Fantyna

Fantyna – bohaterka powieści Nędznicy Wiktora Hugo.

Nie wiadomo nic o rodzinie Fantyny, wychowała się na ulicy w Montreuil-sur-Mer, imię zawdzięczała przypadkowemu przechodniowi. Jako nastolatka udała się do Paryża, gdzie najpierw pracowała w fabryce, następnie została utrzymanką wiecznego studenta, Feliksa Tholomyesa. Miała z nim córkę Eufrazję (Kozetę). Po dwóch latach Tholomyes porzucił ją samą z dzieckiem. Fantyna postanowiła wówczas udać się do rodzinnego miasta w nadziei na znalezienie pracy. Kozetę zostawiła pod opieką przypadkowo spotkanej rodziny Thenardier, nie chcąc, by wyszło na jaw jej nieślubne dziecko. Pracowała przez rok w fabryce mera miasta Madeleine'a, kiedy jej tajemnica została odkryta. Wyrzucona z pracy, Fantyna imała się różnych niskopłatnych zajęć, sprzedała włosy i dwa zęby, a następnie została prostytutką, by móc nadal wysyłac pieniądze na utrzymanie Kozety. Zachorowała na suchoty.

Została aresztowana przez inspektora Javerta po bójce z potencjalnym klientem, Bamatabois, zamożnym dandysem, który wrzucił jej śnieg za sukienkę. Za sprawą interwencji Madeleine'a nie trafiła jednak do więzienia, ale do szpitala. Mer miasta zaopiekował się nią i obiecał sprowadzić Kozetę do Montreuil, jak i umożliwić obydwu godne życie. W międzyczasie jednak wyszła na jaw jego prawdziwa tożsamość ("sprawa Champmathieu"). Został aresztowany przez Javerta przy łóżku Fantyny, która zmarła, doznawszy ciężkiego szoku. Pochowano ją, wbrew woli Madeleine'a, w zbiorowej mogile.

Wiktor Hugo wprowadził do Nędzników wątek Fantyny zainspirowany sytuacją, jaką widział na własne oczy – prostytutka, nachalnie zaczepiana przez bogatego mieszczanina, zaatakowała go i została zatrzymana przez policję. Wówczas pisarz uzyskał jej uwolnienie. Fantyna ma w powieści stanowić przykład osoby z natury dobrej, lecz deprawowanej przez społeczeństwo, a do ostatecznego moralnego upadku zmuszanej przez nędzę.

Postacią skonstruowaną podobnie jak Fantyna jest postać literacka Michaliny Flechard w powieści Rok dziewięćdziesiąty trzeci (1874) tego samego autora.

W musicalu Les Misérables Claude'a-Michela Schönberga Fantyna jest jedną z głównych postaci, jej historia różni się nieznacznie od tej z książki. Pojawia się m.in. w finale musicalu, aby wraz z Eponiną zabrać Jeana Valjeana do nieba.

• Kiedy kończy się dzień
• Wyśniłam sen
• Miłe panie
• Aresztowanie Fantyny
• Podejdź tu (Śmierć Fantyny)
• Epilog

• Rose Laurens, 1980 Oryginalna Obsada Francuska
• Patti LuPone, 1985 Oryginalna Londyńska Obsada
• Randy Graff, 1987 Oryginalna Obsada Brodwayowska
• Louise Pitre, 1989, Oryginalna Obsada Kanadyjska, 1991 Wznowienie Paryskie
• Gemma Castaño, 1992 Oryginalna Obsada Hiszpańska
• Ruthie Henshall, 1992 Obsada Londyńska, 1995 Les Misérables - The Dream Cast in Concert
• Alessandra Maestrini, 2001 Oryginalna Obsada Brazylijska
• Lea Salonga, 2005 Wznowienie na Brodwayu oraz 2010 Koncert z okazji 25-lecia wystawiania Les Misérables w Londynie
• Edyta Krzemień, 2010 – 2012 Teatr Muzyczny Roma pierwsza obsada
• Sierra Boggess, obsada na West Endzie (2012)

W rolę Fantyny wcielały się, w kolejnych adaptacjach filmowych, m.in.:

• Florelle (1934)
• Florence Eldridge (1935)
• Sylvia Sidney (1952)
• Danièle Delorme (1958)
• Evelyne Bouix (1982)
• Uma Thurman (1998)
• Charlotte Gainsbourg (2000)
• Anne Hathaway (2012) – Les Misérables

• P. van Tieghem: Victor Hugo. Un génie sans frontières. Dictionnaire de sa vie et de son oeuvre. Paris: Librairie Larousse, 1985. Brak numerów stron w książce