Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Iwan IV Smilec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Iwan IV Smilec
ilustracja herbu
car Bułgarii
Okres

od 1298
do 1299

Poprzednik

Smilec

Następca

Czaka

Dane biograficzne
Ojciec

Smilec

Matka

Smilcena Paleologina

Iwan IV Smilec (bułg.: Иван IV Смилец, Iwan IV Smilec)[1] – car bułgarski w latach 12981299. Syn cara Smilca.

Życie

[edytuj | edytuj kod]

Iwan IV Smilec był synem cara bułgarskiego Smilca i poślubionej przez niego około 1292 roku, nieznanej z imienia córki Konstantyna Paleologa (Smilcena). W chwili objęcia władzy w Tyrnowie po śmierci ojca nie mógł mieć więcej nad 6 lat[2]. Chcąc zachować prawa syna do korony zagrożone przez opozycję wewnętrzną oraz interwencję tatarską, carowa wdowa przyzwała wygnanego przez męża despotę Eltimira, brata cara Jerzego I Tertera i oddała mu za żonę córkę męża z pierwszego małżeństwa, przyznając mu władzę nad ziemią kryńską w dolinie rzeki Tundży. Starała się też wykorzystując poparcie swego zięcia, syna króla serbskiego Stefana Milutina zawrzeć przymierze z Serbią[3]. Najwyraźniej udało jej się pokonać braci męża, Radosława i Wojsiła, dążących do przejęcia władzy w państwie, którzy ratowali się ucieczką na dwór bizantyński i oddali się na usługi rządu greckiego[4]. Próby zawarcia przymierza z królem serbskim zakończyły się natomiast niepowodzeniem[2].

Jesienią 1299 roku z rąk chana Złotej Ordy Toktaja zginął chan Nogaj. Jego syn Czaka, na czele wiernych sobie oddziałów, wraz z synem Jerzego I Tertera, Teodorem Swetosławem, będącym zakładnikiem tatarskim, zbiegli w granice Bułgarii. Regenci, carowa wdowa i Eltimir nie byli w stanie stawić im oporu. Teodor Swetosław skłonił bojarów tyrnowskich do obrania Czaki carem[3].

Iwan IV i jego dwór schronili się w dobrach Eltimira, gdzie przebywali nadal po objęciu władzy w 1300 roku przez bratanka Eltimira Teodora Swetosława. W 1305 roku matka Iwana prowadziła w Konstantynopolu rozmowy z rządem bizantyńskim z ramienia syna lub Eltimira. Klęska zadana w tym samym roku Eltimirowi przez Teodora Swetosława położyła im jednak kres[4].

Iwan IV spędził resztę życia na wygnaniu w Bizancjum jako Jan Komnen Dukas Angelos Branas Paleolog (po dziadkach Konstantynie Angelosie Komnenie Dukasie Paleologu i Irenie Komnenie Laskarinie Branainie). Zmarł jako mnich około 1330 roku[2].

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

Iwan IV Smilec miał troje przyrodniego rodzeństwa

  • Iwana, który wstąpił do klasztoru przyjmując imię Joasafa[5],
  • Teodorę wydaną za nieślubnego syna Stefana Milutina, przebywającego w niewoli tatarskiej jako zakładnik, Urosza, późniejszego króla Serbii Stefana Deczańskiego,
  • nieznaną z imienia siostrę, wydaną za Eltimira brata Jerzego I Tertera[2].
                       
  1
córka Konstantyna Ticha
Smilec
(panował 1292–1298)
2
Smilcena Paleologina
 
   
   1  1  1  2
  Iwan
mnich Joasaf
Teodora
Stefan Deczański
NN córka
∞ Eltimir
Iwan IV Smilec
(panował 1298–1299)


Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. J. Fine liczy Iwana Smilca jako drugiego cara tego imienia po Iwanie Władysławie. T. Wasilewski po Iwanie Władysławie jako kolejnych Iwanów na tronie bułgarskim uznaje dwóch Asenów noszących imię Iwan: Iwana Asena II i Iwana Asena III, dlatego określa syna cara Smilca jako Iwana IV Smilca (Historia, s. 102).
  2. a b c d Ch. Cawley: Medieval Lands.
  3. a b T. Wasilewski: Historia Bułgarii. s. 102.
  4. a b John V.A. Fine Jr.: The Late Medieval Balkans.
  5. J. Fine uznaje, że jest on tożsamy z Iwanem IV Smilcem, a imię Joasaf jest imieniem zakonnym Iwana Smilca

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ch. Cawley: Medieval Lands. Foundation for Medieval Genealogy, 2006–2007.
  • John V.A. Fine Jr.: The Late Medieval Balkans. Ann Arbor, 1987.
  • T. Wasilewski: Historia Bułgarii. Wrocław: Ossolineum, 1988. ISBN 83-04-02466-7.