Uskok przesuwczy

Uskok przesuwczy (uskok listwowy) – uskok, na którym przemieszczenie zachodzi równolegle do rozciągłości powierzchni uskokowej, w odróżnieniu od uskoków zrzutowych – normalnych i odwróconych. Zuskokowane bloki przesuwają się równolegle do uskoku, nie odsuwając się od siebie. Uskoków przesuwczych nie należy mylić z uskokami transformacyjnymi, związanymi ze zjawiskiem spreadingu (rozrostu) dna oceanicznego.

Ze względu na składowe ruchu wyróżniamy^[1]:

• uskok lewoprzesuwczy (uskok lewoskrętny, uskok sinistralny) – zwrot ruchu względnego wywołuje rotację lewoskrętną (przeciwną ruchowi wskazówek zegara)
• uskok prawoprzesuwczy (uskok prawoskrętny, uskok dekstralny) – zwrot ruchu względnego wywołuje rotację prawoskrętną (zgodną z ruchem wskazówek zegara)

Rzeczywiste uskoki często mają zarówno składową zrzutową, jak i przesuwczą, tzn. ruch zachodzi ukośnie względem rozciągłości uskoku.

Są to uskoki zrzutowo-przesuwcze, wśród których możemy wyróżnić^[1]:

• uskok normalno-przesuwczy – powierzchnia uskokowa nachylona w stronę skrzydła zrzuconego
• uskok inwersyjno-przesuwczy – powierzchnia uskokowa nachylona w stronę skrzydła wiszącego
• uskok progowo-przesuwczy – powierzchnia uskokowa pionowa

Uskoki te mogą być zarówno prawoskrętne, jak i lewoskrętne, np. uskok progowo-przesuwczy, prawoskrętny^[1].

Najszybsze uskoki zrzutowo-przesuwcze to^[2]:

1. Uskok alpejski wędrujący w tempie 30 mm/rok
2. Uskok San Andreas wędrujący w tempie 25 mm/rok
3. Uskok Północnoanatolijski wędrujący w tempie 20 mm/rok
4. Uskok Denali wędrujący w tempie 10 mm/rok
5. Uskok Ałtyn Tag wędrujący w tempie 9 mm/rok

• WojciechW. Jaroszewski WojciechW., LeszekL. Marks LeszekL., AndrzejA. Radomski AndrzejA., Słownik geologii dynamicznej, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1985, s. 273-276, ISBN 83-220-0196-7, OCLC 830183626 .
• Wojciech Jaroszewski: Tektonika uskoków i fałdów, Wydanie drugie, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1980, ISBN 83-220-0085-5, s. 96-97, 167-175