Straduń

Straduń

wieś
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	czarnkowsko-trzcianecki
Gmina	Trzcianka
Liczba ludności (2021)	511
Strefa numeracyjna	67
Kod pocztowy	64-980[2]
Tablice rejestracyjne	PCT
SIMC	0530560
Położenie na mapie Polski Straduń
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Straduń
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego Straduń
Położenie na mapie gminy Trzcianka Straduń
53°03′03″N 16°22′48″E/53,050833 16,380000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Straduń (niem. Straduhn) – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Trzcianka^[3][4][5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1532 roku. Początkowo nazywała się Stradom. W 1629 r. sołtysem wsi był Kirstanus, który jednocześnie pełnił funkcję sołtysa we wsiach Trzcianka i Rychlik. W 1715 r. w Stradomiu mieszkało trzech wolnych kmieci. Pod koniec XVIII wieku wieś zamieszkiwało siedemnastu wolnych chłopów oraz siedmiu chałupników.

W latach 1738–1755 właścicielem miejscowości oraz okolicznych miejscowości był Stanisław Poniatowski. W 1755 r. Straduń zmienił właściciela, stał się nim Józef Lasocki, herbu Dołęga. W wyniku I rozbioru Polski stał się pruską wsią. W 1945 r. trafił ponownie w granice Polski. Niemieckich mieszkańców zastąpili polscy osadnicy, głównie z byłych wschodnich województw Polski oraz województw: krakowskiego, rzeszowskiego i poznańskiego^[7].

Wypoczynkowe i turystyczne uroki Stradunia zostały docenione już na początku ubiegłego stulecia. Wówczas zaczęli pojawiać się w tych stronach pierwsi letnicy^[8].

Dzięki Janowi Kopczy który w darowiznie dał ziemie w 1985 r. w Straduniu stanęła kaplica pw. Matki Bożej Saletyńskiej^[9] jako filia parafii pw. Matki Bożej Saletyńskiej w Trzciance^[10]. Każdego roku 25 lipca we wsi odbywa się msza, połączona ze święceniem pojazdów mechanicznych oraz festyn poświęcony patronowi kierowców, św. Krzysztofowi^[11].

Obecnie na końcu ulicy kurpiowskiej obok sali wiejskiej można zaobserwować dawną szkołę, która kiedyś funkcjonowała. obecnie zamieszkuje jeden z obywateli wsi^[12][13].

Dawniej w Straduniu znajdowała się remiza straży pożarnej obok obecnego przystanku autobusowego, który przestał pełnić swoją rolę w 2020 roku po otwarciu drogi, która uniemożliwiła dojazd autobusu pod przystanek. od tamtego czasu na drodze namalowano znaki poziome mające wyznaczać alternatywne miejsce postoju autobusu^[14][15].

W 2018 roku przez uderzenie pioruna doszło do zniszczenia wielkiego dębu w centrum wsi obok kapliczki Matki Boskiej. W tym miejscu pozostał pomnik po ważnym drzewie dla mieszkańców w postaci pniaka z wyrzeźbioną sylwetką drzewa i nazwą wsi. na jego przekroju poprzecznym zaznaczono wszystkie ważne daty i wydarzenia związane z nimi, aby uwidocznić jak wiele przetrwał ten dąb łącznie z II wojną światową^[16].

We wsi jest Cmentarz Ewangelicki z ll połowy XIX wieku upamiętniony w 2016 roku wielkim kamieniem przekazanym od ówczesnego Nadleśniczego Nadleśnictwa Trzcianka Romana Bartola i tablicą informacyjną. na cmentarzu pochowani są Niemcy polegli na tych terenach podczas drugiej wojny światowej na tych terenach^[17].

W czerwcu 1995 gospodarz Zbigniew Załęski metr pod narożnikiem domu mieszkalnego odkrył zabytek archeologiczny: dwa naczynia z kośćmi krów. Badania wykazały, że był to pochówek rytualny związany z grupą zachodnią ludności amfor kulistych (środkowa lub późna faza rozwoju tej grupy, a więc około 4600-5000 lat temu). Na pochówek składały się dwa naczynia: amfora kulista o wysokości 18,5 cm (zdobiona nakłuciami wykonanymi piórem lub trzciną oraz stempelkami drewienkiem) i naczynie szerokootworowe wysokości 19 cm zdobione odciskami paznokci garncarza. Zawartość stanowiły kości krowie (jednej lub kilku sztuk bydła)^[18].

Straduń jest wsią letniskową. Miejscowość chętnie odwiedzają turyści z dużych miast, m.in. z Poznania, Warszawy oraz Wrocławia.

W Straduniu znajdują się pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne. Szczególną popularnością wśród wielkomiejskich kolonii i innych wycieczek cieszy się ośrodek wypoczynkowy January.

• Odcinek Trzcianka-Straduń^[19] – drogę otwarto 12 stycznia 2017 roku ma ona szeroką jezdnię ze ścieżką pieszo – rowerową o znakomitych walorach krajobrazowych. Ścieżka ma 3,6 kilometra i przyciąga codziennie dziesiątki turystów z Trzcianki i okolic. Droga jest położona wzdłuż jeziora Długiego^[20].
• Odcinek Straduń-Smolarnia^[21] – jego budowa została ukończona w styczniu 2020 roku jednak władze Miasta i Gminy Trzcianka zdecydowały się na oficjalne otwarcie zwieńczone rajdem dopiero 26 września 2020 roku. droga jest położona wzdłuż jeziora Straduńskiego. wokoło niej znajdują się liczne lasy oraz pola i bagna, co czyni ją niezwykle atrakcyjną^[22][23].
• Odcinek Smolarnia-Droga wojewódzka nr.180^[24] – nie jest on bezpośrednio podległy terenom wsi Straduń, jednak jest on integralną częścią pętli turystycznej:(Trzcianka, Straduń, Smolarnia, Trzcianka). w następnych latach pętla ma powiększyć się o drugą największą wieś Gminy Trzcianka, czyli Siedlisko. Droga posiada ścieżkę pieszo rowerową^[25].

26 marca 2023 roku ujednolicono trzy powyższe odcinki dróg nazywając je Aleją trzcianecką. droga ta jest jedną z dłuższych ulic w Gminie Trzcianka, ma ona długość 10,2km.^[26].

• pieszy – szlak żółty
• rowerowy – szlak czerwony

w pobliżu Stradunia, a dokładniej jego integralnej części – Straduński Młyn znajdują się liczne interesujące lokacje:

• Czarci szczyt (97,1 m n.p.m.)^[27]
• Przełom rzeki Kamionka – Dzięciołek^[28]
• Wzgórza Anichybirajskie^[29]
• Ruiny Domostwa Rybaka^[30]
• Ruiny młyna wodnego^[31]
• Dolina Siedmiu Źródeł – Źródło Życia^[32]

W okolicy wsi znajduje się również^[33], jest ono położone 4km od wsi w kierunku Przyłęgu. Innym ciekawym miejscem wartym uwagi jest wyspa^[34] położona ok. 300m za gospodarstwem w Smolarach, które są integralną częścią wsi. Przez centralną część wioski przepływa rzeka Bukówka.^[35]

We wsi znajdują się dwa boiska do piłki nożnej. Jezioro Straduńskie jest oraz innych urządzeń i sportów wodnych^[36].

Ze Stradunia pochodzi Jakub Stepun - Mistrz Polski, Europy i Świata w kajakarstwie, nominowany do Igrzysk Olimpijskich.^[37]

W Straduniu znajduje się stacja pomiaru lustra wody i wód głębinowych, która należy do Instytutu Hydrogeologii w Warszawie. Regularnie badane są wody pobierane z wybudowanych trzech studni głębinowych (od 200 do 600 metrów).

Straduń leży między dwoma jeziorami, Straduńskim i Długim, nad Bukówką, około 6 km na zachód od Trzcianki.

Minione dziesięciolecia przekształciły wieś w rekreacyjno-letniskową miejscowość. Obecnie są tu tylko dwa duże gospodarstwa rolne.

W ostatnich pięciu latach stanęło tu kilkadziesiąt nowych domów. Straduń liczy około 511 stałych mieszkańców, ale w niedalekiej przyszłości liczba ta na pewno wzrośnie, gdyż gmina posiada tu wiele działek na sprzedaż.

Wieś ma sieci wodociągową i kanalizacyjną, świetlicę, salę gimnastyczną (pozostała po szkole, która tu kiedyś istniała) oraz plac zabaw dla dzieci.

W 2010 roku granice miasta Trzcianka zostały zbliżone w stronę wsi Straduń tak, aby teren miasta wchłonął zakład „Joskin” ulicy Gorzowskiej. Przez te działania Granice terytorialne Trzcianki znajdują się zaledwie 1 kilometr do Stradunia^[38].

• Obszarski: 2000 – 2015
• Brygida Topola: 2015 – 2019
• Wojciech Kapela: 2019 – 2024
• Monika Piotrowska: wybrana w 2024^[39]

W Straduniu znajduje się łącznik trzech jednostek terytorialnych Lasów Państwowych, które się tutaj krzyżują: (leśnictwo Ogorzałe, leśnictwo Pańska łaska, leśnictwo Rychlik)

Na terenach wsi znajdują się drogi leśne, udostępnione do ruchu publicznego^[35].

Przy centralnej ulicy wsi rosną stare, kilkusetletnie dęby, które są wizytówką wsi.

W pobliżu wsi rosną jałowce pospolite, które są pomnikami przyrody. wzdłuż Alei Trzcianeckiej w centrum wsi dominują kilkusetletnie dorodne dęby. za stacją badawczą wód znajduje się dawny Cmentarz Ewangelicki z ll połowy XIX wieku, w którym dominuje skład gatunkowy świerkowo, klono-jaworowy z małą domieszką żywotnika w podszycie oraz dużym udziałem konwalii w runie^[40].

Integralne części wsi Straduń^[41][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0530577	Gintorowo	część wsi
0530583	Smolary	część wsi
1005637	Straduński Młyn	część wsi
0530548	Przyłęg	część wsi

• Małgorzata Linettej, Andrzej Świątek: Trzcianka. Miasto i gmina. Poznań: Oficyna Wydawnicza GŁOS WIELKOPOLSKI, 2002, s. 44–45. ISBN 83-88965-26-3.
• Jan Dolata, Elżbieta Gajda, Henryk Rogacki: Trzcianka. Zarys dziejów. Poznań: Wydawnictwo KORAB, 1994, s. 45, 60. ISBN 83-901269-2-3.
• Piotr Maluśkiewicz: Trzcianka i okolice. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989, s. 36. ISBN 83-03-02947-9.
• Stanisława Zajchowska: Powiat trzcianecki wczoraj i dziś. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1961, s. 124–125.