Edward Marczewski

Edward Marczewski
Data i miejsce urodzenia	15 listopada 1907 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	17 października 1976 ; Wrocław
Zawód, zajęcie	matematyk
	profesor nauk matematycznych
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1932 – Matematyka ; Uniwersytet Warszawski
	Polska Akademia Nauk
Status	członek rzeczywisty
Uczelnia	Uniwersytet Wrocławski
Okres zatrudn.	1945-
	Odznaczenia

Grób profesora Edwarda Marczewskiego na Cmentarzu Świętej Rodziny we Wrocławiu

Edward Marczewski, do 1940 roku nosił nazwisko Szpilrajn (ur. 15 listopada 1907 w Warszawie, zm. 17 października 1976 we Wrocławiu^[2]) − polski matematyk pochodzenia żydowskiego, profesor i rektor Uniwersytetu Wrocławskiego^[3].

Życiorys

Po ukończeniu nauki w Liceum Batorego w Warszawie (w 1925 roku, był to pierwszy rocznik maturzystów tej szkoły^[4]) podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Już na pierwszym roku spotkał Kazimierza Kuratowskiego, który wraz ze Stefanem Mazurkiewiczem oraz Wacławem Sierpińskim miał duży wpływ na studia i późniejsze prace Marczewskiego. W 1932 roku Marczewski złożył pracę doktorską^[5]^[6], napisaną pod kierunkiem Sierpińskiego^[7].

Do roku 1940 nazywał się Szpilrajn^[8]. Wojnę przeżył dzięki fałszywym dokumentom na nazwisko Marczewski^[7], otrzymanym od Władysława Bartoszewskiego. Pod koniec wojny uwięziony przez Niemców i wysłany do obozu pracy przymusowej we Wrocławiu. Po wojnie pozostał w tym mieście, od jesieni 1945 roku pracując na Uniwersytecie Wrocławskim.

Od 1945 roku był kierownikiem Katedry Funkcji Rzeczywistych, ale z powodów politycznych przeniesiony został w stan spoczynku w 1969 roku. Ponadto pełnił w latach 1945-1967 funkcję dyrektora Instytutu Matematycznego Uniwersytetu oraz prezesa Polskiego Towarzystwa Matematycznego (1957-1959) i Wrocławskiego Towarzystwa Nauk^[8].

W 1946, razem z Bronisławem Knasterem, Hugonem Steinhausem i Władysławem Ślebodzińskim założył czasopismo matematyczne Colloquium Mathematicum, którego był później długoletnim redaktorem naczelnym^[7].

Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1950)^[9].

Członek korespondent (od 1958), członek rzeczywisty PAN (od 1966)^[1].

Jego żoną była Zofia Bursche, córka pastora ewangelickiego Edmunda Burschego.

Dorobek naukowy i dydaktyczny

Autor około 100 prac naukowych z zakresu topologii, teorii miary, teorii mnogości i algebry. 92 z tych prac zebrano i wydano w 1996 roku w formie dzieł zebranych tego matematyka^[7]:

Marczewski, Edward: Collected mathematical papers. Edited and with a preface by Stanisław Hartman, Andrzej Hulanicki, Anzelm Iwanik, Zbigniew Lipecki, Czesław Ryll-Nardzewski and Kazimierz Urbanik. With a biography by Roman Duda and Hartman. Polish Academy of Sciences, Institute of Mathematics, Warszawa, 1996. xxxvii+684 pp. ISBN 83-86806-00-1

Twórca wrocławskiej szkoły algebraicznej i algebraicznej teorii niezależności^[8]. Nauczyciel Siemiona Fajtlowicza, Kazimierza Głazka i innych^[5].

Był autorem haseł w Polskim Słowniku Biograficznym.

Zobacz też

zbiory Marczewskiego

Przypisy

↑ ^a ^b Członkowie PAN: Skorowidz
↑ BillionGraves. pl.Billiongraves.com, 2019-04-22.
↑ Marczewski Edward, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02] .
↑ Kujawski, Grabski i Uhma 1993 ↓.
↑ ^a ^b Edward Marczewski (Szpilrajn): Mathematical Genealogy Project. 1932. [dostęp 2021-03-13]. Cytat: "O funkcjach miarowych i warunku Baire’a." (ang.).
↑ Walerian Piotrowski. Doktoraty z matematyki i logiki na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1915 - 1939. „Annales Societatis Mathematicae Polonae, Series VI, Antiquitates Mathematicae”. VI, s. 97-131, 2014. Więsław, Witold (ed.) Dzieje matematyki polskiej II., Instytut Matematyki, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2013, 326 pp. (ISBN 978-83-910055-8-3). Warszawa: Polskie Towarzystwo Matematyczne. DOI: 10.14708/am.v6i0.610. ISSN 2353-8813.
↑ ^a ^b ^c ^d Sylwetki rektorów UWr – Edward Marczewski
↑ ^a ^b ^c Poczet byłych rektorów Uniwersytetu Wrocławskiego
↑ M.P. z 1950 r. nr 85, poz. 1021

Bibliografia

Edmund Kujawski, Witold Grabski, Czesław P. Uhma: Pochodem idziemy - dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego. Stowarzyszenie Wychowanków. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993, seria: Biblioteka Syrenki. ISBN 978-83-06-02325-1. OCLC 31099701.

Linki zewnętrzne

John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Edward Marczewski w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

[PANczlonek-1] Członkowie PAN: Skorowidz

[grav-2] BillionGraves. pl.Billiongraves.com, 2019-04-22.

[epwn-3] Marczewski Edward, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02] .

[CITEREFKujawskiGrabskiUhma1993-4] Kujawski, Grabski i Uhma 1993 ↓.

[PhDGen-5] Edward Marczewski (Szpilrajn): Mathematical Genealogy Project. 1932. [dostęp 2021-03-13]. Cytat: "O funkcjach miarowych i warunku Baire’a." (ang.).

[PhDWPiotrowski-6] Walerian Piotrowski. Doktoraty z matematyki i logiki na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1915 - 1939. „Annales Societatis Mathematicae Polonae, Series VI, Antiquitates Mathematicae”. VI, s. 97-131, 2014. Więsław, Witold (ed.) Dzieje matematyki polskiej II., Instytut Matematyki, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2013, 326 pp. (ISBN 978-83-910055-8-3). Warszawa: Polskie Towarzystwo Matematyczne. DOI: 10.14708/am.v6i0.610. ISSN 2353-8813.

[uni-7] Sylwetki rektorów UWr – Edward Marczewski

[GW-8] Poczet byłych rektorów Uniwersytetu Wrocławskiego

[9] M.P. z 1950 r. nr 85, poz. 1021

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]