Alysicarpus
 Alysicarpus rugosus subsp. perennirufus | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Alysicarpus | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Alysicarpus Desv. J. Bot. Agric. 1: 120 (1813), nom. cons.[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
A. bupleurifolius (Linnaeus) A. P. de Candolle[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Alysicarpus – rodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obejmuje 37 gatunków[3]. Rośliny te występują w strefie międzyzwrotnikowej Afryki, Azji i Australii, sięgając też po południowe krańce Afryki. Introdukowane gatunki z tego rodzaju występują także w tropikach i subtropikach kontynentów amerykańskich[3]. Centrum największego zróżnicowania stanowią Indie, gdzie występuje 15 endemitów z tego rodzaju, poza tym w sumie w Azji rośnie ok. 20 gatunków, w Afryce ok. 10, a w Australii 8 (w tym dwa endemity)[5].
Rośliny te występują głównie w formacjach trawiastych i tropikalnych lasach suchych oraz w zadrzewionych sawannach, często na glebach piaszczystych okresowo mokrych, poza tym też na siedliskach ruderalnych[5].
Różne gatunki wykorzystywane są jako rośliny pastewne (szczególnie ceniony ze względu na walory odżywcze i w efekcie rozpowszechniony gatunek to Alysicarpus vaginalis[6]), lecznicze oraz jako pożywienie głodowe[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Wieloletnie rośliny zielne o łodygach prosto wzniesionych pojedynczych lub mniej lub bardziej rozgałęzionych[7].
- Liście
- Jednolistkowe lub rzadziej pierzasto trójlistkowe, z przylistkami łuskowatymi lub skórzastymi, wolnymi lub zrośniętymi[7].
- Kwiaty
- Drobne (zwykle do 5 mm długości), zebrane w grona wsparte łuskowatymi i odpadającymi podsadkami. Kielich z 4 suchymi i sztywnymi ząbkami podobnej wielkości. Kwiaty motylkowe, z koroną często schowaną w kielichu, z szerokim, często okrągłym żagielkiem, z łódeczką tępą na szczycie, przylegającą do skrzydełek. Pręcików jest 10, z czego jeden wolny, pozostałe zrastające się. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z siedzącą zalążnią zawierającą liczne zalążki[7].
- Owoce
- Wielonasienne, walcowate i przewęziste strąki[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Jeden z rodzajów podplemienia Desmodiinae, plemienia Desmodieae i podrodziny bobowatych właściwych Faboideae z rodziny bobowatych Fabaceae[8].
- Wykaz gatunków[3]
- Alysicarpus aurantiacus Pedley
- Alysicarpus bhuibavadensis Dalavi, Bramhad., Pokle & S.R.Yadav
- Alysicarpus brownii Schindl.
- Alysicarpus bupleurifolius (L.) DC.
- Alysicarpus ferrugineus Hochst. & Steud. ex A.Rich.
- Alysicarpus gamblei Schindl.
- Alysicarpus gautalensis Gholami & A.K.Pandey
- Alysicarpus glumaceus (Vahl) DC.
- Alysicarpus hamosus Edgew.
- Alysicarpus hendersonii Schindl.
- Alysicarpus heterophyllus (Baker) Jafri & Ali
- Alysicarpus heyneanus Wight & Arn.
- Alysicarpus longifolius (Rottler ex Spreng.) Wight & Arn.
- Alysicarpus luteovexillatus Naik & Pokle
- Alysicarpus major Pedley
- Alysicarpus misquittae S.M.Almeida & M.R.Almeida
- Alysicarpus monilifer (L.) DC.
- Alysicarpus muelleri Schindl.
- Alysicarpus naikianus Pokle
- Alysicarpus ovalifolius (Schumach.) J.Léonard
- Alysicarpus pokleanus Gholami & A.K.Pandey
- Alysicarpus prainii Schindl.
- Alysicarpus pubescens Y.W.Law
- Alysicarpus quartinianus A.Rich.
- Alysicarpus roxburghianus Thoth. & Pramanik
- Alysicarpus rugosus (Willd.) DC.
- Alysicarpus salim-alii S.M.Almeida & M.R.Almeida
- Alysicarpus sanjappae S.Chavan, Sardesai & Pokle
- Alysicarpus saplianus Pokle
- Alysicarpus scariosus (Rottler ex Spreng.) Graham
- Alysicarpus schomburgkii Schindl.
- Alysicarpus sedgwickii S.M.Almeida & M.R.Almeida
- Alysicarpus suffruticosus Pedley
- Alysicarpus tetragonolobus Edgew.
- Alysicarpus vaginalis (L.) DC.
- Alysicarpus yunnanensis Yen C.Yang & P.H.Huang
- Alysicarpus zeyheri Harv.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-12-12] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-12-12] (ang.).
- ↑ a b c d e Alysicarpus Desv., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-12].
- ↑ Alysicarpus Desv.. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2024-12-12].
- ↑ a b c G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 444. ISBN 978-1-900347-80-8.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 36, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d Puhua Huang, Hiroyoshi Ohashi, Alysicarpus Necker ex Desvaux, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-12].
- ↑ Genus: Alysicarpus Neck. ex Desv.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2024-12-12].