Largidae
| Largidae | |||
| Amyot et Serville, 1843 | |||
 Physopelta cincticollis z plemienia Physopeltini i podrodziny Physopeltinae | |||
 Parka Largus davisi z podrodziny Larginae | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| (bez rangi) | Euhemiptera | ||
| (bez rangi) | Heteropterodea | ||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina |
Largidae | ||
| Synonimy | |||
| |||
Largidae – rodzina owadów z rzędu pluskwiaków i podrzędu różnoskrzydłych. Kosmopolityczna. Obejmuje ponad 100 opisanych gatunków, sklasyfikowanych w 18 rodzajach.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Pluskwiaki rozmiarów średnich do dużych[1][2], o ciele długości do 55 mm, zwykle o kształcie jajowatym, podługowatym lub wydłużonym, często z krótkimi czułkami i odnóżami, ale należą tu także formy upodobnione do mrówek[3]. Ubarwienie często jest jaskrawe, ostrzegawcze, u licznych gatunków czerwono-czarne, pomarańczowo-czarne lub żółto-czarne, ale należy tu też wiele gatunków o maskującej, ciemnej kolorystyce[3][2][1].
Głowa zaopatrzona jest w oczy złożone, natomiast brak na niej przyoczek. Czułki zbudowane są z czterech członów[3][2][1] i osadzone poniżej linii przeprowadzonej przez środki oczu złożonych[3][2]. Panewki czułkowe zauważalne są w widoku grzbietowym[1]. Kłujkę budują cztery człony[2].
Półpokrywy mają na zakrywkach komórki nasadowe (zwykle dwie), z których ku tyłowi rozchodzi się promieniście od siedmiu do ośmiu żyłek podłużnych, osiągających wierzchołkową krawędź skrzydła[3][2][1]. Przykrywki pozbawione są żyłek łączących żyłkę kostalną z żyłką medialną. U form upodobnionych do mrówek skrzydła uległy silnemu uwstecznieniu[3].
Na spodzie odwłoka widać sześć sternitów[1]. Szwy między sternitami niekiedy częściowo zarosły lub zanikły. Sternity od trzeciego do szóstego zaopatrzone są w trzy trichobotria, a sternit siódmy w dwa[2][3]. Rozmieszczenie trichobotrii na sternitach od piątego do siódmego jest boczne i rozproszone[3]. Siódmy, szósty z widocznych sternit jest u samca całobrzegi, a u samicy pośrodku wcięty[3][1]. Genitalia samicy cechują się lancetowatym pokładełkiem[3][2][1]. Genitalia samca charakteryzuje brak wyrostków na koniunktywie edeagusa[2].
Stadia larwalne mają ujścia grzbietowych gruczołów zapachowych odwłoka zlokalizowane pomiędzy tergitami trzecim i czwartym, czwartym i piątym oraz piątym i szóstym, przy czym pierwsza z ich par jest uwsteczniona[3].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Wszystkie są fitofagami ssącymi soki roślin lub ich nasiona[3][2]. Gatunki żyjące na powierzchni gleby przypominają zwykle zwińcowate, podczas gdy te bytujące na roślinach zielnych, krzewach i drzewach przywodzą na myśl kowalowate. Ponadto istnieją gatunki wykazujące mimikrę względem mrówkowatych i żronkowatych, zarówno pod względem wyglądu, jak i sposobu poruszania się[3].
Rodzina jest kosmopolityczna, najliczniej reprezentowana w strefie tropikalnej i subtropikalnej[3]. W krainie palearktycznej ograniczona jest do części wschodniej i żaden z gatunków nie występuje w Europie[4][5]. W Afryce występują trzy gatunki z jednego rodzaju[1]. W Australii stwierdzono cztery gatunki z dwóch rodzajów[2].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Takson ten wprowadzony został w randze rodziny w 1843 roku przez Charlesa Jean-Baptiste'a Amyota i Jean Guillaume Audinet-Serville'a pod nazwą Largides[6]. W 1870 roku Carl Stål obniżył mu rangę do podrodziny w obrębie kowalowatych[7]. William E. China w 1954 roku wyniósł je do rangi osobnej rodziny i zasugerował bliskie pokrewieństwo ze zwińcowatymi[8]. W 1956 roku T.R.E. Southwood na podstawie badań jaj połączył jednak Largidae z kowalowatymi w jedną nadrodzinę Pyrrhocoroidea[9]. Zasadność takiego kroku potwierdził szerszymi badaniami morfologicznymi w 1964 roku Carl Walter Schaefer[10].
Do rodziny tej należy ponad 100 opisanych gatunków[2][3], sklasyfikowanych w 18 rodzajach[11]. Podział rodziny według BioLib.cz przedstawia się następująco[11]:
- podrodzina: Arhaphinae Bliven, 1973
- podrodzina: Larginae Amyot & Audinet-Serville, 1843
- podrodzina: Physopeltinae Hussey, 1929
- plemię: Kmentiini Stehlík, 2013
- plemię: Lohitini Ahmad & Abbas, 1987
- plemię: Physopeltini Hussey, 1929
- plemię: incertae sedis
- Wachsiella Schmidt, 1931
- podrodzina: incertae sedis
- Acinocoris Hahn, 1834
Pierwszy podział tego taksonu na podtaksony rang rodzinowych wprowadził w 1929 roku Roland Fountain Hussey wyróżniając dwa plemiona, Euryophthalmini i Physopeltini[12] – to pierwsze odpowiadało późniejszym Larginae, a drugie późniejszym Physopeltine[2][1]. Podrodzina Arhaphinae wprowadzona została w 1973 roku przez Brunsona P. Blivena[13] i przeniesiona do Largidae w 1988 roku przez Thomasa J. Henry’ego[14]. Jej status jako odrębnej podrodziny jest jednak kwestionowany przez część autorów[3][15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j I.A.D. Robertson. The Pyrrhocoroidea (Hemiptera – Heteroptera) of the Ethiopian region. „Journal of Insect Science”. 4 (14), 2004.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m G. Cassis, Gordon F. Gross: Zoological catalogue of Australia: Hemiptera: Heteroptera (Pentatomomorpha). CSIRO Publishing, 2002.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Cornell University Press, 1995, s. 268-269. ISBN 0-8014-2066-0. (ang.).
- ↑ Klaus Voigt. The Palearctic species of Largidae (Heteroptera: Largidae: Physopeltinae). „Russian Entomological Journal”. 15 (2), s. 223–225, 2006.
- ↑ Jaroslav L. Stehlik. Review and reclassification of the Old World genus Physopelta (Hemiptera: Heteroptera: Largidae). „Acta Entomologica Musei Nationalis Pragae”. 53 (2), s. 505–584, 2013.
- ↑ C.J.B. Amyot, J.G. Audinet-Serville: Histoire Naturelle des Insects. Hémiptères. Paris: Librairie Encyclopédique de Roret, 1843, s. 243.
- ↑ C. Stål. Enumeratio Hemipterorum. Bidrag till en förteckning öfver aller hittills kända Hemiptera, jemte systematiska meddelanden. „Kongliga Svenska Vetenskaps-Academiens Nya Handlingar, Stockholm n.f.”. 9 (1), s. 1-232, 1870.
- ↑ William E. China. Notes on the nomenclature of the Pyrrhocoridae (Hemiptera Heteroptera). „Entomologists Monthly Magazine”. 15 (90), s. 188–189, 1954.
- ↑ T.R.E. Southwood. The structure of the eggs of the terrestrial Heteroptera and its relationship to the classification of the group. „Transactions of the Royal Entomological Society of London”. 108, s. 163–221, 1956.
- ↑ C.W. Schaefer. The Morphology and Higher Classification of the Coreoidea (Hemiptera - Heteroptera): Pt. 1. „Annals of the Entomological Society of America”. 57, s. 670–680, 1964.
- ↑ a b family largid bugs Largidae Amyot & Audinet-Serville, 1843. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2022-11-24].
- ↑ R.F. Hussey: Pyrrhocoridae. Fascicle III. W: General Catalogue of the Hemiptera. Northampton: Smith College, 1929, s. 1–144.
- ↑ B.P. Bliven. A third paper of Hemiptera associated with Pyrrhocoridae. „Occididental Entomologist”. 1, s. 123-133, 1973.
- ↑ T.J. Henry: Largidae. W: Catalog of the Heteroptera, or True Bugs, of Canada and the Continental United States. T.J. Henry, R.C. Froeschner (red.). Leiden: E.J. Brill, 1988, s. 159-165.
- ↑ C.W. Schaefer. Systematic notes on Larginae (Hemiptera: Largidae). „Journal of the New York Entomological Society”. 108, s. 130-145, 2000.