Województwo łęczyckie
| ||||
1352–1793 | ||||
| ||||
Sentencja: Sanxit concordia legem[1] | ||||
Państwo | ||||
---|---|---|---|---|
Prowincja | ||||
Data powstania |
1352 | |||
Siedziba wojewody i sejmiku | ||||
Wojewoda |
zobacz: wojewodowie łęczyccy | |||
Popis | ||||
Powierzchnia |
4080 km² | |||
Populacja (1578[3]) • liczba ludności |
| |||
Podział administracyjny | ||||
| ||||
Liczba reprezentantów | ||||
| ||||
Położenie na mapie Rzeczypospolitej |
Województwo łęczyckie (łac. Palatinatus Lanciciensis) – jednostka terytorialna Korony Królestwa Polskiego, później Rzeczypospolitej Obojga Narodów, tworząca prowincję wielkopolską, obejmująca powierzchnię 4378,22 km²[4], posiadająca 3 powiaty. Siedzibą wojewody i miejscem odbywania się sejmików ziemskich była Łęczyca.
Województwo łęczyckie utworzył Władysław I Łokietek po przyłączeniu księstwa łęczyckiego do Korony po śmierci ostatniego księcia łęczyckiego w 1352 r.[5]
W drugiej połowie XIV w. powstały powiaty, a w województwie łęczyckim wydzielono trzy: łęczycki, orłowski i brzeziński. Obszar powiatów pokrywał się z obszarami parafii, które pozwalały wytyczyć granice jednostek administracji państwowej. Granica powiatu łęczyckiego biegła wówczas w okolicach Piątku, na południowy wschód od Zgierza, na północ od Łodzi, na południowy zachód od Kazimierza i Kałowa, na zachód od Poddębic, na południe od Goraja i Dąbia, na zachód od Grzegorzewa, na północ od Kłodawy, na północny wschód od Dąbrowic i wschód od Krośniewic[6][5].
Senatorów miało 5, to jest większych 2: wojewoda i kasztelan łęczyccy, mniejszych 3, kasztelanowie: brzeziński, inowłodzki i konarski. Dzieliło się na trzy powiaty: łęczycki, brzeziński i orłowski. W 1791 roku Sejm Czteroletni utworzył w województwie łęczyckim powiat inowłodzki (Inowłódz)[7].
Miastem sejmikowym była Łęczyca, gdzie obierano na sejmy posłów 4, a deputatów trybunalskich 2. Herb województwa przedstawiał pół lwa czerwonego na białym polu i pół orła białego w czerwonym polu, zwróconych do siebie grzbietami uwieńczonych jedną koroną. Mundur sejmowy tego województwa był ten sam co sieradzkiego i gnieźnieńskiego, tj. kontusz karmazynowy, wyłogi granatowe i żupan biały.
Terytorium
[edytuj | edytuj kod]Powiat | Powierzchnia w mil² | Powierzchnia w km² |
---|---|---|
powiat brzeziński | 23,62 | 1300,85 |
powiat łęczycki | 44,45 | 2447,59 |
powiat orłowski | 11,43 | 629,76 |
Razem (województwo) Σ | 79,50 | 4378,22 |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- ziemia łęczycka
- kasztelania łęczycka
- prowincja łęczycka
- księstwo łęczyckie
- wojewodowie łęczyccy Księstwa Łęczyckiego i województwa łęczyckiego I Rzeczypospolitej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 214.
- ↑ Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 28.
- ↑ http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/18436/Historia%20Polski%20w%20Liczbach_1994%20198147.pdf
- ↑ a b Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 1: Wielkopolska. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1883, s. 50.
- ↑ a b Jacek Ladorucki , Tomasz Stolarczyk , O potrzebie stworzenia Słownika biograficznego ziemi łęczyckiej. Ogólne zasady opracowania kompendium i jego znaczenie dla regionu (rozdział: Dzieje ziemi łęczyckiej i jej granice), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum.”, 1/2 (22/23), 2016, 117-129 (cytowana informacja: s. 119–120) [zarchiwizowane] .
- ↑ Ryszard Rosin , Rozwój polityczno-terytorialny Łęczyckiego, Sieradzkiego i Wieluńskiego do przełomu XIV i XV w., „Rocznik Łódzki”, 14 (17), 1970, s. 277–304 .
- ↑ Volumina Legum, t. IX, Kraków 1889, s. 336.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gloger Z., Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków 1903; rozdział: Województwo Łęczyckie
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku
- Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000 (mapa kartograficzna I Rzeczypospolitej z II połowy XVI wieku), autorzy, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin: Atlas Fontium: (1) http://atlasfontium.pl/index.php?article=corona (mapa i indeks do pobrania); (2) http://hgisb.kul.lublin.pl/azm/pmapper-4.2.0/map_default.phtml?config=korona&language=pl&resetsession=ALL
- Stan Wielkopolski tuż po rozbiorach (mapa Gilly’ego: zabór pruski pod koniec XVIII w.): https://terrasiradiensis.jimdofree.com/mapy/mapa-gilly-ego/
- Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich: 1789. Cz. 3, Województwa łęczyckie i brzesko-kujawskie, wyd. Andrzej Tomczak przy współpracy Zofii Kędzierskiej Poznań, Warszawa 1977
- Mapy historyczne województwa łęczyckiego, sieradzkiego i łódzkiego: https://fotopolska.eu/lodzkie/b84460,Mapy_i_plany_-_lodzkie.html i Polski: https://fotopolska.eu/Polska/b19979,Polska_-_mapy.html