Pseudopałanka

Pseudopałanka
	Pseudocheirus
	Ogilby, 1837
	; Pseudopałanka wędrowna (P. peregrinus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	dwuprzodozębowce
Podrząd	workolotokształtne
Nadrodzina	lotopałankowce
Rodzina	pseudopałankowate
Podrodzina	pseudopałanki
Rodzaj	pseudopałanka
	Typ nomenklatoryczny
	Phalangista cookii Desmarest, 1818 (= Didelphis peregrinus Boddaert, 1785)
Synonimy
	Pseudochirus Ogilby, 1836; Hepoona J.E. Gray, 1838; Ptenos J.E. Gray, 1843;
	Pseudochirus Ogilby, 1836; Hepoona J.E. Gray, 1838; Ptenos J.E. Gray, 1843;
Gatunki
	3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pseudopałanka^[5] (Pseudocheirus) – rodzaj ssaków z podrodziny pseudopałanek (Pseudocheirinae) w obrębie rodziny pseudopałankowatych (Pseudocheiridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie w Australii (włącznie z Tasmanią)^[6]^[7]^[8].

Morfologia

Długość ciała 29–40 cm, długość ogona 29–41 cm; masa ciała 0,7–1,3 kg^[6]^[9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1837 roku irlandzki przyrodnik William Ogilby w artykule poświęconym obserwacjom dotyczącym przeciwstawnej sile kciuka u niektórych ssaków, uważanej za cechę zoologiczną, oraz naturalnych pokrewieństw, które istnieją między torbaczami, opublikowanym w czasopiśmie Magazine of Natural History and journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology^[1]. Ogilby wymienił dwa gatunki – Phalangista Cookii Desmarest, 1817 (= Didelphis peregrinus Boddaert, 1785) i Phalangista gliriformis Bell, 1829 (= Phalangista nana Desmarest, 1818) — nie wskazując gatunku typowego; gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenia)^[10] Phalangista Cookii Desmarest, 1817 (= Didelphis peregrinus Boddaert, 1785) (pseudopałanka wędrowna).

Etymologia

Pseudocheirus (Pseudochirus): gr. ψευδος pseudos ‘fałszywy’; χειρ kheir, χειρος kheiros ‘dłoń’^[11].
Hepoona: Hepoona Boo tubylcza nazwa użyta przez Johna White’a w 1790 roku^[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Phalangista cookii Desmarest, 1818 (= Didelphis peregrinus Boddaert, 1785).
Ptenos: gr. πτην ptēn, πτηνος ptēnos ‘skrzydlaty’, od πετομαι petomai ‘latać’^[13].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[14]^[7]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[5]	Podgatunki^[6]^[7]^[9]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[7]^[9]	Podstawowe wymiary^[6]^[9]^[b]	Status IUCN^[15]
	Pseudocheirus occidentalis	O. Thomas, 1888	pseudopałanka zachodnia	gatunek monotypowy	południowo-zachodnia Australia Zachodnia (wybrzeże na południe z Bunbury do Waychinicup National Park	DC: 30–40 cm DO: 30–41 cm MC: 0,7–1,3 kg	CR
	Pseudocheirus peregrinus	(Boddaert, 1785)	pseudopałanka wędrowna	4 podgatunki	wschodni Queensland, wschodnia Nowa Południowa Walia do skrajnie południowo-wschodniej Australii Południowej i Tasmania (włącznie z wyspą King, Wyspami Furneaux i wyspą Maria); introdukowany na Wyspę Kangura	DC: 29–35 cm DO: 29–36 cm MC: 0,8–1,1 kg	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, CR – gatunek krytycznie zagrożony.

Opisano również gatunek wymarły z pliocenu Australii^[16]:

Pseudocheirus marshalli Turnbull & Lundelius, 1970

Uwagi

↑ ^a ^b Nomen nudum.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b W. Ogilby. Observations on the opposable Power of the Thumb in certain Mammals, considered as a zoological Character; and on the natural Affinities which subsist between the Pedimana. „Magazine of Natural History and journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology”. New Series. 1, s. 457, 1837. (ang.).
↑ W. Ogilby. Observations upon the opposable power of the thumb in certain Mammals, considered as a zoological character, and on the natural affinities which subsist between the Bimana, Quadrumana, and Pedimana. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 4, s. 26, 1836. (ang.).
↑ W. Ogilby. Observations upon some recent Communications of Mr. J.E. Gray of the British Museum, to the Annals of Natural History; with Descriptions of two New Kangaroos from Van Diemen’s Land. „Annals of Natural History”. 1, s. 218, 219, 1841. (ang.).
↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxii. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 527. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 86. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pseudocheirus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
↑ ^a ^b ^c ^d Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 58. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ G.H.H. Tate. The marsupial genus Pseudocheirus and its subgenera. „American Museum Novitates”. 1287, s. 6, 1945. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 590.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 320.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 594.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
↑ Taxonomy: Pseudocheirus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
↑ W.D. Turnbull & E.L. Lundelius Jr.. The Hamilton Fauna. A Late Pliocene mamalian fauna from the Grange Burn, Victoria, Australia. „Fieldiana”. Geology. 19, s. 40, 1970. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[nn-2] Nomen nudum.

[16] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Ogilby1837-1] W. Ogilby. Observations on the opposable Power of the Thumb in certain Mammals, considered as a zoological Character; and on the natural Affinities which subsist between the Pedimana. „Magazine of Natural History and journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology”. New Series. 1, s. 457, 1837. (ang.).

[Ogilby1836-3] W. Ogilby. Observations upon the opposable power of the thumb in certain Mammals, considered as a zoological character, and on the natural affinities which subsist between the Bimana, Quadrumana, and Pedimana. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 4, s. 26, 1836. (ang.).

[Gray1838-4] W. Ogilby. Observations upon some recent Communications of Mr. J.E. Gray of the British Museum, to the Annals of Natural History; with Descriptions of two New Kangaroos from Van Diemen’s Land. „Annals of Natural History”. 1, s. 218, 219, 1841. (ang.).

[Gray1843-5] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxii. (ang.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Jackson-7] S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 527. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 86. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pseudocheirus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].

[amw-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 58. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[tate-11] G.H.H. Tate. The marsupial genus Pseudocheirus and its subgenera. „American Museum Novitates”. 1287, s. 6, 1945. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/598/mode/1up_590]-12] Palmer 1904 ↓, s. 590.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/328/mode/1up_320]-13] Palmer 1904 ↓, s. 320.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/602/mode/1up_594]-14] Palmer 1904 ↓, s. 594.

[mdd-15] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).

[17] Taxonomy: Pseudocheirus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).

[tur&lun-18] W.D. Turnbull & E.L. Lundelius Jr.. The Hamilton Fauna. A Late Pliocene mamalian fauna from the Grange Burn, Victoria, Australia. „Fieldiana”. Geology. 19, s. 40, 1970. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[b]

[15]

[16]