Liwiusz Andronikus
Lucius Livius Andronicus (ok. 284 p.n.e. – ok. 204 p.n.e.) – pierwszy w historii poeta rzymski, z pochodzenia Grek.
W 272 p.n.e. w Tarencie dostał się do niewoli i został, wraz z pozostałymi jeńcami, sprowadzony do Rzymu. Wyzwolony przez swego pana, Lucjusza Liwiusza Salinatora, założył szkołę dla dzieci nobilów rzymskich. Uczył w niej języka greckiego i łacińskiego posługując się lekturą klasycznych autorów greckich. Dla potrzeb tej szkoły przetłumaczył na łacinę Odyseję Homera. Jest to pierwszy znany przekład w literaturze europejskiej. Dla oddania bohaterskiego tonu epopei Homera posłużył się starym, italskim metrum zwanym wierszem saturnijskim.
Na ludi Romani między 15 a 18 września 240 p.n.e., wystawił po raz pierwszy komedię i tragedię grecką w dokonanej przez siebie przeróbce łacińskiej i tę datę uważa się za umowny początek literatury rzymskiej. Na podstawie zachowanych tytułów widać, że przerabiał głównie sztuki Sofoklesa i Eurypidesa. W r. 204 p.n.e. na polecenie pontyfików ułożył dla przebłagania bogów pieśń chóralną. Śpiewał ją chór złożony z dwudziestu siedmiu dziewic.
Zasługą Liwiusza Andronika jest stworzenie pierwocin rzymskiego języka poetyckiego w zakresie epopei, liryki i dramatu.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Broccia G.: Ricerche su Livio Andronico epico. Padova: Pubblicazioni della Facoltà di lettere e filosofia. Università degli studi di Macerata, 1974. (wł.).
- Carratello U.: Livio Andronico. Rzym: Cadmo, 1979. ISBN 978-88-7923-050-6. (wł.).
- Livingston I.: A Linguistic Commentary on Livius Andronicus. Nowy Jork: Routledge, 2004. ISBN 978-0-415-96899-7. (ang.).
- ISNI: 000000013993751X
- VIAF: 178307060, 4607168290797257610009, 89039247, 864154257898924151479, 49167863697122740544, 4138167807337018130001, 133167807452718130008
- LCCN: n80049661
- GND: 118728636
- LIBRIS: rp358qs9198grqv
- BnF: 12415198c
- SUDOC: 03326886X
- SBN: RLZV038739
- NKC: osd2013772911
- BNE: XX1001143
- NTA: 07002040X
- BIBSYS: 90154405
- CiNii: DA06188574
- Open Library: OL2756848A
- PLWABN: 9810618267005606
- NUKAT: n2006078046
- J9U: 987007272455605171
- CONOR: 211764323
- LIH: LNB:CHR6;=1A