Piractwo medialne
Piractwo medialne – potoczne określenie działalności polegającej na nielegalnym kopiowaniu i posługiwaniu się własnością intelektualną (programami komputerowymi, muzyką, filmami itp.) bez zgody autora lub producenta i bez uiszczenia odpowiednich opłat.
Wcześniejszy przykład użycia słowa w podobnym kontekście to „pirackie stacje radiowe”.
Kontrowersje
[edytuj | edytuj kod]Według twórcy ruchu Wolnego oprogramowania, Richarda Stallmana, termin „piractwo” ma wpływać na świadomość i oceny moralne użytkowników, przekonując, że dzielenie się informacją z innymi jest złe i moralnie równoważne napadaniu na statki, porywaniu oraz mordowaniu załogi i pasażerów (piractwo). Stallman proponuje zamiast tego określenia używać neutralnych określeń takich jak „zabronione kopiowanie” (ang. prohibited copying) czy „nieautoryzowane kopiowanie” (ang. unauthorized copying)[1].
Według raportu sporządzonego dla Komisji Europejskiej w 2014 nie ma mocnych dowodów na to, że zjawisko ma wpływ na sprzedaż treści własności intelektualnych[2].
Polska
[edytuj | edytuj kod]Tzw. Koalicja Antypiracka prowadziła i prowadzi szereg kampanii społecznych, w których m.in. informuje, że pobieranie z Internetu materiałów będących zastrzeżoną prawnie własnością intelektualną może być przestępstwem[3].
Według art. 278 § 2 polskiego Kodeksu karnego uzyskanie programu komputerowego bez zgody osoby uprawnionej, w celu uzyskania korzyści majątkowej, jest przestępstwem. Brak przy tym jasności, czy korzystanie z uzyskanego w ten sposób programu w celach osobistych jest równoznaczne z uzyskaniem korzyści majątkowej poprzez nieponiesienie opłaty licencyjnej, czy – jak twierdzą inni – nie można utożsamiać braku wydatku z korzyścią majątkową.
Art. 116 ustawy o prawie autorskim penalizuje rozpowszechnianie utworów, dlatego może mieć odniesienie jedynie do pobierania utworów w ramach sieci P2P, gdzie osoba pobierająca jest równocześnie osobą rozpowszechniającą[4]. Serwis prawo.vagla.pl podaje :
Problem jest taki, że ocena czy doszło do przestępstwa przewidzianego w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych w dużej mierze zależy od granic tzw. dozwolonego użytku. Wyznaczenie tych granic nastręcza doktrynie prawa wielu problemów. Dyskusja na ten temat jest prowadzona na całym świecie. Nie ma oczywiście wątpliwości w Polsce, że programy komputerowe z dozwolonego użytku prywatnego są wyłączone (tak stanowi ustawa; chociaż można się spierać czym program komputerowy jest, bo ustawa nie przewiduje definicji.)[5]
Art. 17 powołanej ustawy głosi Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu, zaś artykuł 35 Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Wedle art. 23 Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego [...] Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. Komentarz serwisu prawo.vagla.pl :
artykuł 23 ustawy wyraźnie stanowi, że bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z utworu w zakresie użytku osobistego. [...] ustawodawca w art. 23 przewidział wyjątek od generalnej zasady przewidującej monopol twórcy wyartykułowany w art. 17, zaś zapis art. 35 nie może być interpretowany w taki sposób, że dozwolony użytek osobisty jest całkowicie wyłączony. Przeciwna interpretacja byłaby w moim odczuciu interpretacją contra legem, bo skoro ustawodawca dopuścił taki użytek, to w jakimś konkretnie celu. W tekście powołuje się m.in. na prawo dostępu do dóbr kultury, ale w literaturze poruszającej ten temat mówi się też o racjonalności ustawodawcy, która ma polegać w tym przypadku na powstrzymaniu się od tworzenia prawa, które nie byłoby możliwe do stosowania (a tak by się stało, gdyby dozwolonego użytku osobistego by nie było). Stąd – w moim odczuciu – nie można też mówić o przestępstwie z art. 115 ust. 3 prawa autorskiego. Istotnie – istnieje generalna zasada ustanawiająca monopol twórcy, ale też i wyjątek w postaci dozwolonego użytku[6].
Polska policja dementuje twierdzenia ZAIKS-u i zaznacza, że pobieranie plików z internetu nie jest nielegalne i nie grozi za to odpowiedzialność karna, choć ich udostępnianie w ramach sieci P2P już jest[7].
Producenci własności intelektualnej w wersji elektronicznej stosują różne zabezpieczenia w celu uniemożliwienia kopiowania (zabezpieczenie antypirackie). Takie działania bywają krytykowane za niską skuteczność i nadmierną uciążliwość dla klientów[8].
W 2009 roku aresztowano właścicieli serwisu hostingowego odSiebie.com m.in. pod zarzutem paserstwa, w związku z czym organizacje zarządzające prawami autorskimi FOTA i ZPAV wraz z policją i prokuraturą we Wrocławiu zorganizowały konferencję prasową[9]. W 2013 roku właściciele zostali uniewinnieni i oczyszczeni ze wszystkich zarzutów, zaś sąd wskazał niekompetencję organów ścigania oraz oskarżycieli posiłkowych w tej sprawie[10].
Kontrowersje budzi również nagradzanie policjantów przez Koalicję Antypiracką („Złote Blachy”) za „ponadprzeciętne zaangażowanie” w zwalczaniu nielegalnego udostępniania plików[11][12].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
- Anti-Counterfeiting Trade Agreement
- dozwolony użytek
- Internet Privacy Act
- Partia Piratów
- surogat (podróbka)
- opłaty CL
- warez
- wolne oprogramowanie, zamknięte oprogramowanie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mylące lub nacechowane słowa i sformułowania, których lepiej unikać. [dostęp 2008-12-17].
- ↑ Marcin Strzyżewski, Dlaczego Komisja Europejska ukrywała raport o wpływie piractwa na legalną sprzedaż? [online], technowinki.onet.pl, 25 września 2017 [dostęp 2017-09-27].
- ↑ Nie ściąg@j na siebie kłopotów. [dostęp 2008-08-03].
- ↑ Piractwo a prawo. [dostęp 2015-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-13)].
- ↑ Złote blachy – czy wszystko jest w porządku?. [dostęp 2008-08-03].
- ↑ Pobieranie plików z internetu
- ↑ Policja: “ściąganie filmów z internetu nie jest nielegalne i nie grozi za to odpowiedzialność karna”, Co wolno sciągać: muzyka, filmy i e-booki
- ↑ David Pogue. Obsesja zabezpieczeń. „Świat Nauki”. nr. 9 (241), s. 19, wrzesień 2011. Prószyński Media. ISSN 0867-6380.
- ↑ Po konferencji prasowej w sprawie zamknięcia Odsiebie.com. Dobre Programy, 2009.
- ↑ Twórcy serwisu OdSiebie.com uniewinnieni. Państwo wyszło przed szereg?. Nowe Media, 2013.
- ↑ Złote Blachy: Policja „ponadprzeciętnie zaangażowana” w walkę z piractwem. Dziennik Internautów, 2013.
- ↑ Piotr Waglowski: Złote blachy – czy wszystko jest w porządku?. Vagla.pl, 2006.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Piractwo w Polsce. dobreprogramy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)].