Wu-Tang Clan

Wu-Tang Clan

Wu-Tang Clan i Cilvaringz (2004)
Rok założenia	1992
Pochodzenie	Staten Island, Nowy Jork
Gatunek	hip-hop
Aktywność	1992-teraz
Wydawnictwo	Soul Temple ∙ Loud ∙ RCA ∙ SRC ∙ Universal Republic ∙ Asylum ∙ Warner Bros.
Skład
Cappadonna Ghostface Killah GZA Inspectah Deck Masta Killa Method Man Raekwon RZA U-God
Byli członkowie
Ol’ Dirty Bastard (zmarły)
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Wu-Tang Clan (wym. /ˈwuːtæŋklæn/) – amerykańska grupa hip-hopowa założona pod koniec 1992 roku na nowojorskim Staten Island^[1]. Początkowo grupa składała się z dziewięciu członków, rapera i producenta RZA oraz raperów: GZA, Ghostface’ Killaha, Method Mana, Raekwona, U-God, Ol’ Dirty Bastard, Inspectah Decka i Masta Killa, a w późniejszych latach półoficjalnym członkiem został również Cappadonna. Wu-Tang Clan zasłynął z łączenia muzyki hip-hop z różnymi filozofiami wschodu, jak również islamem, w szczególności jego synkretycznym ruchem Pięcioprocentowców, do którego należy większość członków zespołu.

Wu-Tang Clan wymieniany jest jako jedna z najważniejszych i najbardziej wpływowych grup w historii muzyki rozrywkowej, plasując się na wielu listach^[2][3][4][5]. Ich debiutancki album, Enter the Wu-Tang (36 Chambers), uważany jest jeden z najważniejszych albumów hip-hopowych w historii^[6][7] i kamień milowy, który spopularyzował na nowo hip-hop ze Wschodniego Wybrzeża (zjawisko nazywane często po wieloletniej dominacji hip-hopu z Zachodniego Wybrzeża^[5]) oraz dał podwaliny pod takie gatunki jak hardcore hip-hop. W 2003 roku album uplasował się na 387. miejscu listy 500 albumów wszech czasów według magazynu Rolling Stone^[8].

W połowie lat 80. raper/producent Robert „RZA” Diggs (ówcześnie znany pod pseudonimem The Scientist) oraz dwóch kuzynów Gary „GZA” Grice (wtedy The Genius) oraz Russel „Ol’ Dirty Bastard” Jones (wtedy Ason Unique) stworzyli zespół o nazwie FOI: Force Of The Imperial Master, która później zmieniła nazwę na All In Together Now^[9]. W wywiadzie dla hiphopcore.net RZA powiedział: „All In Together Now nigdy nie podpisało umowy z żądną wytwórnią. Ja, GZA i Ol’ Dirty Bastard mieliśmy grupę FOI: Force Of The Imperial Master. Nagraliśmy utwór „All In Together Now”, która krążyła na kasetach na całym Brooklynie, Staten Island, Nowym Jorku aż do samego Miami.”^[a][10]. W wydanej w 2007 roku książce Check the Technique: Liner Notes for Hip-Hop Junkies, GZA opisał All In Together Now następującymi słowami:

W 1988 roku przy pomocy przyjaciela GZA Melquana, członka grupy Divine Force, a którego ojciec był właścicielem wytwórni Jamaica Records. RZA i GZA podpisali umowę z Jamaica Records, a Melquan został ich menadżerem^[10][12]. Dzięki układom z Jamaica Records GZA wynegocjował kontrakt na jeden album z Cold Chillin’ Records, a RZA podpisał umowę z Tommy Boy Records na singel z możliwością wydania albumu.

Melquan przedstawił GZA i RZA, młodemu producentowi o pseudonimie Easy Mo Bee, który w tamtym okresie zadebiutował w wydanym w 1988 roku albumie It’s a Big Daddy Thing Big Daddy Kane’a. Za namową wytwórni i samego menadżera Easy Mo Bee zgodził się w dużej mierze wyprodukować debiutancki album GZA’y (wydany pod pseudonimem The Genius), zatytułowany Words from the Genius, który światło dzienne ujrzał w lutym 1991 roku. Z powodu bardzo słabej promocji albumu, płyta przeszła prawie całkowicie bez echa co nie pozwoliło na przedłużenie kontraktu z wytwórnią^[13]. W tym samym roku ukazał się debiutancki singel RZA (wydany pod pseudonimem Prince Rakeem) Ooh I Love You Rakeem. Podobnie jak przy albumie GZA RZA nie zyskał rozgłosu, a dodatkowo w późniejszych wywiadach narzekał na brak możliwości realizowania własnej wizji artystycznej co było jednym z powodów powołania do życia Wu-Tang Clanu. U-God w swojej autobiografii napisał: „W Tommy Boy zdecydowali się na singel „Ooh I Love You Rakeem”. Było jasne, że wytwórnie próbowały powtórzyć sukces takich artystów jak Big Daddy Kane czy Eric B. & Rakim.”^[c][14]

Po nieudanym debiucie RZA skupił się na stworzeniu nowego zespołu, z którym mógłby realizować się muzycznie. Od początku lat 90. na większą bądź mniejszą skalę, tworzył nagrania demo z każdym z członków nieistniejącej wtedy jeszcze grupy, jednocześnie zajmując się handlem narkotykami ze swoim kuzynem Ol’ Dirty Bastardem i Ghostface’em Killah w Steubenville w stanie Ohio^[10][15]. Pewnego dnia podczas konfliktu między handlarzami narkotyków doszło do strzelaniny, podczas której Ghostface został raniony w szyję, a RZA został oskarżony o próbę usiłowania zabójstwa jednego z dilerów za co groziło mu 8 lat więzienia. Zeznając, że była to obrona konieczna RZA został oczyszczony z zarzutów i od tamtego momentu postanowił w pełni poświęcić się muzyce. 1991 roku powstała pierwsze wersja utworu „Method Man”, który potem znalazł się na debiutanckim longplayu Wu-Tangu. W 1992 roku RZA przeprowadził się na Stapleton na Staten Island pod 234 Morningstar Road^[16][d], gdzie kontynuował tworzenie pierwszych nagrań Wu-Tangu i gdzie zarejestrował swoją pierwszą wytwórnię Wu-Tang Production, Inc. W połowie 1992 roku, RZA skompletował całą grupę (do grupy nie należał wtedy jeszcze Masta Killa), którą nazwał Wu-Tang Clan. Grupa nagrała swój pierwszy oficjalny singel zatytułowany „Protect Ya Neck” (na stronie B znalazła się pierwsza wersja utworu „Tearz” zatytułowana „After the Laughter Comes Tears”), który następnie został wydany własnym sumptem (numer katalogowy PR 234^[18]) przez Wu-Tang Records pod koniec 1992 roku. Utwór zyskał ogromną popularność w podziemiu muzycznym co pozwoliło zostać zauważonym przez właścicieli wytwórni muzycznych, którzy chcieli podpisać kontrakt z zespołem. Zrażony poprzednimi doświadczeniami w przemyśle muzycznym, RZA zdecydował się podpisać kontrakt z wytwórnią, która zgodzi się zawrzeć umowę z całą grupą, natomiast każdy z członków indywidualnie będzie miał możliwość zawarcia kontraktu i wydawania własnej muzyki w innej wytwórni. Alvin Blanco w książce The Wu-Tang Clan and RZA: A Trip through Hip Hop’s 36 Chambers stwierdził, że „głównym celem planu Wu-Tang Clanu było to by każdy członek mógł stać się gwiazdą solową na swoich własnych warunkach”^[e][19]

Jedyną wytwórnią, która zgodziła się spełnić te warunki była nowa wytwórnia Loud Records załóżona przez Steve’a Rifkinda. Po finalizacji kontraktu z Loud Records Wu-Tang Clan rozpoczął pracę swoją debiutancką płytą.

W maju 1993 roku Loud Records zdecydował się dotłoczyć singel „Protect Ya Neck” by promować zbliżającą się premierę albumu grupy zmieniając stronę B z „After the Laughter Comes Tears” na „Method Man”. Pomimo nie najlepszych notowań na listach krajowych (40. miejsce na liście Hot R&B Songs), utwór odbił się szerokim echem w podziemiu stając się hitem w lokalnych stacjach hip-hopowych w Stanach Zjednoczonych. W sierpniowym wydaniu magazynu The Source, pierwsza zwrotka utworu otrzymała nagrodę Hip-Hop Quotable za najlepszą zwrotkę miesiąca^[20]. Po sukcesie singli grupa kontynuowała pracę nad płytą, która finalnie została wydana 9 listopada 1993 roku pod tytułem Enter the Wu-Tang (36 Chambers). Nazwa albumu została zaczerpnięta z dwóch filmów kung-fu, mianowicie Wejście smoka (ang. Enter the Dragon) oraz 36 komnata Shaolin (ang. The 36th Chamber of Shaolin)^[f][21] Wydawnictwo zadebiutowało na 41. miejscu notowania Billboard 200 rozchodząc się w nakładzie 30 tysięcy kopii w pierwszym tygodniu sprzedaży, co na ówczesne czasy nie było wysokim wynikiem, jednak uwzględniając koszt wyprodukowania albumu (36 tysięcy dolarów) umożliwił dalszą promocję wydawnictwa^[22].

Kolejnym singel z albumu był utwór „C.R.E.A.M.”, który został wydany 31 stycznia 1994 roku i do którego został zrealizowany teledysk. Utwór zyskał ogromną popularność stając się jednym z największych hitów grupy za sprawą refrenu, który stał się również kultowy w środowisku hip-hopowym, będąc samplowanym i interpolowanym przez innych artystów ponad 250 razy^[23]. Dodatkowo wyraz „cream” wszedł do potocznego języka angielskiego oznaczając pieniądze^[24][25]. Krajową rozpoznawalność dał singlowi występ w programie Arsenio Hall, który U-God wspomina tak:

Po sukcesie albumu każdy z raperów rozpoczął prace na albumami solowymi, które według założeń RZA miały ukazać się w różnych wytwórniach niezależnych od Loud Records co miało ułatwić dominację na rynku amerykańskim^[27]. Na ówczesne czasy był to bezprecedensowy ruch, który RZA w swojej książce The Wu-Tang Manual określił „planem pięcioletnim” (ang. the five-year plan^[28]).

Pierwszym artystą, który rozpoczął działalność poza grupą był sam RZA, który w 1994 roku wydał album 6 Feet Deep nagrany razem z częścią side-projectu Gravediggaz, w którego skład wchodził również Prince Paul(inne języki), znany z występów w grupie De La Soul, Poetic oraz Frukwan. Album był dużym kamieniem milowym w rozwoju podgatunku hip-hopu zwanego horrorcorem, jednak nie osiągnęła ogromnego rozgłosu w głównym nurcie muzycznym^[29].

Artystą, który jako pierwszy z grupy wydał solowy album był Method Man, który 15 listopada 1994 roku zadebiutował albumem Tical.

Charakterystyczne logo grupy przedstawiające literę „W” zostało zaprojektowane przez wieloletniego przyjaciela i DJ-a grupy, a ówczesnego writera graffiti, Mathematicsa w 1992 roku^[30]. Pierwsze logo zostało stworzone na prośbę RZA’y i miało znaleźć się na naklejkach promocyjnych grupy jeszcze przed wydaniem pierwszego singla. W 2017 roku Mathematics w wywiadzie dla CBC powiedział:

Logo to zostało później użyte jako okładka do album demo grupy znanego pod nazwą Wu-Tang Demo Tape, który wyciekł do internetu na początku XXI wieku.

Pierwsze oficjalne logo Wu-Tang Clanu pojawiło się na okładce singla „Protect Ya Neck” wydanego pod koniec 1992 roku i od tamtego czasu stało się znakiem rozpoznawalnym grupy. Symbol grupy uważany jest za jeden z najbardziej rozpoznawalnych w historii hip-hopu i wielokrotnie znajdował się na szczytach list najbardziej rozpoznawalnych logo^[31][32][33].

 Osobny artykuł: Dyskografia Wu-Tang Clan.

• Enter the Wu-Tang (36 Chambers) (1993)
• Wu-Tang Forever (1997)
• The W (2000)
• Iron Flag (2001)
• 8 Diagrams (2007)
• A Better Tomorrow (2014)
• Once Upon a Time in Shaolin (2015)

• Will Ashon: Chamber Music: About the Wu-Tang (in 36 Pieces). Granta Books, 2018. ISBN 978-1-78378-405-9.
• Alvin Blanco: The Wu-Tang Clan and RZA: A Trip through Hip Hop’s 36 Chambers. ABC-CLIO, 2011. ISBN 978-0-313-38442-4.
• Brian Coleman: Check the Technique: Liner Notes for Hip-Hop Junkies. Villard/Random House, 2007. ISBN 978-0-8129-7775-2.
• Robert Diggs, Chris Norris: The Wu-Tang Manual. Stany Zjednoczone: Riverhead, 2005. ISBN 1-59448-018-4.
• Michał Garcarz: African American Hip Hop Slang: A Sociolinguistic Study of Street Speech. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2013. ISBN 978-83-7432-938-5.
• Lamont „U-God” Hawkins: RAW: My Journey into the Wu-Tang. Faber Faber, 2018. ISBN 978-0-571-34241-9.
• Mickey Hess: Hip Hop in America: A Regional Guide. ABC-CLIO, 2009. ISBN 0-313-34321-7.
• Nick J. Sciullo: Communicating Hip-Hop: How Hip-Hop Culture Shapes Popular Culture. ABC-CLIO, 2018. ISBN 978-1-4408-4223-8.
• Maciej Widawski, Małgorzata Kowalczyk: Black Lexicon: Leksyka angielszczyzny afroamerykańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2012. ISBN 978-83-7326-869-2.

• Oficjalna strona grupy (ang.)
• Wu-Tang Clan na Facebooku (ang.)
• Wu-Tang Clan na Twitterze (ang.)