangwang 襄王	651–619 p.n.e.
Ji Renchen 姬壬臣	Qingwang 頃王	618–613 p.n.e.
Ji Ban 姬班	Kuangwang 匡王	612–607 p.n.e.
Ji Yu 姬瑜	Dingwang 定王	606–586 p.n.e.
Ji Yi 姬夷	Jianwang 簡王	585–572 p.n.e.
Ji Xiexin 姬泄心	Lingwang 靈王	571–545 p.n.e.
Ji Gui 姬貴	Jingwang 景王	544–521 p.n.e.
Ji Meng 姬猛	Daowang 悼王	520 p.n.e.
Ji Gai 姬丐	Jingwang 敬王	519–476 p.n.e.
Ji Ren 姬仁	Yuanwang 元王	475–469 p.n.e.
Ji Jie 姬介	Zhendingwang 貞定王	468–442 p.n.e.
Ji Quji 姬去疾	Aiwang 哀王	441 p.n.e.
Ji Shu 姬叔	Siwang 思王	441 p.n.e.
Ji Wei 姬嵬	Kaowang 考王	440–426 p.n.e.
Ji Wu 姬午	Weiliewang 威烈王	425–402 p.n.e.
Ji Jiao 姬驕	Anwang 安王	401–376 p.n.e.
Ji Xi 姬喜	Liewang 烈王	375–369 p.n.e.
Ji Bian 姬扁	Xianwang 顯王	368–321 p.n.e.
Ji Ding 姬定	Shenjingwang 慎靚王	320–315 p.n.e.
Ji Yan 姬延	Nanwang 赧王	314–256 p.n.e.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Według Zapisków historyka.
↑ ^a ^b ^c Według Shangshu dazhuan i Baihu tongyi.
↑ ^a ^b ^c Według Diwang shiji.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Według Liji.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Według Pieśni z Chu.
↑ С.В.С.В. Дмитриев С.В.С.В., ХУАН-ДИ, [w:] Большая российская энциклопедия [online] (ros.).
↑ ^a ^b Według Projektu Chronologii Xia-Shang-Zhou (夏商周断代工程). Zob. np. Li XueqinX., The Xia-Shang-Zhou Chronology Project: Methodology and Results, „Journal of East Asian Archaeology”, 4 (1), 2002, s. 321–333, DOI: 10.1163/156852302322454585 (ang.).
↑ 夏商周断代工程年表 [online] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-07] (chiń.).

[Sima-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Według Zapisków historyka.

[Shangshu-2] Według Shangshu dazhuan i Baihu tongyi.

[Diwang-3] Według Diwang shiji.

[Liji-4] Według Liji.

[Chuci-5] Według Pieśni z Chu.

[6] С.В.С.В. Дмитриев С.В.С.В., ХУАН-ДИ, [w:] Большая российская энциклопедия [online] (ros.).

[XSZ-7] Według Projektu Chronologii Xia-Shang-Zhou (夏商周断代工程). Zob. np. Li XueqinX., The Xia-Shang-Zhou Chronology Project: Methodology and Results, „Journal of East Asian Archaeology”, 4 (1), 2002, s. 321–333, DOI: 10.1163/156852302322454585 (ang.).

[8] 夏商周断代工程年表 [online] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-07] (chiń.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]